Asit-Baz Konusunda Karşılaşılan Kavram Yanılgıları: Bir İçerik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 24, 31.03.2022

Nuran Yaşa Nuriye Koçak

Öz

Asit-baz konusu günlük hayatın ve eğitim hayatının her kademesinde karşımıza çıkmakta ve içerdiği soyut kavramlar nedeniyle öğrencileri farklı anlamlar oluşturmaya yönlendirmektedir. Öğrencilerdeki bu farklı anlamlandırmalar sonucu oluşan kavram yanılgıları bilimsel bilgilerin yanlış ilerlemesine yol açmaktadır. Kavram yanılgılarını tespit edebilmek ve bu kavram yanılgılarını giderebilmek için çok sayıda araştırma yapılmıştır ve yapılmaktadır. Buradan yola çıkarak çalışmamızda asit-baz konusunda yapılan çalışmalar sonucunda tespit edilen kavram yanılgılarının gruplandırarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmalarda kavram yanılgılarının tespit edilme yöntemleri de ele alınarak bir sonraki çalışmalar adına kaynak oluşturması hedeflenmiştir. Çalışmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma " Google Akademik " ve " Yükseköğretim Kurulu (YÖK)' nun Ulusal Tez Merkezi" veri tabanında bulunan çalışmalar ile sınırlandırılmıştır. Veri tabanlarından ulaşılan çalışmalar 1998-2020 yılları arasındaki çalışmaları içermektedir. Bu çalışmaların bir çoğu asit-baz konusunda kavram yanılgıları üzerinde dururken bir kısmı da çalışmada kullanılan yöntemler sonucu kavram yanılgılarına ulaşmışlardır. İncelenen araştırmalar sonucunda asit-baz konusunda mevcut kavram yanılgıları ve bu kavram yanılgılarının tespit edilme yöntem veya teknikleri ele alınmıştır. Taranan literatürde asit-baz konusuna yönelik bir çok alternatif kavrama ulaşılmıştır ve bu kavram yanılgıları yedi kategori kapsamında oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kavram Yanılgısı, Asit-Baz, İçerik Analizi, Fen Eğitimi

Misconception on Acid-Base Concept: A Content Analysis

Öz

Acid-base issue appears in daily life and different levels of education and it directs students to create different meanings
due to the abstract concepts it contains. The misconceptions that occur in consequences of these different interpretations
in students causes scientific knowledge is formed incorrectly. A great deal of research has been done and being donefor
detecting misconceptions and to overcome these. Based on this, our study is aimed to examine the misconceptions
determined about studies which has been done on acid-base by grouping. In these studies, the methods of detecting
misconceptions were also addressed and it was aimed to create a source for the next studies. Document analysis method
was used in the study. The obtained data were analyzed using content analysis method. The research is limited to the studies
in the database of ‘’Google Academic’’ and ‘’National Thesis Center of the Council of Higher Education’’. Studies access
from databases include studies between 1998-2020. While most of these studies focused on misconceptions about acidbase, some of them reached misconceptions as result of the methods of used in the study. In consequences of the
investigations examined, the current misconceptions about acid-base and the methods and techniques of detecting these
misconceptions were discussed. İn the reviewed literature, many alternative concepts regarding the acid-base subject have
been reached and these misconceptions have been created under 7 categories.

Anahtar Kelimeler

Acid-Base, Content Analysis, Science Education

Kaynakça

• Abdullah, Rini & Ardiansyah. (2018). The Comparison of Students’ Misconception on Acid Base Topic After General Chemistry II Course and Chemistry School II Course at Chemistry Education of University of Riau. Applied Science and Technology, 2(2), 71-75.
• Ağgül Yalçın, F. (2011). Fen Bilgisi Öğretmen Adayların Asit - Baz Konusunda Sahip Oldukları Kavram Yanılgılarının Sınıf Düzeylerine Göre Değişiminin İncelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 161-172.
• Altınyüzük, C. (2008). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilgisi Dersi Kimya Konularındaki Kavram Yanılgıları. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.
• Artdej, R., Ratanaroutai, T., Coll, R. K. & Thongpanchang,T. (2010). Thai Grade 11 Students’ Alternative Conceptions For Acid – Base Chemistry. Research in Science & Technological Education, 28 (2), 167-183.
• Atasayar Yamık , G. (2015). Fen Eğitiminde Kavram Karikatürü Uygulamasının İlköğretim 5.Sınıf Öğrencilerinin Motivasyonları Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Atılğanlar, N. (2014). Kavram Karikatürlerinin İlköğretim Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Basit Elektrik Devreleri Konusundaki Kavram Yanılgıları Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Balım, A. G., Ormancı, Ü., Evrekli, E., Kaçar, S. & Türkoğuz, S. (2016). Fen Derslerinde Kavram Karikatürü Kullanım Örnekleri Ve Öğrenci - Öğretmen Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 773-791.
• Baybutoğlu, G. M. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Fen Ve Teknoloji Dersi Asitler-Bazlar Konusundaki Kavramsal Anlama Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Baysarı, E. (2007). İlköğretim Düzeyinde 5. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersi Canlılar Ve Hayat Ünitesi Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımının Öğrenci Başarısına, Fen Tutumuna Ve Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Olan Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir. Bradley, J. D. & Mosimege, M. D. (1998). Misconceptions In Acids And Bases: A Comparative Study Of Student Teachers With Different Chemistry Backgrounds. South African Journal Of Chemistry, 51(3), 137-145.
• Bozdağ, H. C. & Ok, G. (2018). Dört Aşamalı Kavramsal Ölçme Aracı ile Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Hücre Bölünmeleri Konusundaki Bilgi Farkındalıkları ile Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 202-223.
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik Analizinin Parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39( 174), 33-38.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (geliştirilmiş 6. baskı). Celepler Matbaacılık.
• Çetingül, İ. & Geban, Ö. (2011). Usıng Conceptual Change Texts Wıth Analogıes For Mısconceptıons In Acıds And Bases (Kavramsal Değişim Metinleriyle Verilen Analojilerin Asit Baz Konusundaki Kavram Yanılgıları İçin Kullanımı). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 112-123.
• Çinici, A., Özden, M., Akgün, A., Herdem, K., Karabiber, H.L. & Deniz, Ş.M. (2014). Kavram Karikatürleriyle Desteklenmiş Argümantasyon Temelli Uygulamaların Etkinliğinin İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 571-596.
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A.N. & Şeker, F. (2012). Fen Bilimleri Eğitiminde Çalışılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 49-64.
• Elham, H., Dilmaghani, K. A. & Hesar, A. P. (2019). Students’ Misconceptions on Acid-Base Chemistry. Basic Education College Magazine For Educational and Humanities Sciences, 43(Issue), 743-753.
• Embisa, A. A., Subandi & Fajaroh, F. (2019). Misconception of High School Students on Acid-Base Topics and Effectiveness of Argument-Driven Inquiry Learning Model as an Effort to Improve Misconception. Jurnal Pendidikan Sains, 7(3), 103–110.
• İzgi, Ü. (2012). Öğretmen Adaylarının Eğitiminde Ve İlköğretim I. Kademe Fen Eğitiminde Kavram Karikatürü Kullanımının Etkileri. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Karslı, F. & Ayas, A. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Kimya Konularında Sahip Oldukları Alternatif Kavramlar. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 7(2), 284-313.
• Kousathana, M., Demeroutı, M. & Tsaparlıs, G. (2005). Instructional Misconceptions in Acid-Base Equilibria: An Analysis from a History and Philosophy of Science Perspective. Science & Education, 14, 173–193.
• Kumbasar, T. (2019). Probleme Dayalı Öğretimin Farklı Öğrenme Stilleri Ve Zekâ Alanlarına Sahip Öğrencilerin Asitler Ve Bazlar Konusunu Öğrenmeleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Lin, J. W., Chiu, M. H., & Liang, J. C. (2004). Exploring Mental Models and Causes of Students' Misconceptions in Acids and Bases. Paper presented at the NARST, Vancouver, Canada.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2018). Milli Eğitim Bakanlığı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı.
• Metin, M. (2011). Effects Of Teachıng Materıal Based On 5e Model Removed Pre - Servıce Teachers’ Mısconceptıons About Acıds-Bases. Bulgarian Journal of Science and Education Policy (BJSEP), 5(2), 274-302.
• Morgil, İ., Yılmaz, A., Şen, O. & Yavuz, S. (2002). Öğrencilerin Asit - Baz Konusunda Kavram Yanılgıları Ve Farklı Madde Türlerinin Kavram Yanılgılarını Saptama Amacıyla Kullanımı, ODTÜ Eğitim Fakültesi V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül 2002, Ankara.
• Mubarokah, F. D., Mulyani, S. & Indriyanti, N. Y. (2018). Identifying Students’ Misconceptions of Acid - Base Concepts Using a Three - Tier Diagnostic Test: A Case of Indonesia and Thailand. Journal of Turkish Science Education, 15(Special Issue), 51-58.
• Mubarak, S. & Yahdi, (2020). Identifying Undergraduate Students’ Misconceptions In Understanding Acid Base Materials. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 9(2), 276-286.
• Nurazizah, T. (2016). Profıl Model Mental Sıswa Pada Submaterı Asam Basa Dengan Menggunakan Tdm-Iae. Skrıpsı. Endonezya Bandung Üniversitesi Doğa Bilgisi Fakültesi. Bandung.
• Pabuçcu, A. (2016). Öğretmen Adaylarının Asit Yağmurlarıyla İlgili Bilgilerinin Kimya Okur - Yazarlığı Açısından İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3), 961-976.
• Pabuçcu, A. & Geban, Ö. (2015). 5e Öğrenme Döngüsüne Göre Düzenlenmiş Uygulamaların Asit - Baz Konusundaki Kavram Yanılgılarına Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 191-206.
• Pikoli, M. (2020). Using Guided Inquiry Learning with Multiple Representations to Reduce Misconceptions of Chemistry Teacher Candidates on Acid-Base Concept. International Journal of Active Learning, 5(1), 1-10.
• Supatmi, S., Setiawan, A. & Rahmawati, Y. (2019). Students’ Misconceptions Of Acid-Base Titration Assessments Using A Two - Tier Multiple-Choice Dıagnostic Test. AJCE, 9(1), 18-37.
• Susilaningsih, E., Nuswowati, M. & Natasukma, N. N. (2020). Profile Of Misconception In Particulate Level Of Acid Basic Subjects. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 830, 1-6.
• Şen, A. Z. & Nakiboğlu, C. (2021). Kimya Öğretmen Adaylarının Lise Kimya Konuları İle İlgili Yanlış Kavramalara Yönelik Teorik Bilgilerini Uygulamaya Dönüştürmeleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1735-1760.
• Tarım, S. S. (2017). Asitler Ve Bazlar Konusunda Öğrencilerde Var Olan Alternatif Kavramların Giderilmesinde Kullanılan Analoji Ve Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavramsal Değişimi Sağlamada Etkililiğinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2021). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlüğü. http://sozluk.gov.tr/).
• Tekeli, A. (2009). Argümantasyon Odaklı Sınıf Ortamının Öğrencilerin Asit Baz Konusundaki Kavramsal Değişimlerine Ve Bilimin Doğasını Kavramalarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Uzoğlu, M., Yıldız, A., Demir, Y. & Büyükkasap, E. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Işıkla İlgili Kavram Yanılgılarının Belirlenmesinde Kavram Karikatürlerinin ve Açık Uçlu Soruların Etkililiklerinin Karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (Kefad), 14(1), 367-388.
• Ünal Çoban, G. & Ergin, Ö. (2013). Modellemeye Dayalı Fen Öğretiminin Etkilerinin Bilimsel Bilgi Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal Of Education), 28(2), 505-520.
• Varoğlu, L. , Yılmaz, A. & Şen, Ş. (2020). Kimyada Kavram Çiftlerine İlişkin İki-Aşamalı Kavram Tanı Testinin Geliştirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14(1), 316-347.
• Widarti, H.R., Permanasari, A. & Mulyani, S. (2017). Undergraduate Students’ Mısconceptıon On Acıd - Base And Argentometrıc Tıtratıons: A Challenge To Implement Multıple Representatıon Learnıng Model Wıth Cognıtıve Dıssonance Strategy. International Journal of Education, 9(2), 105-112.
• Yahşi, D. (2006). Farklı Laboratuar Yaklaşımlarının İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Asit-Baz Konularındaki Kavramları Anlamalarına Ve Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.
• Yakmacı Güzel, B. (2014). 12. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Temalardaki Kimya Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi ve Bu Bulguların Etkili Kullanımına Dair Öneriler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 31(2), 5-26.
• Yavuz, S. & Arslan, N. (2010). Asit - Baz Konusundaki Kavram Yanılgılarının Kavram Karikatürü Tekniği ile Giderilmesi. 24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran - 2 Temmuz 2010, Zonguldak.