İlkokul Öğrencilerine Yönelik Mahremiyet Bilinci Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 199 - 209, 30.09.2022

Ayfer Şahin Büşra Nur Turan Rabia Asal Özkan

Öz

Bu araştırmanın amacı ilkokul öğrencilerinin mahremiyet bilinç düzeylerini ölçmeye yönelik “İlkokul Öğrencilerinin Mahremiyet Bilinci Ölçeği” geliştirmektir. Araştırmada ölçeğin yapı geçerliğini sağlamak amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Araştırmanın çalışma gruplarını Kayseri il merkezindeki ilkokullarda öğrenim gören 214 ilkokul 3. sınıf ve 157 ilkokul 4. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. AFA sonuçlarına göre 16 madde ve 4 faktörden oluşan mahremiyet bilinci ölçeğinin açıkladığı varyans oranının %53,18 olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Oluşan yapı doğrulayıcı faktör analizi yapılarak doğrulanmıştır. Analiz ile hesaplanan uyum iyiliği indeksleri; χ2 /sd=1.111, RMSEA=0-27; RMR=0,21; NFI=,954; CFI=,984 GFI=,926; AGFI=,904; IFI=,984 ve son olarak RF=,912 olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğin Cronbach’s Alfa değeri ,860 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak; ilkokul düzeyindeki öğrencilerin mahremiyet bilincini ölçmede kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Geliştirilen İlkokul Öğrencilerinin Mahremiyet Bilinci Ölçeği kullanılarak belirlenen değişkenlerle yeni araştırmalar yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, Ölçek Geliştirme, İlkokul Öğrencileri

Kaynakça

• Akcan, E. (2019). Çocuklarda mahremiyet eğitimi. Toplumsal Duyarlılık Merkezi Bülteni, 6, 62–65.
• Akgül, M., & Toprak, H., H. (2019). Sosyal ağlarda mahremiyetin dönüşümü: Instagram örneği. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 10(38), 75-114.
• Bayrak Çelik, S. (2020). Mahremiyet ve cinsel eğitiminin önemi. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(27), 101-111.
• Buldan, Ö. & Arslan, S. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin empati düzeyi ile mahremiyet bilinci arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences 13(2), 318-329.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çalışkan, H. (2019). Okul Öncesi Dönemde Çalışan Öğretmenlerin Mahremiyet Eğitimi Konusunda Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Demir, Z., N. (2021). Mahremiyet Algısı Ölçeği Geliştirme Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Biruni Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications. Newbury Park: Sage.
• Diler R. (2014). Mahremiyet eğitimi ve önemi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(1), 69-98.
• Duran, H.E. (2018). Değerler Eğitimi Bağlamında Mahremiyet Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I: Temel kavramlar ve işlemler. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Eti Aslan, F., Çınar, F. & Es M. (2019). Cerrahi hemşirelerinin mahremiyet bilinçlerinin incelenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi, 8(3), 95-103.
• Gündoğdu, Y. B. (2017). Mahremiyet eğitiminin temeli insanlık şerefi: Ailenin mesuliyetleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 7(2), 387-394.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Jourard, S. M. (1966). Some psychological aspects of privacy. Law and Contemporary Problems, 31(2), 307. https://doi.org/10.2307/1190673
• Karslı, İ.H. (2018). Sorularla mahremiyet bilinci. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Korkmaz, İ. (2013). Facebook ve mahremiyet: Görmek ve gözetle(n)mek. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 107-122.
• Lokke, E. (2018) Mahremiyet dijital toplumda özel hayat. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Lombardi, D. B., & Ciceri, M. R. (2016). More than defense in daily experience of privacy: the functions of privacy in digital and physical environments. Europe’s Journal of Psychology, 12(1), 115–136.
• Laufer, R. S., & Wolfe, M. (1977). Privacy as a concept and a social issue: A multidimensional developmental theory. Journal of Social Issues, 33(3), 22-42. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1977.tb01880.x
• Levent, L. (2015). Mahremiyet ve aile. Diyanet Dergisi, 1,4-9.
• Nunnally, J. C., & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory. McGraw – Hill Publication.
• Özaslan, H., & Gültekin Akduman, G. (2018). Ailelerin mahremiyet eğitimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. SETSCI Conference Index in System, 3(2018), 1363-1369.
• Öztürk, D., Eyüboğlu, G. & Baykara, Z. G. (2019). Mahremiyet bilinci ölçeği: Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Turkiye Klinikleri, 27(1), 57-64.
• Schermelleh-Engel, K. & Moosbrugger, H. (2003). Models: tests of significance and descriptive. Psychological Research Online, 8(2). 23-74.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri, Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. (1999). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen kılavuzu. MEB Yayınları.
• Tataroğlu, M. (2013). Mahremiyet sorunlarının önlenmesinde mahremiyet etki değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi, 20(1),263-289.
• Yörükhan, T. (2012). Sosyal ve sosyal psikolojik görüş açısıyla şehir, konut ve mahremiyet. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Türkiye, 1, 771-774.
• Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(01), 181-213. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001619