مفهوم الإحياء في آيات القرآن من حيث سلوك الإنسان ومسؤولياته

Yıl 2023, , 132 - 150, 30.06.2023

Hakan Uğur , Hacer Çelik

https://doi.org/10.51121/akif.2023.36

Öz

أنزل الله تعالى القرآن الكريم للناس لإيقاظهم وإحيائهم من الضلالة والفساد الذي وقعوا فيه في الجاهلية. ولا يزال القرآن الكريم يؤدي دوره في إحياء الناس كلما ضلوا وفسدوا من جديد. وبناءً على ذلك، يعتبر الإحياء مهمًا جدًا بالنسبة للحياة وخاصة بالنسبة للإنسان. جذر هذه الكلمة هو "حَيِّي"، فلفظ "حَيِّي" في اللغة يدل على معنى الحياة، سواء كان ذلك متعلقًا بالنباتات أو النار أو الأرض أو الليل، إذ يعبر عن المحافظة والاستمرار في الحياة، كما في الكلمات "الاستحياء" و "التحية". وهذا اللفظ يُستخدم عندما يكون هناك شيء قد فقد أو اختل فيه، ثم يتم إعادته إلى حالته السابقة، فإحياء الميت يعني إعادة الروح إليه، وإحياء النبات يعني جعله أخضرًا، وإحياء النار يعني إعادة اشتعالها، وإحياء الأرض يعني إعادة الخصب والعمار إليها بعد أن تجف زراعتها وتصبح جامدة. وتُستخدم كلمة "الحياة" في القرآن الكريم بأشكال مختلفة يجب استعراضها. وقد قمنا، من خلال هذا البحث، بمراجعة الآيات التي تشتمل على مفهوم الإحياء وتحليلها من حيث سلوك الإنسان ومسؤوليته.

Anahtar Kelimeler

التفسير, القرآن الكريم, الإحياء, الحياة, مسؤولية الإنسان

İnsan Davranışları ve Sorumlulukları Açısından Kur'an Ayetlerinde İhyâ Kavramı

Öz

Yüce Allah, insanları cahiliye döneminde içine düştükleri dalalete karşı ikaz ve ihyâ etmek üzere Kur’an-ı Kerîm'i indirmiştir. İnsanlar dalalete düştükçe ve bozuldukça Kur’an-ı Kerîm'in bu rolü devam edecektir. Bu nedenle "ihyâ" canlılar, özellikle de insanlar için önemlidir. İhyâ kelimesinin kökü "H,y,y"dir. "Hayyiye" lafzı lügatte hayat anlamını ifade eder, ister bir bitki, ister bir ateş, ister bir toprak, ister bir gece olsun. İstihyâ ve tahiyye lafızlarında olduğu gibi hayatta kalmanın ve yaşamın korunmasının anlamını da ifade eder. Bu kelime, bir şeylerin kaybedilmesinden sonra o şeyin geri iade edilmesi, geri gelmesi anlamına gelir. Ölünün ihyâsı, ruhunun ona geri iade edilmesi ve yeniden dirilmesidir. Bitkilerin ihyâsı, onların yeniden yeşermesidir. Ateşin ihyâsı, yeniden yakılıp alevlenmesidir. Toprağın ihyâsı, mevât toprak iken yağmurdan sonra yeniden canlanmasıdır. Kur’an-ı Kerîm'de hayat kelimesi farklı anlamlara gelir. Bu sebeple gözden geçirilmesi ve incelenmesi gerekir. Bu makalede ihyâ kelimesinin geçtiği âyetler incelenip ihyâ kavramının tahlili yapılarak insanın bu uyanış için üzerine düşen sorumlulukları ve ondan beklenen davranışları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'an-ı Kerim, İhyâ, Hayat, İnsanın Sorumluluğu

The Concept of Ihya in The Qur’anic Verses in Terms of Human Behaviour and Responsibility

Öz

Allah Almighty revealed the Qur’an to warn people from the misguidance and corruption into which they had fallen in ignorance and to restore them. This role of the Holy Qur’an will contuine as long as people fall into misguidance and corruption. Therefore, “ihyâ” is important for living beings, especially for human beings. The root of the word “ihyâ” is “H,y,y.” The word “Hayyiyah” means life in the inlexicon, whether it is a plant, a fire, an earth, or a night. It also means survival and preservation of life, as in the words istihyâ and tahiyyah. This word means the return of something after it has been lost. The revival of the dead is the return and resurrection of his soul. The revival of plants is their regrowth. The revival of fire is its relighting and rekindling. The revival of the soil is it is revival after the rain when it was wasteland. The word life has different meanings in the Qur’an. It should be reviewed and analyzed. We decided to write this article in order to contribute to this revival and revival movement. By examining the verses in which the word ihyâ is mentioned, the concept of ihyâ is analyzed and the responsibilities of man for this awakening and the behaviors expected of him are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur’an, Ihyâ, life, The Responsibility of Human

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu'cemu'l-müfehres li-elfâzi'l-Kur’ani'l-Kerîm. Beyrut: Dâru'l-Fikr, 1401 h.
• Âlûsî, Ebu'l-Fadl Mahmud. Rûhu'l-Meânî. Beyrut: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, ts.
• Beyhakî, Ebu Bekir Ahmed b. Hüseyin. Şuabu'l-Îmân. Birinci Baskı. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1410 h.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail Ebû Abdillah. Sahihu’l-Buhârî. Riyâd: Dâru's-Selâm, 1417 h.
• Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Ebû Tâhir Muhammed. el-Kâmûsu'l-Muhît. Beyrut: Dâru'l-Cîl, ts.
• Hâlidî, Betül Salâh. el-İhyâ fi'l-Kur’ani'l-Kerîm. Birinci Baskı. Ammân: Müessesetü'l-Varâk, 2008.
• Heysemî, Ali b. Ebî Bekr. Mecmau'z-Zevâid ve Menbeu'r-Revâid. Kâhire: Dâru'l-Kitabi'l-Arabî, 1407 h.
• Gaylî, Abdülmecîd b. Muhammed b. Ali. el-İhyâ ve'l-İmâte fi'l-Kur’ani'l-Kerîm. y.y: 2015.
• İbn Âşûr, Muhammed b. Tâhir. et-Tahrîr ve't-Tenvîr. Tunus: Dâru Sahnûn, 1997.
• İbn Atiyye, Ebu Muhammed Abdu'l-Hakk. el-Muharraru’l-Vecîz fî Tefsiri'l-Kitabi'l-Azîz. Lübnan: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1993.
• İbn Kesîr, İmâdüddîn Ebu'l-Fidâ İsmail b. Ömer ed-Dimaşkî. Tefsîru'l-Kur’ani'l-Azîm. Kahire: Matbaatü'ş-Şâmile, 1956.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrerrem b. Ali Ebu'l-Fadl Cemalüddîn. Lisânü'l-Arab. Beyrut: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, 1993.
• İsfahânî, Ebu’l Kasım Hüseyin b. Muhammed Râğıb. Müfredâtü Elfâzi’l-Kur'an. thk. Muhammed Seyyid Keylânî, Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1412 h.
• Mâlik, Ebû Abdillah b. Enes. el-Muvatta'. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. Mısır: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, ts.
• Karaman, Hayreddin vd. Kur’an-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî. el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’an. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2010.
• Râzî, Fahruddîn Ebu Abdillah. et-Tefsîru'l-Kebîr. Beyrut: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, 1997.
• Suyûtî, Celalüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. el-İtkân fî Ulûmi'l-Kur’an. Dimaşk: Dâru'l-Ulûmi'l-İnsâniyye, 1993.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’an. Beyrut: Dâru'l-Fikr, 1405 h.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmizi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl. Beyrut: Dâru'l-Ma'rife, 2009.
• Zerkânî, Muhammed Abdu'l-Azîm. Menâhilü'l-İrfân fî Ulûmi'l-Kur’an. Dimaşk: Dâru'l-Fikr, ts.