Investigation of the Relationship Between Perception of God and Psychological Health in Healthcare Professionals

Yıl 2023, Cilt: 53 Sayı: 2, 168 - 196, 30.12.2023

Osman Çiftçi

https://doi.org/10.51121/akif.2023.39

Öz

This study aims to compare the psychological health and perception of God among healthcare professionals according to their occupation, seniority, gender, age, marital status and level of education and to examine the relationship between their psychological health and perception of God. The research was conducted using the correlational survey model, which is one of the quantitative research method. The study group consisted of a total of 198 healthcare professionals working in Sincan Dr. Nafiz Körez State Hospital. Of the participants, 79.29% (n = 157) were female and 20.71% (n = 41) were male. The data were collected through the 'God Perception Scale' developed by Güler (2007), the scale known as "Brief Symptom Scale (BSS)" adapted to Turkish and the personal information form prepared by the researcher. The results of the study show that love-oriented perceptions are high and fear-oriented perceptions are low among healthcare professionals. The healthcare professionals’ levels of the perception of God have been found to be similar regardless of factors such as age, gender, marital status, seniority and level of education. The lowest dimension in the psychological health levels of healthcare professionals is somatization, while the highest dimensions are depression and hostility. Factors such as age, gender, level of education and marital status of the participants do not affect their psychological health levels. The study also reveals that there is a slight decrease in the levels of anxiety, depression and negative self-perception with the increase in the level of love-oriented perception of God among the participants.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, The Perception of God, Psychological Health, Hospital, Healthcare Professional

Sağlık Çalışanlarında Tanrı Algısı ve Psikolojik Sağlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırma, sağlık çalışanlarının psikolojik sağlık ile Tanrı algılarının meslek, kıdem, cinsiyet, yaş, medeni durum ve eğitim düzeylerine göre karşılaştırılmasını; psikolojik sağlıkları ile Tanrı algıları arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu Sincan Dr. Nafiz Körez Devlet Hastanesi'nde görev yapan toplam 198 sağlık çalışanından oluşmaktadır. Katılımcıların %79,29'u (n = 157) kadın, %20,71'i (n= 41) erkek çalışanlardan oluşmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak için Güler (2007) tarafından geliştirilen 'Tanrı Algısı Ölçeği', Türkçeye uyarlanan "Kısa Semptom Ölçeği (KSÖ)" olarak bilinen ölçek ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, sağlık çalışanlarının Tanrı algısı, sevgi yönelimli algıların yüksek, korku yönelimli algıların düşük olduğunu göstermektedir. Ayrıca, sağlık çalışanlarının Tanrı algısı düzeyleri, yaş, cinsiyet, medeni durum, kıdem ve eğitim düzeyi gibi faktörlere bakılmaksızın benzerlik görülmektedir. Sağlık çalışanlarının psikolojik sağlık düzeylerinde en düşük olduğu boyut somatizasyon iken en yüksek olduğu boyutlar depresyon ve hostilite olarak tespit edilmiştir. Katılımcıların yaşları, cinsiyetleri, eğitim düzeyleri ve medeni durumları gibi faktörlerin psikolojik sağlık düzeylerini etkilemediği görülmüştür. Ayrıca, katılımcıların sevgi yönelimli Tanrı algısı düzeylerinin artmasıyla anksiyete, depresyon ve olumsuz benlik algısı düzeylerinde hafif bir azalma olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Tanrı Algısı, Psikolojik Sağlık, Hastane, Sağlık Çalışanı

Kaynakça

• Abanoz, Süleyman. Tükenmişlik ve Din. Ankara: Iksad Yayınevi, 2022.
• Ağırkaya, Kübra – Erdem, Ramazan. "Psikolojik Sağlamlık: Sağlık Çalışanları Açısından Bir Değerlendirme". Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi 10/2 (2023), 656-678.
• Akbolat, Mahmut - Oğuz, Işık. “Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri: Bir Kamu Hastanesi Örneği”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 11/2 (2008), 229-254.
• Alizada, Sona Khaim. Akademik Personelin Tükenmişlik Açısından Değerlendirilmesi ve İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Angın, Yasemin - Kızılgeçit, Muhammed. “Obsesif Kompulsif Bozukluk Tanılı Hastalarda Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ve Kader Algısı”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2020), 73-105.
• Apak, Hıdır. “Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Tanrı Algısı: Bingöl Üniversitesi Örneği”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED) 6/11 (2016), 219-230.
• Arslan, Ahmet. Felsefeye Giriş. Ankara: Serbest Kitaplar, 2020.
• Aydar, Ayşe - Tokur, Behlül. “Attachment Theory and Child’s Perception of God at 4-6 Ages”. ULUM 2/1 (2019), 51-74.
• Ayten, Ali. Psikoloji ve Din: Psikologlarin Din ve Tanrı Görüşleri. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Bacanlı, Hasan. Psikolojik Kavram Analizleri. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık, 2002.
• Burns, David. İyi Hissetmek. İstanbul: Psikonet Yayınları, 4. Baskı, 2006.
• Cevizci, Oğuzhan - Müezzin, Ece E. “Sağlık Çalışanlarında Psikolojik Belirtilerin ve Psikolojik Dayanıklılığın İncelenmesi”. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi 1/3 (2019), 166-172.
• Ceylan, Ummahan Esra. Ölümlülük Bilincinin Dini Başa Çıkma, Tanrı Algısı, Ölüm Kaygısı ve Psikolojik İyi Olma İle Ilişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, 2018.
• Dağcı, Abdullah. Huzurevi Yaşlılarının Manevi Gereksinimlerinin Belirlenmesi ve Değer Odaklı Manevi Bakım Programının Umut, Psikolojik İyi Oluş ve Tanrı Algısı Düzeyleri Üzerindeki Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Dınvar, Parvaneh Ebrahımı, Travma Sonrası Stres, Dünyaya İlişkin Varsayımlar ve Tanrı Algısı Arasındaki İlişki. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Dilek, Yunus. Ergenlerde Tanrı Algısı ile Şiddet Eğilimi Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Dilmaç, Bülent - Çiftçi, Ayşenur. “14-18 Yaş Grubunda Tanrı Algısı ile Psikolojik Sağlamlık İlişkisinin İncelenmesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi 1/1 (2019), 14-28.
• Doğan, Mebrure - Karaca, Faruk. “Covid-19 Salgın Sürecinde Aktif Çalışan Sağlık Çalışanlarında Ölüm Kaygısı ile Dini Başa Çıkma Arasındaki Ilişki Üzerine Bir Araştırma”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 55 (2021), 327-351.
• Ekemen, Nurten. 15-49 Yaş Dönemindeki Kadınlarda Kısa Semptom Envanteri ile Ruhsal Durumun Belirlenmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Eldemir, Funda. “Kanser Hastalarında Tanrı Algısının Psikolojik Sağlığa ve Baş Etme Tarzına Etkisine İlişkin Bir Araştırma”. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 11/2 (2022), 198-212.
• Erdoğan, Emine. “Üniversite Öğrencilerinde Tanrı Algısının (Ta) Dini Yönelim Biçimleri ile İlişkisi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11/27 (2014), 167-185.
• Fromm, Erich. Psikanaliz ve Din. çev: A. Arıtan. İstanbul: Arıtan Yayınları, 2004.
• Güler, Özlem. Tanrı’ya Yönelik Atıflar, Benlik Algısı ve Günahkarlık Duygusu (Yetişkin Örneklem). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Gürsu, Orhan - Bayındır, Salih. “Covid-19 Hastalığını Geçiren Sağlık Çalışanlarının Başa Çıkma Sürecinde Din ve Maneviyat”. Turkish Academic Research Review 6/1 (2021), 181-220.
• Hakbilen Sarı, Şeyda. Kovid-19 Pandemisi Sürecinde Psikolojik Sağlık, Tanrı Algısı, Algılanan Stres ve Kovid Korkusu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Hayta, Akif “Nesne İlişkileri Kuramı ve Tanrı Tasavvuru Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”. Değerler Eğitimi Dergisi 8/20 (2010), 39-77.
• Helvacı, Ilter - Turhan, Mithat. “Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi: Silifke’de Görev Yapan Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi 1/4 (2013), 58-68.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
• İşbilen Esendir, Nihal - Kaplan, Hasan. “Palyatif Bakım Merkezlerinde Yürütülen Manevi Destek Hizmetleri Üzerine Bir Araştırma”. Uluslararası Katılımlı Palyatif Bakım ve Hospis Kongresi 9 Mart 2018. 91-91. İstanbul: Radisson Blu Hotel. http://openaccess.ihu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12154/461
• Niyazi Karasar, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları, 2010.
• Kavas, Erkan - Kavas, Nurgül. “Manevi Destek Algısı (MDA) Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerliliği Ve Güvenilirliği.” Electronic Turkish Studies 9/2 (2014), 905-915.
• Kayıklık, Hasan. Din Psikolojisi: Bireysel Dindarlık Üzerine. Adana: Karahan Kitabevi, 2011.
• Kekik, Hacı Cemal. Yatılı bölge Ortaokulu Öğrencilerinde Bağlanma Stilleri ve Tanrı Algısı İlişkisi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kızıltuğ, Hüseyin. Sağlık Çalışanlarının Palyatif Bakım Tecrübesinin Manevi Destek Açısından Değerlendirilmesi (Konya Eğitim Araştırma Hastanesi örneği). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kimter, Nurten. “Covid-19 Günlerinde Bireylerin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Milli Mücadele'nin 100. Yılı Özel Sayısı (2020), 574-605. https://doi.org/10.21733/ibad.805481
• Koç, Ayşe. Üniversite Öğrencilerinde Tanrı Tasavvuru, Benlik Algısı ve Öfke Yaşantısı. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Köknel, Özcan. Korkular–Takıntılar-Saplantılar. İstanbul: Altın Kitaplar. 2004.
• Kula, Tahsin. Ergenlerde Öfke Duygusu, Benlik Algısı, Tanrı Algısı, Suçluluk ve Utanç Duyguları Açısından Bir Değerlendirme: Diyarbakır Örneklemi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Kuşat, Ali, Ergenlerde Allah Tasavvuru. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Oktay, Melike. Üniversite Gençliğinde Tanrı Tasavvurları ile Kişilik Özellikleri İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Öztürk Zurnacı, Şükran. İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinde Tanrı Tasavvuru. Çorum: Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Pınar, Tevfik - Pınar, Gül. “Sağlık Çalışanları ve İşyerınde Şiddet”. TAF Preventive Medicine Bulletin 12/3, (2013), 315-326.
• Türker, Rumeysa Nur - Tokur, Behlül. “Savaş Mağduru Sığınmacı Çocuklarda Hayat ve Tanrı Algısı: 7-12 Yaş Arası Suriyeli Çocuklar”. Eskiyeni 39 (2019), 367-389.
• Uysal, Veysel vd. “Dinî Başa Çıkma ile Umut, Hayat Memnuniyeti ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki Etkileşim Üzerine Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 52/52 (2017), 139-160.
• Yağar, Fedayi – Dökme, Sema. "Niteliksel Araştırmaların Planlanması: Araştırma Soruları, Örneklem Seçimi, Geçerlik ve Güvenirlik". Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi 3/3 (2018), 1-9.
• Yağmur, Tecriye - Türkmen, Sevgi Nehir. “Ruhsal Hastalığı Olan Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinde Algılanan Stres ve Psikolojik Dayanıklılık”. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 4/1 (2017), 542-548.
• Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Yayınları, 2013.
• Yapıcı, Asım. "Allah ve Kutsal Kavramlarının Çağrıştırdıkları Anlamlara Sosyo-Psikolojik Bir Bakış: Çukurova Üniversitesi Örneği." Değerler Eğitimi Dergisi 2/7 (2004), 169-206.
• Yıldırım, Sonay - Gürsu, Orhan. “Yetişkinlerde Dindarlık ve Psikolojik Dayanıklılık İlişkisi”. Turkish Academic Research Review 6/1 (2021), 27-54.
• Yıldırım, Süreyya. 13-18 Yaşlar Arası Meslek Liseli Ergenlerde Tanrı Algısı Üzerine Bir Araştırma. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı, Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunları. İstanbul: Özgür Yayınları. 9. Basım. 1996.
• Yüksel, Ayşe Şule-Karacoşkun - Doğan, Mustafa. “Tasavvuf Psikolojisi”. Mustafa Doğan Karacoşkun 215 (2013), 233.