The Technical and Thematic Analysis of the ‘Thākhirun av Majnūn’ by Ayman al-Utûm

Yıl 2024, Cilt: 54 Sayı: 1, 160 - 177, 30.06.2024

Fatih Yavaş

https://doi.org/10.51121/akif.2024.60

Öz

Novel is one of the most respected literary arts used to convey feelings and thoughts. Among the subgenres of this art, biographical are intertwined between fiction and reality. In addition to aiming to inform the reader about the hero of the novel, biographical novels are one of the most convenient means of conveying messages because they allow the author to express his own subjective reality through the hero of the novel. The novel ‘Thākhirun av Majnūn' written by Ayman al-Utūm, one of the important novelists of today's Arabic Literature, in which he tells the life story of Mutanabbī, is one of such novels. Although the poems of Mutanabbī, one of the leading figures of Arabic poetry, have been the subject of numeriusstudies, this novel is an important work because it deals with the poet's life in a holistic way and enables the reader to get to know him more closely, especially by introducing him to the emotional world of Mutanabbī. The work, in which the historical reality of Mutanabbī, the protagonist of the novel, meets the reader by filtering through the subjective reality in the novelist's mind, successfully reflects Mutanabbī's life story and the world of emotion and meaning behind his poems, and shows a rebellion in the person of Mutanabbī at the point of eliminating the disrupted peace and order, the prevailing oppression and corruption. It is constructed as a story of rebellion. Mutanabbī is described as brave, outspoken, principled and honest, virtuous, and a legendary figure, not with his passion for fame and power, his arrogance and conceit.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Novel, Ayman al-Utūm, Thākhirun av Majnūn, Mutanabbî

Eymen el-Utûm’un Sâhirun ev Mecnûn Adlı Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi

Öz

Roman, duygu ve düşüncelerin aktarımında başvurulan en muteber edebî ürünlerden biridir. Bu sanatın alt türleri içerisinde kurguyla gerçeğin iç içe geçtiği biyografik romanlar da bulunmaktadır. Okuyucuyu roman kahramanı hakkında bilgilendirmeyi amaçlamasının yanında yazara roman kahramanı üzerinden kendi subjektif gerçekliğini ifade etmeye imkân tanıması bakımından biyografik romanlar, en elverişli mesaj aktarım araçlarından biridir. Günümüz Arap Edebiyatının önemli roman yazarlarından biri olan Eymen el-‘Utûm’un Mütenebbî’nin hayat hikâyesini anlattığı Sâhirun ev Mecnûn adlı romanı da bu tür bir romandır. Arap şiirinin önde gelen şahsiyetlerinden biri olan Mütenebbî’nin şiirleri sayısız araştırmaya konu olmasına rağmen söz konusu roman şairin hayatını bütüncül bir şekilde ele alıp okuyucuyu özellikle de Mütenebbî’nin duygu dünyasıyla buluşturarak daha yakından tanınmasını sağladığı için önemli bir eserdir. Romanın başkahramanı Mütenebbî’nin tarihsel gerçekliğinin, romancının zihnindeki öznel gerçekliğinden süzülerek okuyucuyla buluştuğu eser; Mütenebbî’nin hayat hikayesini, şiirlerinin arkasındaki duygu ve anlam dünyasını başarılı bir şekilde yansıtmakla birlikte bozulan dirlik ve düzenin, hüküm süren zulüm ve fesadın izalesi noktasında Mütenebbî’nin şahsında bir başkaldırı hikâyesi olarak kurgulanmıştır. Bu açıdan söz konusu romanda Mütenebbî, şöhret ve iktidar tutkusuyla, enaniyeti ve kendini beğenmişliği ile kısacası zaaflarıyla değil yiğitlik timsali, sözünü sakınmayan, ilkeli ve dürüst, kendisinden ilham alınacak efsanevi bir şahsiyet olarak anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, Roman, Eymen el-'Utûm, Sâhirun ev Mecnûn, Mütenebbî

Kaynakça

• Aktaş, Şerif. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Birlik Yayınları, 1984.
• Arslan, Adnan. “Mütenebbî’nin Şiirlerinde Savaş Unsurlarına Ait Tasvirler”. Van İlahiyat Dergisi 9/15 (2021), 127-145.
• Aydın, Selma. Cezaevi Edebiyatı Bağlamında Eymen el-Utum’un “Yâ Sâhibey’is-Sicn” Adlı Romanın Yapı ve İçerik Bakımından İncelenmesi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Berûcirdiyyî, İbn Fevarrace. el-Fetḥ ‘ala Ebi’l-Fetḥ. thk. Rıḍa Raceb. Dımaşḳ: Dâru Temmûz, 2011.
• Bourneur, Roland - Quellet, Real. Roman Dünyası ve İncelemesi. çev. Hüseyin Gümüş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
• Çetin, Nurullah. Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Basımevi, 2003.
• Durmuş, İsmail. “Mütenebbî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32/195-200. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Eminoğlu, Ali. “Muhammed Hasan Alvân’ın ‘Mevtun Sağîrun’ (Küçük Bir Ölüm) Adlı Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46/46 (2018), 141-162.
• Kuran Yolu: Türkçe Meal ve Tefsir. çev. Hayrettin Karaman. 5 Cilt. Ankara: TDV Yayınları, 3. Basım, 2007.
• Kashto, Yamân. Tekniyyâtu’s-Serd fî Rivâyâti’l-Kâtib “Eymen el-’Utûm”. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Türkiye’de Yaşayan Diller Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Küçüksarı, Mücahit. “Suriyeli Öykücü Sa‘îd Hûrâniyye ve Ahî Rafîk (Ağabeyim Refik) Adlı Kısa Öyküsü”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 50/50 (2020), 57-80.
• Lackey, Michael. The American Biographical Novel. New York: Bloomsbury Publishing, 2016.
• Mütenebbî, Ebü’ṭ-Ṭayyib Ahmed b. el-Huseyn, Dîvânü’l-Mütenebbî. Beyrut: Dâru Beyrut, 1983.
• Pekparlatır, Selçuk. “Sudanlı Yazar Et-Tayyib Sâlih’in Hafnetu Temr Adlı Kısa Öyküsünün Teknik ve Tematik İncelemesi”. Marife 20/2 (2020), 547-568.
• Sazyek, Hakan. Roman Terimleri Sözlüğü. Ankara: Hece yayınları, 3. Basım, 2020.
• Sevgili, Muhammed İkbal. Eymen el-Atûm’un Romanlarında Kur’ân Etkisi. Batman: Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Şengül, Mehmet Bakır. “Romanda Mekân Kavramı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3/11 (2010), 528-538.
• Tekin, Mehmet. Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 7. Basım, 2009.
• Tepebaşılı, Fatih. Roman İncelemesine Giriş. Konya: Çizgi Kitabevi, 2012.
• ‘Utûm, Eymen. Sâḥirun ev Mecnûn. Beyrut: el-Müessetu’l-‘Arabiyye li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, 16. Basım, 2023.
• ‘Utûm, Eymen. "Kursiyyu'l-Mutenebbi (Şerh-u Divanu'l-Mutenebbi) Halaqa (1)", Youtube, Yayın Tarihi 7 Eylül 2020. https://www.youtube.com/watch?v=SvKAxT8UEfE&list=PLJ4Wd8bZtUd-BpdqoK-8Ao4UAzp0EBxiC
• Yıldız, Ahmet. “Abdulvehhâb ʿÎsâvî’nin ed-Dîvânu’l-Isbartî İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 51/1 (2021), 66-95.
• Yıldız, Ahmet. “Muhsin er-Ramlî’nin Hadâiku’r-Reîs İsimli Romanının Teknik ve Tematik İncelemesi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53/2 (2023), 332-353.
• Zor, Salih - Arslan, Adnan. “Modern Arap Romanı Araştırmalarına Dair Bir Öneri Çalışması”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 38 (2021), 155-180.