Yeni Türkiye Sinemasında Yetişkinliğe Geçiş: Sivas ve Hayat Var Filmlerinde Cinsiyet, Güç ve Oyun

Yıl 2017, , 142 - 161, 15.12.2017

Ebubekir Düzcan

https://doi.org/10.31123/akil.437471

Cited By: 2

Öz

Çocukluk, tarihsel olarak inşa edilmiş bir kavramdır. Tarih boyunca farklı anlamlara

gelmiştir. Sinemadaki çocukluk imgesi de farklı zamanlarda farklı biçimlerde

görünmektedir. Türkiye sinemasındaki çocukluk imgesi de zamanla büyük dönüşüm

yaşamıştır. Çocukluk 1980 öncesi sinemada masum bir figür olarak görünürken,

daha sonra kriz kaynaklı bir figüre dönüşmektedir. Özellikle 2000 sonrası Türkiye

sinemasındaki çocukluğun farklı temalarından biri de cinsiyettir. Bu çalışmada Sivas

ve Hayat Var filmleri örneği ile kız ve erkek çocukların yetişkinliğe geçiş sürecinin

sinemada nasıl görünür olduğu analiz edilmeye çalışılacaktır. Çalışmanın temel

kuramsal çerçevesi Connell’in “hegemonik erkeklik” kavramı ve Bourdieu’nün “erkeklik

habitusu” üzerinden yürütülecektir. Sivas filmindeki köpek dövüşü oyunu, Bourdieu’nün

homo-sosyal erkek topluluklar kavramı ve Huizinga’nın oyun kavramıyla birlikte analiz

edilecek iken Hayat Var’daki kadınlık, hegemonik erkekliğin kadınlıkla ilişkisi ve ses

kurgusu açısından değerlendirilecektir. Böylece erkekliğe ve kadınlığa geçişin farklı

sinema anlayışları olan yönetmenler üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk, Cinsiyet, Sinema, Sosyoloji, Oyun

Kaynakça

• Abisel, Nilgün (1994). Türk Sineması Üzerine Yazılar, İstanbul: İmge.
• Ariés, Philippe (1962). Centuries of childhood: a socialhistory of family life. Translated by Robert Baldick. New York: Vintage Books.
• Atay, Tayfun (2004). Erkeklik En Çok Erkekliği Ezer, Toplum ve Bilim, Güz, Sayı:101:11-31.
• Arslan, Tümay (2004). Yeşilçam’ın Erkekleri Ne İstiyor, Toplum ve Bilim, Güz, Sayı:101:162- 192.
• Berktay, Fatmagül (2016). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul: Metis.
• Berne, Eric (1998). Hayat Denen Oyun, Çev: Selami Sargut, Kariyer Yayınları.
• Benjamin, Walter (2001). Çocuklar, Gençlik ve Eğitim Üstüne, Ankara: Dost.
• Bourdieu, Pierre (2015). Eril Tahakküm, Çev:Canan Suner, İstanbul: Bağlam.
• Cengiz, K. Tol; Ulaş, Uğraş; Önder Küçükural, (2004). Hegemonik Erkekliğin Peşinden, Toplum Bilim, Güz, Sayı:101:50-71.
• Connell, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, Çev: Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı.
• Emre, Kumru Berfin (2007). Ayşecik Filmlerinde Çocukluk Temsili, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Erdem, Nilüfer (2012). Hayatın Mırıltısı, “Sinema ve Psikanaliz” içinde (der.) Özden Terbaş, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, Michel (2000). Hapishanenin Doğuşu, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul: İmge.
• Frampton, Daniel (2013). Filmozofi, Çev: Cem Soydemir, İstanbul: Metis.
• Gürbilek, Nurdan (2016). Kötü Çocuk Türk, İstanbul: Metis.
• Gürses, İlknur - Becerikli, Rıfat (2016), Reha Erdem Filmlerinde Erkeklik Arketiplerin Yeniden Üretimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:9, Sayı:42.
• Huizinga, Johan (2013). Homo Ludens Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İstanbul: Ayrıntı.
• Jusdanis, Gregory (2015). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür, Çev:Tuncay Birkan, İstanbul: Metis.
• Kellner-Ryan Michael -Douglas (2010). Politik Kamera, Çev.: Elif Özsayar, İstanbul:Ayrıntı.
• Kızıldaş, Burçin Kalkın (2016). Taşrada Kalan Erkeklikler, SineCine Sinema Araştırmaları Dergisi, Güz, 7(2):71-94.
• Sancar, Serpil (2013). Erkeklik: İmkansız İktidar, İstanbul: Metis.
• Naulin, Sidonie - Jourdain, Anne (2016). Pierre Bourdieu’nün Kuramı ve Sosyolojik Kullanımları, Çev: Öykü Elitez, İstanbul: İletişim.
• Onur, Hilal- Koyuncu, Berrin (2004). Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik, Toplum ve Bilim, Güz, Sayı:101:31-50.
• Özarslan, Aylin Dikmen (2017). Çocuk ve Çocukluk Sosyolojisi, İstanbul: Resse.
• Postman, Neil (1995). Çocukluğun Yokoloşu, Çev: Kemal İnal, Ankara: İmge.
• Sunal, Ali Kemal (1998). TV ve Sinemada Kemal Sunal Güldürüsü, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Sunal, Kemal (1990). TV ve Sinemada Kemal Sunal Güldürüsü, İstanbul:Sel Yayıncılık.
• Suner, Asuman (2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek, İstanbul: Metis.
• Swartz, David( 2011). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdie’nün Sosyolojisi, Çev: Elçin Gen, İstanbul: İletişim.
• Yücel, Fırat (Ed.) (2009). Reha Erdem Sineması: Aşk ve İsyan, İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Yücel, Fırat (2012). Hayat Var: Bir Kapıdan Gireceksin, “Bir Kapıdan Gireceksin: Türkiye Sineması Üzerine Denemeler” içinde, Arslan, Umut Tümay (Ed.) İstanbul: Metis.
• Yüksel, Gülay (2013). Eleştirel Bir Ömer Kavur Filmografyası Denemesi, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Lefkoşa.
• Yürümez, Serkan (2010). Toplumsal Cinsiyet Kalıplarının Reha Erdem Sinemasında Kadın ve Erkek Karakterlere Yansımaları: Korkuyorum Anne ve Hayat Var Filmlerinin Analizi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Winnicott, D.W. (2003). Oyun ve Gerçeklik, Çev: Tuncay Birkan, İstanbul: Metis.
• Yazıda Adı Geçen Filmler
• A Ay (1989). Yön: Reha Erdem, Metis Film.
• Ayşecik Şeytan Çekici (1960). Yön: Atıf Yılmaz, As Film.
• Babam Askerde (1995). Yön: Handan İpekçi, Yeni Yapımlar.
• Bal (2010). Yön: Semih Kaplanoğlu, Kaplan Film.
• Beş Vakit (2006). Yön: Reha Erdem, Atlantik Film.
• Büyük Adam Küçük Aşk (2001). Yön: Handan İpekçi, Yeni Yapımlar.
• Canım Kardeşim (1973). Yön: Ertem Eğilmez, Arzu Film.
• Dar Alanda Kısa Paslaşmalar (2000). Yön: Serdar Akar, Umut Sanat.
• Duvar (1984). Yön: Yılmaz Güney, Güney Film.
• Düttürü Dünya (1988). Yön:Zeki Ökten, Şeref Film.
• Eşkıya (1996). Yön: Yavuz Turgul, Filma Cass.