The Fiction of Ideal Citizenship in Turkish Press: A Review on News Discourse of Hürriyet and Cumhuriyet Newspapers

Yıl 2019, , 141 - 165, 31.12.2019

Didem Deniz Anamur

https://doi.org/10.31123/akil.620821

Cited By: 1

Öz

Along with trying to understand how “ideal citizenship” is coded through time, this article also aims to analyze how two newspapers with different ideological tendencies fictionalize this ideal. In addition to being a legal concept which defines the relationship between state and individual, citizenship confronts us with a socioeconomic and cultural meaning which also includes the relationship of an individual with other individuals and society in historical process. Within the relational context of an individual with both state and society, determining “acceptable one” and providing new citizens to society accordingly could be considered as a need in terms of state and societies’ continuity. The relationship based on conflict and harmony between right and liability shaped around citizenship has also brought the citizen type which is idealized by state in order to protect its own values and continuity in its wake. Defined as finding the ideal one and building a citizen over it within this context, analyzing what “ideal citizenship” and how it is fictionalized is a valuable topic to be studied. In this direction, how the newspapers of Cumhuriyet and Hürriyet, which have a significant place in Turkish press, reflect citizenship rights classified by Marshall and which topics they give priority in the process of making news are one of the objectives of this study. Being for citizenship rights, 721 news which were issued on home pages of relevant newspapers between April 1st 2007 and December 31st 2012 were analyzed with Philips, Jorgensen and Fairclough’s critical discourse analysis.

Consequently, it was found out that Cumhuriyet emphasizes citizenship rights but in the meantime it specifies ideological enemies whereas Hürriyet, with a liberal attitude, represents rights more often in terms of freedoms and in response to this it ignores equality.

Anahtar Kelimeler

Ideal Citizenship, Discourse, Turkish Press, Citizenship Rights

Türk Basınında Makbul Vatandaşlık Kurgusu: Hürriyet ve Cumhuriyet Gazetelerinin Haber Söylemleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Bu makale “makbul vatandaş”lığın zaman içerisinde nasıl kodlandığını anlamaya çalışmakla birlikte farklı ideolojik yönelimlere sahip iki gazetenin bu ideali nasıl kurguladığını çözümlemeyi amaçlamaktadır. Vatandaşlık devletin bireyle olan ilişkisini tanımlayan hukuki bir kavram olmasının yanında tarihsel süreç içerisinde bireyin diğer bireylerle ve toplumla olan ilişkisini de içeren sosyoekonomik ve kültürel bir anlamla da karşımıza çıkmaktadır. Bireyin hem devletle hem de toplumla olan ilişkisi bağlamında “makbul olanı” belirlemek ve bu doğrultuda topluma yeni vatandaşlar kazandırmak devletin ve toplumların devamlılığı açısından bir ihtiyaç olarak düşünülebilmektedir. Vatandaşlık etrafında şekillenen hak ve sorumluluk arasındaki çatışma ve uyuma dayalı ilişki devletin kendi değerlerini koruması ve devamlılığı açısından idealize ettiği vatandaş tipini de beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda makbul olanı bulma ve onun üzerinde bir vatandaş inşa etme olarak da tanımlanabilecek “makbul vatandaş”lığın ne olduğu ve nasıl kurgulandığı araştırmaya değer bir konudur. Bu doğrultuda Türk basınında önemli bir yere sahip Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinin T. H. Marshall’ın sınıflandırdığı vatandaşlık haklarını nasıl yansıttığı ve haber üretim sürecinde neleri öncelediğini araştırmak çalışmanın amaçlarındandır. 1 Nisan 2007 ile 31 Aralık 2012 tarihleri arasındaki dönemde bahsi geçen gazetelerin ana sayfalarında çıkan vatandaşlık haklarına yönelik 721 haber Phillips ve Jorgensen, Fairclough’un eleştirel söylem çözümlemesi ile incelenmiştir. Sonuç olarak Cumhuriyet gazetesinin vatandaşlık haklarına yönelik haberlere kayda değer bir ölçüde yer verdiği ve laikliği ve cumhuriyeti koruyan vatandaş vurgusu ile haber ürettiği gözlemlenmiştir. Hürriyet gazetesinin ise eşitliği geri plana atan daha çok özgürlükler üzerinden vatandaş haklarını sunduğu ve aktif olmayan vatandaş söylemini vurguladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Basını, Makbul Vatandaş, Söylem, Türk Basını, Yurttaşlık Hakları

Kaynakça

• Ahmad, F.(1999). Demokrasiye İlk Adım, Cumhuriyetin 75 Yılı (Cilt 1) 1923-1953, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aybay, R. (1982). Yurttaşlık (Vatandaşlık) Hukuku Ders Kitabı ve Temel Yasa Metinleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Aybay, R. (1998). Teba-i Osmani’den T. C. Yurttaşına Geçişin Neresindeyiz?, 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru, A. Ünsal (Ed.), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, s.37-42.
• Barber, B. (1995). Güçlü Demokrasi Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset. (Çev. M. Beşikçi), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berkes, N. (2002). Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berktay, F.(2010). Politikanın Çağrısı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bookchin, M. (1999). Kentsiz Kentleşme, Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü, (Çev. B. Özyalçın), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Caymaz, B.(2007). Türkiye’de Vatandaşlık Resmi İdeoloji ve Yansımaları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cumhuriyetin 75 Yılı (1999) (Cilt 2) 1954-1978, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fişek, H. (1959). Türk Vatandaşlık Hukuku, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Gürses, F. (2011). Kul Tebaa Yurttaş Cumhuriyet’in Kuruluşundan Günümüze Ders Kitaplarında Yurttaşlık, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Hall, S. ve Held, D.(1995). Yurttaşlar ve Yurttaşlık, S. Hall ve M. Jacques (Ed.), Yeni Zamanlar, 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Heater, D.(2007). Yurttaşlığın Kısa Tarihi (Çev. M. Delikara Üst), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Jorgensen, M. ve Phillips L.(2002), Discourse Analysis as Theory and Method, London: SAGE Publications.
• Kadıoğlu A. (1999), Cumhuriyet İradesi Demokrasi Muhakemesi Türkiye’de Demokratik Açılım Arayışları, İstanbul: Metis Yay.
• Leca, J. (1998). Bireycilik ve Yurttaşlık (Çev. T. Ilgaz), Turhan Ilgaz(ed.), Dersimiz: Yurttaşlık. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Leca, J.(1993). Yurttaşlık Üzerine Sorular. (Çev G. Koca). Birikim, Sayı: 55, Kasım, s.57-66.
• Marshall, T. H. (2006). Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar (Çev. A. Kaya), Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar, H. Marshall ve T. Bottomore (ed), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mouffe, C. (1999). Yurttaşlık, Çoğulculuk ve Modern Demokrasi, Nuri Bilgin (ed.) Demokrasi, Kimlik ve Yurttaşlık Bağlamında Cumhuriyet, İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Schnapper, D.(1995).Yurttaşlar Cemaati Modern Ulus Fikrine Dair (Çev. Ö. Okur), İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Tanilli, S. (1982). Devlet ve Demokrasi Anayasa Hukukuna Giriş, İstanbul: Say Kitap Pazarlama.
• Tunçel, A. (2010). Bir Siyaset Felsefesi Cumhuriyetçi Özgürlük, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Turner, B. S. (2008). Bir Vatandaşlık Kuramının Anahatları (Çev. C. Cemgil), Vatandaşlığın Dönüşümü Üyelikten Haklara, Ayşe Kadıoğlu (ed.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Ünsal, A. (1998). Yurttaşlık Anlayışının Gelişimi, A. Ünsal (ed.), 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, s.4-37.
• Ünsal, A. (1998). Yurttaşlık Zor Zanaat, A. Ünsal (ed.), 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, s.1-36
• Üstel, F. (2008). Makbul Vatandaşın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve Demokrasi, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Walzer, M. (1995). Citizenship, T. Ball, J. Farr, Russell L. Hanson (ed.) Political Innovation and Conceptual Change, (Ed.), Cambridge: Cambridge University Press, s.211-219