Popüler Kültüre Bakarken Gündelik Hayatı & Mikro Direnç Pratiklerini Görmek

Yıl 2017, Sayı: 28, 162 - 183, 15.12.2017

Erhan Özcan

https://doi.org/10.31123/akil.437475

Cited By: 1

Öz

Popüler kültür hegemonik değerleri yansıtan, yeniden üreten semiyotik kodlar ve

ideolojik değerlendirmelerle yüklüdür. Bu metinler hâkim sınıfın hegemonik iktidarı ve

buna dönük meşruiyetin üretilmesi için işe koşulur. Bu durum her zaman için gündelik

yaşam ve pratikleri içerisinde gerçekleşir. Rıza üretim süreçlerinin kaldıraçlarından

biri olan popüler kültür, her zaman için yönetici sınıfın hâkim anlam dünyasının temsil

ettiği ve kendisini evrensel düşünceler, kategorilermiş gibi sunduğu anlam ve değerleri

konsolide etmeye hizmet eder. Rıza üretimi okul, aile vb. kurum ve pratikler yanı sıra

popüler kültürün gündelik olarak alımlanması içerisinde/dolayımıyla gerçekleşir. Ne var

ki hâkim anlamları içeren kodların niyet edilen biçimlerde okunacağı ve istenilen tutum

ve davranış değişikliklerine yol açacağı önceden garanti edilemez. Popüler kültürün

konuşlandığı tüketim uğrağı ideolojik mesajların ters yüze edilerek, ‘müzakereci’ ya

da ‘muhalif’, farklı okuma biçimleri ve karşıt anlam üretimiyle sonuçlanma potansiyeli

taşır. Alternatif anlam üretimi içerisinde ortaya çıkabilecek anlam ve değerler,

dünyayı egemen sınıfların gördüğü ve alt sınıfların da benzer şekilde görmelerini ve

değerlendirmelerini arzu ettikleri biçimlerden ayrışır. Görme biçimlerinin değişmesiyle

birlikte, direniş pratiklerinin mayalanma ve politik eyleme taşınma olasılığı hesaba

katılmalıdır. Bu çalışmada popüler kültür gündelik hayat, ideoloji ve mikro direnç

pratikleriyle olan ilişkisi içerisinde ele alınmaktadır. Araştırma nitel ve betimleyici bir

çalışmadır. Bu çalışmada literatür taramasından yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Gündelik Hayat, Popüler Kültür, İdeoloji, Direniş

Kaynakça

• Adorno, Theodor (2009). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen (Çeviren). İstanbul: İletişim.
• Biswas, Amrita (2009). Research Note On Subaltern Studies. Journal of Literature, Culture and Media Studies. 1(2): 200-205.
• Debord, Guy (2002). Perspectives for Conscious Alterations in Everyday Life. The Everyday Life Reader. Highmore Ben (der.) içinde. Londra: Routledge.
• De Certau, Michel (2009). Gündelik Hayatın Keşfi I. Lale Arslan Özcan (Çeviren). Ankara: Dost.
• Ergene, Boğaç (1999/2000). “Maduniyet Okulu. Post-Kolonyal Eleştiri ve Tarihte Bilgi-Özne Sorunu: Osmanlı Tarihçiliği İçin Yeni Dersler mi?” Toplum ve Bilim. 83: 32-46.
• Feltski, Rita (2000). “The Invention of Everyday Life”, A Journal of Cultural/Theory/Politics. 39:14- 31.
• Fiske, John (1989). Reading the Popular, Londra ve New York: Routledge.
• Fiske, John (1992). The Culture of Everyday Life. Cultural Studies. Grossberg Lawrence, Nelson Cary ve Treichler Paula (der.) içinde. New York ve Londra: Routledge.
• Fiske, John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. Süleyman İrvan (Çeviren). Ankara: Ark.
• Ghandi, Leela (1999). Postcolonial Theory: A Critical Introduction, Delhi: OUP.
• Gramsci, Antonio (1971). Prison Notebooks. Hoare Quentin ve Smith Geoffrey N. (der.). Q. Hoare ve G. N. Smith (Çeviren). Londra: ElecBook.
• Guha, Ranajit (1983). Elementary Aspects of Peasant Insurgency in Colonial India. Delhi: Oxford University Press.
• Guha, Ranajit (1988). Can the Subaltern Speak? Marxism and the Interpretation of Culture. Cary Nelson ve Lawrence Grossberge (der.) içinde. Londra: Macmillian.
• Hall, Stuart (1981). Notes on Deconstructing ‘The Popular’. People’s History and Socialist Theory. Samuel Raphael (der.) içinde. London: Routledge & Kegan Paul.
• Hall, Stuart (1997). İdeoloji ve İletişim Kuramı. Medya, Kültür, Siyaset. Süleyman İrvan (der.) içinde. Süleyman İrvan (Çeviren), Ankara: Ark.
• Hinds, E., Harold (2006). The Sine Qua Non of Popular Culture, Popular Culture Theory and Methodology. A Basic Introduction. Hinds E. Harold, Motz Marilyn F. ve Nelson Angela (der.) içinde. Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
• Inglis, David (2000). Culture and Everyday Life. Londra ve New York: Routledge.
• Lefebvre, Henry (1995). Yaşamla Söyleşi, Sosyalizm, Günlük Yaşam, Ütopya. Emirhan Oğuz (Çeviren). İstanbul: Belge.
• Lentrichchia, Frank ve McLaughin, Thomas (1995). Critical Terms for Literary Study. Chicago: Chicago University.
• Lull, James (2001). Medya İletişim Kültür. Nazife Güngör (Çeviren). İstanbul: Vadi.
• Marx, Karl (1996). Alman İdeolojisi. Sevim Belli (Çeviren). Ankara: Sol.
• Marx, Karl ve Engels, Friedrich (2009). Ruling Class and Ruling Ideas. Cultural Theory and Popular Culture: A Reader, 4th edition. John Storey (der.) içinde. Harlow: Pearson Education.
• Oskay, Ünsal (2000). Popüler Kültür Açısından İdeoloji Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar, Tek Kişilik Haçlı Seferleri. İstanbul: İnkılap.
• Polanyi, Karl (2001). The Great Transformation. Boston: Beacon Press.
• Spivak, C., Gayatri (1988). Subaltern Studies: Deconstructing Historiography. Selected Subaltern
• Studies. Guha Ranajit ve Spivak C. Gayatri (der.) içinde. Delhi: Oxford University Press.
• Storey, John, (2009). Cultural Theory and Popular Culture, 5th Edition. Harlow: Pearson.
• Subaşı, Necdet (2004). Gündelik Hayat ve Dinsellik. İstanbul: İz.
• Tekeli, İlhan (2000, Ekim). Tarih Yazımında Gündelik Yaşam Tarihçiliğinin Kavramsal Çerçevesi Nasıl Genişletilebilir?. Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar Küreselleşme ve Yerelleşme içinde, İstanbul: Numune Yayıncılık
• Volosinov, N. Valentin (1930/1973). Marxism and the Philosophy of Language. Ladislav Matejka ve I. R. Titunik (Çeviren). New York: Seminar Press.
• Williams, Raymond (1983). Keywords. Londra: Fontana.
• Williams, Raymond (1989). Resources of Hope: Culture, Democracy, Socialism. Robin Gable (der.) içinde. Londra ve New York: Verso.