Modern Visual Culture, Cinema and Video: Gaze, Body and the Power of Camera

Yıl 2014, Sayı: 22, 95 - 106, 31.12.2014

Murat Arpacı

https://doi.org/10.31123/akil.441935

Cited By: 1

Öz

This article discusses the place of cinema and video in the formation of visual culture from two perspectives. In the first part, the position of concepts such as gaze, power, body and surveillance within the transformation of visual culture is examined. In this part it is discussed that the concept of gaze is closely related to the concept of power. Furthermore the subjectivity of prying / being pried which has been founded historically is also analysed. In the second part it is discussed what kind of a place cinema and especially cameras have opened for the viewer in the culture built historically and publicly by the effects of power. While visual culture is conditioning the modern individual and, at the same time, created with the effects of power, on the other hand camera techniques have an influence which goes beyond this historical conditioning and which reveals the creative potential of the subject. As for in the third section, it is discussed how the camera has been personalised thereby pushing the limits of video and cinema. Video has transformed the outlook on the body, enabled the creation of new properties. In this sense, the place of camera has changed within video art and modern visual clture.

Anahtar Kelimeler

Visual Culture, Gaze, Body, Camera, Cinema, Video

Modern Görsel Kültür, Sinema ve Video: Bakış, Beden ve Kameranın Gücü

Öz

Bu makale iki konu üzerinden görsel kültürün oluşmasında sinema ve videonun yerini tartışmaktadır. Birinci kısımda bakış, iktidar, beden ve gözetim kavramlarının modern görsel kültürün dönüşmesinde nasıl bir yere sahip olduğu ele alınmaktadır. Bu kısımda bakış kavramının iktidar kavramı ile yakından ilişkili olduğu ve gözetleyen / gözetlenen öznelliğin tarihsel olarak inşa edildiği konu edilmektedir. İkinci kısımda ise sinema ve özellikle kameranın tarihsel ve toplumsal olarak iktidar etkileriyle inşa edilmiş görsel kültür içerisinde bakan özneye nasıl bir hareket alanı açtığı tartışılmaktadır. Görsel kültür iktidar etkileriyle bir yandan inşa edilerek modern özneyi koşullandırırken diğer yandan kamera tekniği, bu tarihsel koşullandırmayı aşan ve öznenin yaratma potansiyelini açığa çıkaran bir etkiye sahiptir. Üçüncü kısımda ise video ile sinemanın sınırlarının zorlanarak kameranın nasıl kişiselleştiği tartışılmaktadır. Video bedene bakışı dönüştürmüş, yeni öznelliklerin yaratılmasına imkân sağlamıştır. Bu bağlamda video sanatı ile modern görsel kültür içerisinde kameranın konumu değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Görsel Kültür, Bakış, Beden, Kamera, Sinema, Video

Kaynakça

• Arslan, Umut Tümay (2009). “Aynanın Sırları: Psikanalitik Film Kuramı.” Kültür ve İletişim, Sayı: 12 (1): 9-38.
• Baker, Ulus (2010). Kanaatlerden İmajlara: Duygular Sosyolojisine Doğru. Harun Abuşoğlu, (çev.). İstanbul: Birikim.
• Baker, Ulus, (2012). Beyin Ekran, Ege Berensel (der.). İstanbul: Birikim.
• Benjamin, Walter (2009). “Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Yapıtı.” Mustafa Tüzel (çev.). Sanat Siyaset İçinde, İstanbul: İletişim
• Berger, John (2011). Görme Biçimleri. Yurdanur Salman (çev.). İstanbul: Metis.
• Bernauer, James (2005). Foucault’nun Özgürlük Serüveni. İsmail Türkmen (çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Blanchot, Maurice (2005). Hayalimdeki Michel Foucault. Ayşe Meral (çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Bourdieu, Pierre (2006). Pratik Nedenler. Hülya Uğur Tanrıöver, (çev.). İstanbul: Hil.
• Boyne, Roy (2009). Foucault ve Derrida: Aklın Öteki Yüzü. İsmail Yılmaz (çev.). Ankara: Bilgesu.
• Crary, Jonathan (2004). Gözlemcinin Teknikleri: On Dokuzuncu Yüzyılda Görme ve Modernite Üzerine. Elif Daldeniz (çev.). İstanbul: Metis.
• De Certeau, Michel (2009), Tarih ve Psikanaliz. Ayşegül Sönmezay (çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Deleuze, Gilles - Parnet, Claire (1990). Diyaloglar. Ali Akay (çev.). İstanbul: Bağlam.
• Deleuze, Gilles (2006). Müzakereler. İnci Uysal (çev.). İstanbul: Norgunk.
• Deleuze, Gilles (2010). İki Delilik Rejimi. Mahir Ender Keskin (çev.). İstanbul: Bağlam.
• Deleuze, Gilles (2011). Nietzsche ve Felsefe. Ferhat Taylan (çev.). İstanbul: Norgunk.
• Deleuze, Gilles (2014). Sinema I: Hareket-İmge. Soner Özdemir (çev.). İstanbul: Norgunk.
• Deleuze, Gilles- Guattari, Felix (1995). Felsefe Nedir?. Turhan Ilgaz (çev.). İstanbul: YKY.
• Donald, James (2003). “The City, The Cinema: Modern Spaces.” Visual Culture içinde. Chris Jenks (der.) London: Routledge.
• Flanagan, Kieran (2004). Seen and Unseen: Visual Culture, Sociology and Theology, New York: Palgrave.
• Foucault, Michel (2000). Hapishanenin Doğuşu. Mehmet Ali Kılıçbay (çev.). Ankara: İmge.
• Foucault, Michel (2002). Kliniğin Doğuşu. Temel Keşoğlu (çev.). İstanbul: Doruk.
• Foucault, Michel (2003). İktidarın Gözü. Işık Ergüden (çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Foucault, Michel (2005). Özne ve İktidar. Osman Akınhay (çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Fuery, Patrick.- Fuery, Kelli (2003). Visual Cultures and Critical Theory, New York: Arnold. Merquior, J. Q. (1986). Foucault. Nurettin Elhüseyni (çev.). İstanbul: Afa.
• Holland, Eugene (2007). Deleuze ve Guattari’nin Anti Oedipus’u: Şizoanalize Giriş. Ali Utku ve Mukadder Erkan (çev.). İstanbul: Otonom.
• Gutting, Gary (2010). Foucault. Hakan Gür (çev.). Ankara: Dost.
• Jenks, Chris (2003). “The Centrality of the Eye in Western Culture: An Introduction”, Visual Culture içinde. Chris Jenks (der.). London: Routledge.
• Lacan, Jacques, (1996). “Özne-Ben”in İşlevinin Oluşturucusu Olarak Ayna Evresi.” Nilüfer Kuyaş (çev.). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, Saffet Murat Tura (der.) içinde, İstanbul: Ayrıntı.
• Newman, Saul (2009). Bakunin’den Lacan’a Anti-Otoriteryanizm ve İktidarın Altüst Oluşu. Kürşad Kızıltuğ (çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Petric, Vlada (2000). Dziga Vertov: Sinemada Konstrüktivizm. Güzin Yamaner (çev.). Ankara: Öteki.
• Poster, Mark (2008). Foucault, Marksizm ve Tarih. Feride Güder (çev.). İstanbul: Otonom.
• Pezzella, Mario (2006). Sinemada Estetik. Füsun Demir (çev.). Ankara: Dost.
• Ranciere, Jacques (2010). Özgürleşen Seyirci. E. Burak Şaman (çev.) İstanbul: Metis.
• Silverman, Kaja (2006). Görünür Dünyanın Eşiği. Aylin Onacak (çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Vertov, Dziga (2007). Sine-Göz. Ahmet Ergenç (çev.). İstanbul: Agora.
• Wollen, Peter (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam. Zafer Aracagök ve Bülent Doğan (çev.). İstanbul: Metis.
• Zizek, Slavoj (2010). Yamuk Bakmak: Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş. Tuncay Birkan (çev.). İstanbul: Metis.
• Zourabichvili, François (2011). “Organsız Beden.” Deleuze Sözlüğü. Aziz Ufuk Kılıç (çev.). İstanbul: Say