Türkiye’de Aldatıcı Reklamların Denetlenmesi

Yıl 2018, Sayı: 29, 353 - 367, 30.06.2018

Seçil Toros

https://doi.org/10.31123/akil.406245

Cited By: 3

Öz

Tüketicileri korumak amacıyla, reklam verenlere, reklamcılara ve yayın kuruluşlarına

getirilen sınırlılıklara, uygulanan yaptırım ve çeşitli cezalara rağmen aldatıcı pratiklere

yoğun bir biçimde rastlanmaktadır. Türkiye’deki hukuki denetim bu tür aldatıcı

uygulamaları engellemede ya da en azından azaltmada yetersiz kalmaktadır. Bu

nedenle reklam denetimine ilişkin yeni yaklaşımların ve yöntemlerin geliştirilmesine

ihtiyaç vardır. Bu amaçla bu çalışmada mevcut hukuki uygulamalar ele alınmış ve

tüketicinin korunması kapsamında bunların yetersiz ve etkisiz kalma nedenleri eleştirel

bir bakış açısı ile tartışılmıştır. Sonuç olarak ise reklam denetimi sorununu çözmeye

katkı sağlayabileceği düşünülen, tüketicinin davranış ve/veya algı değişimini esas

almayan, içerik odaklı yaklaşım önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Reklam İletişimi, Reklam Denetimi, Reklam Mevzuatı, Aldatıcı Reklamlar, Tüketicinin Korunması

Kaynakça

• Aditya, R. N. (2001). The psychology of deception in marketing: a conceptual framework for research and practice. Psychology &Marketing, 18, 735-761.
• Anolli, L., Balconi, M. & Ciceri, R.; “Deceptive Miscommunication Theory (DeMiT): A New Model for the Analysis of Deceptive Communication”, L. Anolli, R. Ciceri ve G. Riva (Eds.), Say not to Say: New Perspectives on Miscommunication, IOS Press, 2001.
• Armstrong, G. M., Gurol, M. N. & Russ, F. A. (1979). Detecting and Correcting Deceptive Advertising. Journal Of Consumer Research, 6, 237-246.
• İnal, E. (2000). Reklam Hukuku ve Aldatıcı Reklamlar. İstanbul: Beta Basım.
• DePaulo, B. M. (2004).“The Many Faces of Lies In A. G. Miller” ed., The Social Psychology of Good and Evil, New York: Guilford Press, 2004, s. 303- 326
• Bıçakcı, L. (2015). Ticari reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği, Bilgi Notu. http://www.leventbicakci.com/ticari.pdf. Son Erişim: 28-12-2016.
• Boush, D. M., Friestad, M., & Wright, P. (2009). Deception in the Marketplace: The Psychology Of Deceptive Persuasion And Consumer Self Protection. NewYork: Taylor & Francis Group.
• Çetinkaya, Y. (1993). Reklamcılık ve Manipülasyon. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Dyer, G. (2000). İletişim Olarak Reklamcılık (çev. N. Ö. Taşkıran). İstanbul: Beta
• FTC. (1983). FTC Policy Statement on Deception. https://www.ftc.gov/public-statements/1983/10/ftc-policy-statement-deception. Son Erişim: 28-12-2016.
• FTC. (2000). Advertising and Marketing on the Internet. https://www.ftc.gov/system/files/documents/plain-language/bus28-advertising-and-marketing-internet-rules-road.pdf. Son Erişim: 28-12-2016.
• FTC. (2013). .com Disclosures. https://www.ftc.gov/system/files/documents/plain-language/bus41-dot-com-disclosures-information-about-online-advertising.pdf. Son Erişim: 28-12-2016.
• Gardner, D. M. (1975). Deception in advertising: a conceptual approach. The Journal of Marketing, 39, 40-46.
• Gardner, D. M. (1976). Deception in advertising: a receiver oriented approach to understanding. Jurnal of Advertising Research(5), 5-11.
• Göle, C. (1983). Ticaret Hukuku Açısından Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması: Banka Ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını.
• Grazioli, S. & Jarvenpaa, S. L. (2000). Perils of internet fraud: an empirical investigation of deception and trust with experienced internet consumers. IEEE Transactıons On Systems, Man, And Cybernetıcs, 30(4), 395-410.
• Grazioli, S., & Jarvenpaa, S. L. (2003). Deceived: under target online. Communications of the ACM, 46(12), 196-205.
• Grazioli, S. (2004). Where Did They Go Wrong? An Analysis of the Failure of Knowledgeable Internet Consumers to Detect Deception Over the Internet. Group Decision and Negotiation, 13(2), 149-172.
• Johnson, P. E., Grazioli, S., Jamal, K., & Berryman, R. G. (2001). Detecting deception: adversarial problem solving in a low base-rate world. Cognitive Science, 25(3), 355-392.
• Keep, W. (2003). Adam Smith's imperfect invisible hand: motivations to mislead. Business Ethics: A European Review, 12(4), 343-353.
• Livingstone, S. (2004). Media literacy and the challenge of new information and communication technologies. The Communication Review, 1(7), 3-14.
• Masip, J., Garrido, E. & Herrero, C. (2004). Defining deception. Anales de Psicología, 20(1), 147-171.
• Özdemir, H. (2004). Altatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması. AÜHFD, 53(3).
• Pektaş, Ö. (2007). Tüketicinin korunması açısından reklam kurulu çalışmaları. Tüketici Yazıları (I), 89-96.
• Preston, I. L. (1994). The Tangled Web They Weave: Truth, Falsity, And Advertsing. England: The University of Wisconsin Press.
• Preston, I. L. (1995). Unfairness developments in FTC advertising cases. Journal of Public Policy & Marketing, 14(2), 318-321.
• Preston, I. L. (1997). Regulatory positions toward advertising puffery of the uniform commercial code and the federal trade commission. Journal of Public Policy & Marketing, 16(2), 336-344.
• REK, (2017). 2016 Yılı Reklam Kurulu Çalışmaları. T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu Başkanlığı: Kaynak, Prof. Dr. Hakan Giritlioğlu.
• Reklam Kurulu Yönetmeliği (2014). TC. Resmi Gazete, 29049, 3 Temmuz 2014.
• Rubin, P. H. (1991). The economics of regulating deception. CATO Jurnal, 10(3), s-s. 667- 691.
• Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği (2015). TC. Resmi Gazete, 10 Ocak 2015.
• Ticari Reklam ve İlânlara İlişkin İlkeler Ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik (2009), TC. Resmi Gazete, 27176, 21 Mart 2009.
• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (2013). TC. Resmi Gazete, 28835, 1 Kasım 2013.
• Türk Ticaret Kanunun (2011). TC. Resmi Gazete, 27846, 13 Ocak 2011.
• Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik (2002). TC. Resmi Gazete, 246443, 17 Ocak 2002.
• Toros, S. (2017). İnternet Reklamcılığı ve Kullanılan Aldatıcı Taktikler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi SBE.
• Xiao, B. & Benbasat, I. (2011). Product-Related Deceptıon In E-Commerce: A Theoretıcal Perspectıve. MIS Quarterly, 35(1), 169-196. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&AuthType=ip&db=bth&AN=59552716&site=eds-live&authtype=ip,uid.