Öz
It can be said, change the letters was one of the most important steps for to achieve the model of society which was in the imagination of Republic. To change the letters (from Arabic to Latin Letters) did not simply mean to modify spell, spelling or replace the letters for Republic. More then these, it has meant to change civilization or paradigm for Republic. For the Young Republic, change in the alphabet has been seen as a definite expression of the will of transition from Eastern Civilization to Western Civilization. And this changing has also been perceived as an expression of the distancing from the close past (Ottomans) and the disconnect with this past. Can be said that this perception was largely built by newspapers which could describe as mainstream or populer media for 1930s. In this study the editorial policies of these newspapers -that about the change of letters which would deeply affect the newspapers (according to law that was enacted on 3 November, 1928, the new letters had to be used)- are attempted to analysis
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alpay, Meral (1976). Harf Devriminin Kütüphanelerde Yansıması. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi.
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III (1989). Ankara: Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
- Cumhuriyet Ansiklopedisi: 1923-1940. (2003). Cilt: 1. 4. Basım. Yayın Kurulu: Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay, Mete Tuncay, İstanbul: Yapı Kredi. Cumhuriyet Gazetesi (1928). İstanbul.
- Ertem, Rekin (1991). Elifbe’den Alfabe’ye. İstanbul: Dergah. Gürkan, Nilgün (1998). Türkiye’de Demokrasiye Geçişte Basın (1945-1950). İstanbul: İletişim.
- Hakimiyeti Milliye Gazetesi (1928). Ankara. İkdam Gazetesi (1928). İstanbul.
- İsmet Paşa’nın Siyasi ve İçtimaî Nutukları: 1920-1933 (1933). Ankara: Başvekâlet Matbaası.
- Katoğlu, Murat (2000). “Cumhuriyet Türkiyesi’nde Eğitim, Kültür, Sanat.” Türkiye Tarihi: Çağdaş Türkiye: 1908- 1980. Cilt: 4. Sina Akşin (Yayın Yönetmeni) içinde. İstanbul: Cem. Koryürek, Cüneyt E. (Tarihsiz). Harf İnkılabı 70. Yıl. Arçelik.
- Levend, Agah Sırrı Levend (1972). Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. 3. Basım, Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Mesut, Zeki (9 Kânunuevvel 1928). “Harf İnkılâbı ve İdare Nizamı” Milliyet Gazetesi. İstanbul. Milliyet Gazetesi (1928). İstanbul.
- Nadi, Yunus (1 Kânunuevvel 1928). “Türk Matbuat hayatında tarihi bir gün: 1 Kanunuevvel 1928” Cumhuriyet Gazetesi. İstanbul.
- Nuri, Celâl (1 Kânunuevvel, 1928). “Bundan Evvel ne idik? Şimdiden sonra ne olacağız? Yeni ve Milli Harflerle Gazeteler”, İkdam Gazetesi.
- Özdemir, Emin (1969). Dil Devrimimiz. 2. Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu. Sakaoğlu, Necdet (2010). “Harfi Harfine Uygulanan Devrim”. NTV Tarih. Sayı: 21.
- Siirt Mebusu Mahmut (1 Kânunuevvel 1928). “Yaşasın İnkılâp!” Hakimiyeti Milliye Gazetesi. Ankara.
- Siirt Mebusu Mahmut (1 Kânunuevvel 1928). “Yaşasın İnkılâp!” Milliyet Gazetesi. İstanbul.
- Şimşir, Bilal N. (1992). Türk Yazı Devrimi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Taşdemir, Aynur Taşdemir (2006). Harf Devrimi ve Halk Mecmuası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Toprak, Zafer (2003). “Cumhuriyetin Kilit Taşı: Harf Devrimi” Toplumsal Tarih. Sayı: 118.
- Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun, No: 1353 (3 Kasım 1928). Resmi Gazete. Ankara.
- Ülkütaşır, M. Şakir (1981). Atatürk ve Harf Devrimi. 2. Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Yenişan, Ayça (2004). Tarih Boyutu İçinde Alfabe Sorunu ve Türk Harf Devrimi (1839-1929). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Zürcher, Eric Jan (2003). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, 16. Basım, Yasemin Saner Gönen (çev.), İstanbul: İletişim
Öz
Cumhuriyet’in tahayyül ettiği toplum modeline ulaşmak için attığı adımların en önemlilerinden birisinin harf değişikliği olduğu söylenebilir. Arap harflerinden Latin harflerine geçiş, Cumhuriyet için sıradan bir yazım, imla veya alfabe değişikliğinden öte bir medeniyet veya paradigma değişikliği anlamına gelmiştir. Doğu uygarlığından Batı uygarlığına geçiş iradesinin kesin bir ifadesi olarak görülen alfabe değişikliği, aynı zamanda genç Cumhuriyet’in yakın geçmişinden (Osmanlı’dan) uzaklaşmanın, bu geçmişle bağlarını koparmanın ifadesi olarak da algılanmıştır. Bu algının yerleşik hale gelmesinde dönemin ana akım veya popüler medyası olarak görülen gazetelerin önemli katkısı olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, 3 Kasım 1928 tarihinde çıkartılan harf değişikliği kanunuyla, yeni harflerle yayın yapmaları zorunlu hale getirilen dönemin gazetelerinin, kendilerini derinden etkileyecek olan harf değişikliğine yönelik yayın politikaları analiz edilmeye çalışılmıştır
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alpay, Meral (1976). Harf Devriminin Kütüphanelerde Yansıması. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi.
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III (1989). Ankara: Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
- Cumhuriyet Ansiklopedisi: 1923-1940. (2003). Cilt: 1. 4. Basım. Yayın Kurulu: Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay, Mete Tuncay, İstanbul: Yapı Kredi. Cumhuriyet Gazetesi (1928). İstanbul.
- Ertem, Rekin (1991). Elifbe’den Alfabe’ye. İstanbul: Dergah. Gürkan, Nilgün (1998). Türkiye’de Demokrasiye Geçişte Basın (1945-1950). İstanbul: İletişim.
- Hakimiyeti Milliye Gazetesi (1928). Ankara. İkdam Gazetesi (1928). İstanbul.
- İsmet Paşa’nın Siyasi ve İçtimaî Nutukları: 1920-1933 (1933). Ankara: Başvekâlet Matbaası.
- Katoğlu, Murat (2000). “Cumhuriyet Türkiyesi’nde Eğitim, Kültür, Sanat.” Türkiye Tarihi: Çağdaş Türkiye: 1908- 1980. Cilt: 4. Sina Akşin (Yayın Yönetmeni) içinde. İstanbul: Cem. Koryürek, Cüneyt E. (Tarihsiz). Harf İnkılabı 70. Yıl. Arçelik.
- Levend, Agah Sırrı Levend (1972). Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. 3. Basım, Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Mesut, Zeki (9 Kânunuevvel 1928). “Harf İnkılâbı ve İdare Nizamı” Milliyet Gazetesi. İstanbul. Milliyet Gazetesi (1928). İstanbul.
- Nadi, Yunus (1 Kânunuevvel 1928). “Türk Matbuat hayatında tarihi bir gün: 1 Kanunuevvel 1928” Cumhuriyet Gazetesi. İstanbul.
- Nuri, Celâl (1 Kânunuevvel, 1928). “Bundan Evvel ne idik? Şimdiden sonra ne olacağız? Yeni ve Milli Harflerle Gazeteler”, İkdam Gazetesi.
- Özdemir, Emin (1969). Dil Devrimimiz. 2. Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu. Sakaoğlu, Necdet (2010). “Harfi Harfine Uygulanan Devrim”. NTV Tarih. Sayı: 21.
- Siirt Mebusu Mahmut (1 Kânunuevvel 1928). “Yaşasın İnkılâp!” Hakimiyeti Milliye Gazetesi. Ankara.
- Siirt Mebusu Mahmut (1 Kânunuevvel 1928). “Yaşasın İnkılâp!” Milliyet Gazetesi. İstanbul.
- Şimşir, Bilal N. (1992). Türk Yazı Devrimi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Taşdemir, Aynur Taşdemir (2006). Harf Devrimi ve Halk Mecmuası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
- İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Toprak, Zafer (2003). “Cumhuriyetin Kilit Taşı: Harf Devrimi” Toplumsal Tarih. Sayı: 118.
- Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun, No: 1353 (3 Kasım 1928). Resmi Gazete. Ankara.
- Ülkütaşır, M. Şakir (1981). Atatürk ve Harf Devrimi. 2. Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Yenişan, Ayça (2004). Tarih Boyutu İçinde Alfabe Sorunu ve Türk Harf Devrimi (1839-1929). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Zürcher, Eric Jan (2003). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, 16. Basım, Yasemin Saner Gönen (çev.), İstanbul: İletişim
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Sayı: 19 |