The Relationship Between Body and Privacy in Surveillance Society: The Case of Facebook

Yıl 2012, Sayı: 18, 21 - 41, 01.12.2012

Ebru Karadoğan İsmayılov Gözde Sunal

Öz

Today, social media is evaluated in a positive sense by various researchers, due to its contributions to democracy by the rise of the network society. But on the other hand, when the ways of practical use of social media is analyzed, it’s characteristics as being surveillance centered and violating the privacy of individuals becomes prominent. From this point of view, it can be said that social media is transformed to the lead actor of creating a “surveillance society”, in accordance with Foucault’s formulation. In this study, Facebook social networking site can be evaluated as a space where the area of privacy, identity, and body becomes public, control/surveillance is legalized by the person being surveilled, internet subject succeeds to be the voyeur, exposer and informant at the same time

Anahtar Kelimeler

Surveillance Society, Identity, Body, Privacy, Leisure Time, Facebook

Gözetlenen ve Gözetleyen Bir Toplumda, Beden ve Mahremiyet İlişkisi: Facebook Örneği

Öz

Günümüzde sosyal medya, ağ toplumunun yükselişine bağlı olarak çeşitli araştırmacılar tarafından, demokrasiye yapacağı katkılar çerçevesinde olumlu bir açıdan ele alınmaktadır. Ancak diğer taraftan sosyal medyanın pratikte kullanım biçimleri incelendiğinde; gözetim merkezli ve birey mahremiyetini ihlal edici özelliği ön plana çıkmaktadır. Bu çerçeveden bakıldığında sosyal medyanın, Foucault’nun formülasyonuna uygun olarak bir “gözetim toplumu” yaratılmasının baş aktörüne dönüştüğü söylenebilir. Bu çalışmada, Facebook toplumsal paylaşım sitesi, mahrem alanın, kimliklerin ve bedenin kamusallaştığı, denetimin/gözetimin gözetlenen tarafından meşru kılındığı; internet öznesinin aynı anda röntgenci, teşhirci ve muhbir olmayı başarabildiği, sözde serbest zamanın özgürce kullanılabildiği bir alan olarak değerlendirilebilir

Anahtar Kelimeler

Gözetim Toplumu, Kimlik, Beden, Mahremiyet, Serbest Zaman, Facebook

Kaynakça

• Adorno, Theodor W. (2005). Minima Moralia Sakatlanmış Yaşamdan Yansımalar. Orhan Koçak (çev.). İstanbul: Metis.
• Akçay, Habibe (2011). “Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Sosyal Medya Kullanımı: Gümüşhane Üniversitesi Üzerine Bir Araştırma.” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi Güz (33): 137-161.
• Aydoğan, Filiz (2000). Medya ve Serbest Zaman. İstanbul: Om İletişim. Aytaç, Ömer (2006). “Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman.” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (11): 27-53.
• Bağlı, Mazhar (2011). Modern Bilinç ve Mahremiyet. İstanbul: Yarın.
• Bailey, Cameron (2001). “Virtual Skin: Articulating Race in Cyberspace.” Reading Digital Culture. David Trend (der.) içinde. Oxford: Blackwell: 335-336.
• Bauman, Zygmunt (1999). Küreselleşme Toplumsal Sonuçlar. Abdullah Yılmaz (çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Beceni, Yasin ve Uçkan, Özgür (2002). “Bilişim-İletişim Teknolojileri ve Ceza Hukuku.” Türkiye Bilişim Şurası Hukuk Çalışma Raporu. Ankara: T.C. Başbakanlık.
• Bentham, Jeremy (2008). “Mektup II: Hapishane Gözetim-Evi İçin Bir Plan”, Panoptikon: Gözün İktidarı. Barış Çoban ve Zeynep Özarslan (çev. ve der.) içinde. İstanbul: Su:14-16.
• Binark, Mutlu (2005). “İnternet’i ve/ya Bilgisayar Dolayımlı İletim Ortamını İncelemek İsteyen Bir Araştırmacının Soruları ve Sorunları”, İnternet, Toplum, Kültür. Mutlu Binark ve Barış Kılıçbay (der.) içinde. Ankara: Epos: 177-190.
• Castells, Manuel (2005). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Ağ Toplumunun Yükselişi. Ebru Kılıç (çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
• Çelikoğlu, Nalan (2008). Mahremiyet Kişiye Ait Özel Alanlar Tartışması. İstanbul: İskenderiye.
• Çoban, Barış (2008). “Gözün İktidarı Üzerine”, Panoptikon Gözün İktidarı. Çoban B. ve Özarslan Z. (der.) içinde. İstanbul: Su: 111-137.
• Dağtaş, Banu ve Dağtaş, Erdal (2009). Medya, Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları. (der.) Ankara: Ütopya.
• Dellaloğlu, Besim F. (2003). “Bir Giriş: Adorno Yüz Yaşında.” Cogito Adorno: Kitle, Melankoli, Felsefe İstanbul: Yapı Kredi. Yaz (36): 13-36.Dolgun, Uğur (2008). Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu. Ankara: Ötüken.
• Duby, Georges (1998). “Foreword”, A History of Private Life. Paul Veyne (ed.). USA: Harward University.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., Ulusu, Y. ve Kılıç, B. (2010). Facebook’tayız. İstanbul: Beta.
• Emir, İsmet Yazıcı (2003). Kitle İletişiminde İmaj. İstanbul: İm.
• Featherstone, Mike. (2006). “Archieve.” Theory, Culture & Society 23 (2-3): 591-596.
• Fiske, John (1999). Popüler Kültürü Anlamak. Süleyman İrvan (çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Fiske, John (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. Süleyman İrvan (çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Foucault, Michel (2006). Hapishanenin Doğuşu. Mehmet Ali Kılıçbay (çev.). Ankara: İmge.
• Freud, Sigmund (2001). “Ben ve İd”, Haz İlkesinin Ötesinde, Ben ve İd. Ali Babaoğlu (çev.). İstanbul: Metis.
• Giddens, Anthony (2004). Modernliğin Sonuçları. Ersin Kuşdil (çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Goffman, Erving (2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. Barış Cezar (çev.). İstanbul: Metis.
• Gücüyener, Merve (2001). Panoptikonik Gözetimden Synoptisizme Gözetim Toplumu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, Sevgi Kesim (2011). “Gözetimin Toplumsal Meşruiyeti”, Medya Mahrem. Hüseyin Köse (ed.) içinde. İstanbul: Ayrıntı: 173-199.
• Güzel, Mehmet (2006). “Küreselleşme, İnternet ve Gençlik Kültürü”, Küresel İletişim Dergisi. (Bahar): 1-16.
• Habermas, Jürgen (2003). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. T. Bora ve M. Sancar (çev.). İstanbul: İletişim.
• Hazar, Murat (2011). “Sosyal Medya Bağımlılığı - Bir Alan Çalışması.” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi Bahar (32): 151-175.
• Huxley, Aldous (1993). Brave New World. England: Longman Group.
• Işıkdoğan, Oktay. (2007). Görsel Kültürde Bir Tüketim Nesnesi Olarak Beden: Video Klipler Örneği.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Köse, Hüseyin (ed). (2011). Medya Mahrem. İstanbul: Ayrıntı.
• Köse, Hüseyin (2011). “‘Synopticon’ Evresindeki İletişim ya da Küresel Gözetim Toplumunda ‘İktidar Görünmezliği’nin Sonu”, Medya Mahrem. Hüseyin Köse (ed.) içinde. İstanbul: Ayrıntı: 199-222.
• Köseoğlu, Özgür (2012). “Sosyal Ağ Sitesi Kullanıcıların Motivasyonları: Facebook Üzerine Bir Araştırma”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi 7 (2): 58-81.
• Lefebvre, Henri (2007). Modern Dünyada Gündelik Hayat. Işın Gürbüz (çev.). İstanbul: Metis.
• Lida, Yumiko (2008). “Technological Panopticon and Totalitarian Imaginaries: The ‘War On Terrorism’ As a National Myth in The Age of Real-Time Culture.” www.nodo50.org/cubasigloXXI/congreso04/lida_180404.pdf. Erişim Tarihi: 24.05.2008.
• Lyon, David (1997). Elektronik Göz Gözetim Toplumunun Yükselişi. Dilek Hattatoğlu (çev.). İstanbul: Sarmal. Lyon, David (2002). “Everyday Surveillance: Personal Data and Social Classifications.” http://www.casa.ucl. ac.uk/cyberspace/lyon_ics.pdf.
• Marx, Garry T. (2002). “What’s New About the “New Surveillance?” Classifying for Change and Continuity.” Surveillance & Society 1(1): 9-29, www.surveillance-and-society.org.
• McLuhan, Marshall ve Powers B. R. (2001). Global Köy. Bahar Öcal Düzgören (çev.). İstanbul: Skala.
• Monaco, James (2003). Bir Film Nasıl Okunur?. Ertan Yılmaz (çev.). İstanbul: Oğlak.
• Odabaş, Sevim (2008). “Medyada Beden Politikalarının Temsili”, Kültür ve İletişim. Nur Betül Çelik (ed.) içinde.
• Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Kış 11(1): 55-56.
• Orwell, George (1984). Nineteen Eighty-Four. New York: Penguin Books.
• Özarslan, Zeynep (2008). “Gözün İktidarı: Elektronik Gözetim Sistemleri”, Panoptikon Gözün İktidarı. Çoban B. ve Özarslan Z. (der.) içinde. İstanbul: Su: 139-158.
• Özdemir, Emrah (2009). “Yaşam Tarzlarının Sanal Mekânlardaki Sunumu: Bir Cazibe Merkezi Olarak ‘Siberalem’ Örneği.” Medya, Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları. Banu Dağtaş ve Erdal Dağtaş (der.) içinde. Ankara: Ütopya: 364-402.
• Scarpulla, Mattia (2006). “Les Représantations d’un pouvoir invisible dans la danse contemporaine.” Acta Iassyensia comparationis 4: 248-255.
• Semitsu, Junichi P. (2011). “From Facebook to Mug Shot: How to Dearth of Social Networking Privacy Rights Revolutionized Online Goverment Surveillance.” Pace Law Review Winter (31): 290-381.
• Shakespeare, William (1993). Macbeth. Sabahattin Eyüboğlu (çev.). İstanbul: Remzi Stalder, Felix (2002). “Opinion. Privacy is not the Antidote to Surveillance.” Surveillance and Society 1 (1): 120-124.
• Süalp, Zeynep Tül Akbal (2004). Zaman Mekân Kuram ve Sinema. İstanbul: Bağlam. Tanılır, Niyazi (2002). İnternet Suçları ve Bireysel Mahremiyet. Ankara: Liberte Tekelioğlu, Orhan (2003). Foucault Sosyolojisi. Bursa: Alfa Aktüel.
• Timisi, Nilüfer (2005). “Sanallığın Gerçekliği İnternetin Kimlik ve Topluluk Alanlarına Girişi”, İnternet, Toplum, Kültür. Mutlu Binark ve Barış Kılıçbay (der.). Ankara: Epos: 89-106.
• Toprak, Yıldırım, vd. (2009). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “görülüyorum öyleyse varım!”. İstanbul: Kalkedon.Turan, Göksel (2009). “Gerçek(siz)liğimizde Sarıldığımız Serap: İnternet”, Medya, Tüketim Kültürü ve Yaşam
• Tarzları. Dağtaş, Banu. ve Dağtaş Erdal (der.) içinde. Ankara: Ütopya: 337-365.
• Uğurlu, Özge (2011). “Postmodern Pazarlama Stratejisi Olarak Dönüşen Mahremiyet: ‘Fulya’nın İntikamı’ Viral Kampanyası Örneği”, Medya Mahrem. Hüseyin Köse (ed.) içinde. İstanbul: Ayrıntı: 173-199.
• Veal, A. J. (1987). Leisure and Future. London: Allen and Unwin.
• Yılmaz, Sıdıka (2011). “Her İletişim Bir Mahremiyet İhlalidir ve Her Mahremiyet İhlalinin Bir Haber Değeri Vardır,” Medya Mahrem. Hüseyin Köse (ed.) içinde. İstanbul: Ayrıntı: 129-149.
• Zhao, Shanyang vd. (2008). “Identity Construction on Facebook: Digital Empowerment in Anchored Relationships.” Computers in Human Behavior 24: 1816-1836.
• “Obama Warns U.S. Teens of Perils of Facebook.” (2009). Reuters. http://www.reuters.com/article/ idUSN0828582220090908. Erişim Tarihi: 24.08.2012.