Media Education and Media Literacy: A Representative Cross-Section of the Implementations in Turkey

Yıl 2012, Sayı: 17, 176 - 191, 01.07.2012

Tuğba Asrak Hasdemir F Gökçen Demirel

Öz

Concern with media literacy education has been developing in the U.S. and Europe since at least the first quarter of the 20th century. Development has gathered pace with the heightened interest of using television in the classroom in the US in the 1960s and of introducing media studies in Canada, England and other European countries in late 1970s. In Turkey, the demand for media literacy education has emerged in the beginning of 2000s. A pilot media literacy course formed and included into primary school curriculum as an elective course in 2006-2007 school year in five pilot schools in accordance with “The Cooperation Protocol” signed by “the Radio and Television Supreme Council” and “The Ministry of Education” on media literacy course has been educated countrywide since 2007-2008 education year, as an elective course. However, the issues like who should teach and how to teach etc. have been frequently discussed from the beginning of the Project.This article focuses on the objectives, outlines and course books, examined materials for teachers’ training, and aims to evaluate the first term results of the media literacy courses in the context of a sample. Sample of the study was derived from the students attended to the courses and teachers in the six primary schools in Ankara. In this article, the data collected from one part of the sample population, teachers, is evaluated. This data was collected by in-depth interviews. Based on these findings, the outcome of media literacy courses was discussed and recommendations were provided for the improvement of the media literacy courses

Anahtar Kelimeler

Media literacy education, curriculum of media literacy, media literacy course in Turkey, the Radio and Television Supreme Council in Turkey, the Ministry of National Education and Board of Education in Turkey

İletişim Eğitimi ve Medya Okuryazarlığı: Türkiye’deki Uygulamadan Bir Kesit

Öz

Medya okuryazarlığı eğitimine yönelik ilgi, Amerika ve Avrupa’da, 20. yüzyılın başından itibaren giderek artmıştır. Bu konudaki gelişmeler, 1960’lı yıllarda, Amerika’da, televizyonun sınıflarda eğitim amacına yönelik olarak kullanılmasına yönelik büyük ilgi ve 1970’li yıllarda, Kanada’da, İngiltere’de ve Avrupa ülkelerinde medya çalışmalarının gündeme gelmesiyle hız kazanmıştır. Türkiye’de ise, medya okuryazarlığı eğitimine yönelik istem, 2000’li yılların başında gündeme gelmiştir. Radyo Televizyon Üst Kurulu ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan işbirliği protokolüne uygun olarak, 2006-2007 öğretim yılında farklı bölgelerdeki beş ilköğretim okulunda pilot olarak başlatılan medya okuryazarlığı dersi, 2007-2008 öğretim yılından itibaren ülke genelinde seçmeli ders olarak okutulmaya başlanmıştır. Ancak, söz konusu proje, başlangıcından itibaren ders içeriği ve dersin kimler tarafından verileceği de dahil olmak üzere çeşitli tartışmaların konusu olmuştur. Makalede, ilk olarak, RTÜK ile MEB’nın işbirliği sonucu yaşama geçirilen ‘’Medya Okuryazarlığı Projesi’’ kapsamındaki dersin, hedefleri ve programı ele alınacaktır. Sözkonusu hedefler ve program göz önünde tutularak, Türkiye’de medya okuryazarlığı dersinin ilk uygulama sonuçları bir örnek çerçevesinde ele alınacaktır. Bu çerçevede, Türkiye çapında dersin ilk olarak okutulduğu illerden biri olan Ankara ili seçilmiştir. Çalışmanın örneklemini, Ankara ilindeki, altı ilköğretim okulunun öğretmenleri ve öğrencileri oluşturmaktadır. Bu makalede, sözü edilen uygulamalı çalışmanın örnekleminin bir kısmını oluşturan, öğretmenlerle yapılan görüşmelerden elde edilen veriler esas alınacaktır. Sözkonusu veriler, derinlemesine mülakat yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Medya okuryazarlığı dersine ilişkin ilk uygulama örnekleri, dersi veren öğretmenlerle yapılan görüşmelerin sonuçlarından hareketle değerlendirilecektir. Elde edilen verilerden hareketle, Türkiye’de iletişim eğitiminin yaygınlaşmasına da katkıda bulunacak medya okuryazarlığı dersinin ilk dönem sonuçlarının değerlendirilmesi ve öneriler sunulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Medya okuryazarlığı eğitimi, medya okuryazarlığı müfredatı, Türkiye’de medya okuryazarlığı dersi, Radyo Televizyon Üst Kurulu, Milli Eğitim Bakanlığı ve Talim ve Terbiye Kurulu

Kaynakça

• Asrak Hasdemir, T. (2009). “Medya Okuryazarlığı ve İnsan Hakları: Türkiye Örneği”, Ders Kitaplarında İnsan Hakları II, G. Tüzün (der.). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. 313-336.
• Binark, M.. ve Gencel Bek, M. (2007). Eleştirel Medya Okuryazarlığı Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar, İstanbul: Kalkedon.
• Brown, J.A. (1998). “Media Literacy Perspectives.” Journal of Communication, 48(1): 44-57.
• Buckingham, D. (2003). Media Education, Literacy, Learning and Contemporary Culture, Cambridge: Polity Press.
• Christ, W.G. and Potter, W.J. (1998). “Media Literacy, Media Education, and the Academy.” Journal of Communication, 48(1): 5-15.
• Erdoğan, İ. (2005). İletişimi Anlamak, geliştirilmiş. 2. bas., Ankara: Erk.
• Hall, S. (2005). “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü”, Medya, İktidar, İdeoloji, M. Küçük (der. ve çev.). 3. basım. Ankara: Bilim ve Sanat. 73-121.
• Hobbs, R. (1998). “The Seven Great Debates in the Media Literacy Movement” Journal of Communication; Winter, 48(1): 16-32.
• İnal, K. (2009). Medya Okuryazarlığı Elkitabı. Ankara: Ütopya Yayıncılık.
• İnal, K. (2008). “Medya Okuryazarlığı”, Bilimin Işığında Medya Seminerleri, Ankara:Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi 40. Yıl Kitaplığı.
• İnceoğlu, Y. (2007). “Medyayı Doğru Okumak”, Medya Okuryazarlığı, N. Türkoğlu ve M. Cinman Şimşek (der.). İstanbul: Kalemus.
• Kellner, D, (2005). “Kültür Endüstrileri”, Kitle İletişim Kuramları, E. Mutlu (der.ve çev.), Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Lewis, J. and S. Jhally (1998). The Struggle over Media Literacy, Journal of Communication, 48(1): 109-120.
• Meyrowitz, J. (1998). Multiple Media Literacies, Journal of Communication, 48(1): 96-108.
• Potter, W. J. (2004). Argument for the Need for a Cognitive Theory of Media Literacy, American Behavioral Scientist, http://abs.sagepub.com/cgi/content/abstract/48/2/266, Erişim Tarihi: 30.05.2008.
• Reardon, B. A. (2000). Hoşgörü: Barışa Açılan Kapı, İlköğretim Okulları İçin Kaynak Kitap, T. Asrak Hasdemir ve N. Ziyal, Ankara: TİHAK ve UNESCO Yayınları.
• RTÜK ve MEB TTK (2007). İlköğretim Medya Okuryazarlığı Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, Ankara, http:// www.meb.gov.tr, Erişim Tarihi: 02.06.2008.
• Türkoğlu, N. (2007). “Konferans Çağrısından Kitaba”, Medya Okuryazarlığı, N. Türkoğlu ve M. Cinman Şimşek (der.). İstanbul: Kalemus. 9-10.
• UNICEF (2000). Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne Bir Bakış, Hoşgörü:Barışa Açılan Kapı, İlköğretim Okulları İçin Kaynak Kitap. T.Asrak Hasdemir ve N. Ziyal, Ankara: TİHAK ve UNESCO Yayınları. 94-100.
• Uyanık, M. (2007). Yeni Okulun Ders Vasıtalarından Gazete, 2. basım. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi 40. Yıl Kitaplığı. No:3
• http://eur-lex.europa.eu, Erişim Tarihi: 07.05.2010.
• http://www.declarationdebruxelles.be, Erişim Tarihi: 28.05.2011.
• http://www.ec.europa.eu, Erişim Tarihi: 29.05.2008.
• http://www.meb.gov.tr, Erişim Tarihi: 02.06.2008; 11.03.2011.
• http://www.rtuk.gov.tr, Erişim Tarihi: 02.06.2008; 11.03.2011.
• http://www.unesco.org.tr, Erişim Tarihi: 30.05.2008.