CLICKING ANXIETY IN INTERNET JOURNALISM AND “TRAP” HEADLINES

Yıl 2010, Sayı: 14, 105 - 127, 01.12.2010

İ Hakan Dönmez

Öz

With internet’s becoming widespread, internet journalism is increasing its effectiveness. The indicator of being accessible, preferred, common and appealing in internet journalism that provides a new basis for advertisement is not being purchased as in traditional journalism, but being clicked. Since the quantity of reaching the text is the criteria of rating in internet journalism rather than the quality of news text, news editors sometimes use headings that can be defined as “trap headlines”. The role given to these headlines that are providing the impression of they have “newsworthiness” and created in a language that will arise intimacy, fear, anxiety, curiosity and excitement is to make reader click the mouse as the cursor is right on the headline. At this point, complete parallelism, unity and integrity between the headline that is clicked and the news itself are not pursued by generally the person preparing the page. In this study, deceptive use of language in news headlines resulting from the anxiety of getting a share form advertisement revenues in line with the number of clicks on internet newspapers was examined. The samples obtained by scanning for one month from different news sites were evaluated via qualitative analysis method in terms of consistency in headlines and news texts, and the results were put forward

Anahtar Kelimeler

Key Words: Internet Journalism, Newsworthiness, Ethics, “Trap” Headline, Advertisement

İNTERNET HABERCİLİĞİNDE TIKLANMA KAYGISI VE “KAPAN” MANŞETLER

Öz

İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte internet haberciliği de gün geçtikçe etkinliğini artırmaktadır. Yeni bir reklâm zemini sunan internet gazeteciliğinde, ulaşılmanın, tercih edilmenin, yaygın ve cazip olmanın göstergesi geleneksel gazetecilikte olduğu gibi satın alınma değil tıklanmadır. İnternet gazeteciliğinde haber metninin niteliğinden öte, metne ulaşılmanın niceliği reyting ölçütü olduğu için, zaman zaman haber editörleri “kapan” manşetler kavramıyla ifade edilebilecek başlıklar kullanmaktadırlar. “Haber değeri” varmış izlenimi uyandıran ve yakınlık, korku, endişe, merak, heyecan uyandıracak bir dille oluşturulan bu haber başlıklarına yüklenen rol, Cursor (imleç) tam da başlığın üstüne denk gelecek biçimde, okurun mouse’u (fareyi) tıklatmasını sağlamaktır. Bu noktada genellikle tıklanan haber başlığı ile haberin kendisi arasında tam bir paralellik, birlik ve bütünlük gözetilmemektedir. Bu çalışmada, internet gazetelerinin tıklanma sayısı doğrultusunda reklâm gelirlerinden pay alma kaygısının neden olduğu haber manşetlerindeki yanıltıcı dil kullanımı incelenmiştir. Farklı haber sitelerinden bir ay boyunca taranarak elde edilen örnekler, manşet ve haber metinlerindeki uyum bakımından nitel analiz yöntemi ile değerlendirildikten sonra elde edilen sonuçlar ortaya konmuştur

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kavramlar: Ġnternet Haberciliği, Haber Değeri, Etik, “Kapan” ManĢet, Reklâm

Kaynakça

• AktaĢ, Celalettin (2007). “Ġnternet’in Gazeteciliğe Getirdiği Yenilikler.” Selçuk İletişim. 5 (1).
• Aslı, Güngör ve Karagüler, Turhan Kırçıl (2003). “Dijital Çağda ĠletiĢime Yeni YaklaĢım.”http://www.dorduncukuvvetmedya.com, 15-1-2003.
• Atabek, Ümit (2003). “Yeni ĠletiĢim Teknolojileri ve Yerel Medya Ġçin Olanaklar.” Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya. Ġstanbul: IPS ĠletiĢim Vakfı Yayınları.
• Atabek, Ümit (2006). “Ġnternette Etik Sorunların Ekonomi Politik Bağlamı.” Küresel İletişim Dergisi. Güz. Sayı 2. (http://globalmediatr.emu.edu.tr, 22 Ağustos 2007).
• Barker, Chris ve Galasinski, Dariusz (2001). Cultural studies and discourse analysis: a dialogue on lnaguage and identity. London: Sage.
• BaĢ, Türker ve Akturan, Ulun (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri (Nvivo 7.0 ile Nitel Veri Analizi). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çakır, Hamza (2007). “Geleneksel Gazetecilik KarĢısında Ġnternet Gazeteciliği.” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 22/1: 123-149.
• Çelik, Hilal ve EkĢi, Halil (2008). “Söylem analizi.” Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 27: 99-117.
• Deuze, Mark ve Daphna Yeshua (2001). “Online Journalists Face New Ethical Dilemmas: Lessons From The Netherlands.” Journal: Journal of Mass Media Ethics. 16/4: 273–292.
• Dilmen, Nemci Emel (2005). “Yönetenler Açısından Türkiye’deki internet Gazeteleri ve Haber Portalları Üzerine Bir Değerlendirme.” İstanbul Üniversitesi iletişim Fakültesi Dergisi. 22.
• Geray, Haluk ve Aydoğan, Aylin (2010). “Yeni iletiĢim teknolojileri ve etik.” Televizyon Haberciliğinde Etik. Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel(ed) Ġçinde. Ankara: Fersa Matbaacılık. 305-32
• Gürcan, Halil Ġbrahim (1999). Sanal Gazetecilik. EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Harper, Chrishoper (2000). Dijital Çağda Habercilik. Çeviren: Nurdoğan Rigel. İleti Tasarımında Haber. içinde. Ġstanbul: Der Yayınları.
• Hall, Stuart (2002). “Ġdeoloji ve iletiĢim Kuramı”. Medya Kültür Siyaset. Der: Süleyman Ġrvan. Çev: Ahmet Gürata. Ankara: Alp Yayınları. s: 101- 127.
• IĢık, Umur ve Koz, Konu Alp (2009). “Cinsellik üzerinden “tık Ticareti”: Ġnternet Haberciliği Üzerine Bir Ġnceleme”, Gazi Ünv. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 29: 167-188.
• Kara, Hakan (2005). “Bilgisayar/internet Teknolojisi ve DeğiĢen Gazetecilik”. Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya. Der: Sevda AlankuĢ, Ġstanbul: IPS ĠletiĢim Vakfı Yayınları.
• Pavlik, John Vernon (2001). Journalism and New Media. New York: Columbia University Press.
• Rigel, Nurdoğan (2000). İleti Tasarımında Haber. Ġstanbul: Der Yayınları. Sözen, Edibe (1999). Söylem: belirsizlik, mübadele, bilgi, güç ve refleksivite. Ġstanbul: Paradigma Yayınları.
• Tokgöz, Oya (1994). Temel Gazetecilik. Ankara: Ġmge Kitabevi. Turan, Rahmi (2010). Gazi Ünv. İletişim Fk. İnternet Gazeteciliği Ders Notları.
• TUĠK (2008) “Türkiye istatistik kurumu verileri”. Van Dijk, Teun Adrianus (1988). “New Analysis” Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey.
• Van Dijk, Teun Adrianus (2007). “Medya Ġçerikleri Bir Söylem Olarak Haberin Disiplinler Arası Çözümlemesi“, Çev.:Ümit Atabek. Medya Metinlerini Çözümlemek İçerik, Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri içinde Der.:Gülseren ġentürk Atabek, Ümit Atabek, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• http://www.sabah.com.tr/fotohaber/dunya/unlulerin_iq_duzeyleri 07.02.2010.
• http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=13651903&tarih= 02.02.2010.
• http://www.haberturk.com/ekonomi/haber/206505-Kelly-Rowlandin-yataktatercihi-bir-Turk.aspx 12.02.2010.
• http://www.haberturk.com/haber.asp?id=205375&cat=180&dt= 06.02. 2010.
• http://www.haberturk.com/ekonomi/haber/205340-Ev-sahipleri-dikkat.aspx 07.02.2010.
• http://www.haberturk.com/magazin/haber/205466-her-seyden-vazgecerimondan-asla 08.02.2010.
• http://haber.mynet.com/detay/magazin/bu-sahneleri-olay-yaratacak/493734 06.02.2010.
• http://haber.mynet.com/detay/foto-analiz/2-atin-poposu-uzay-mekiginietkiledi/494945/1#haber-baslik 12.02.2010.
• http://haber.mynet.com/detay/magazin/tum-zamanlarin-en-iyisahneleri/494034 08.02.2010.
• http://haber.mynet.com/detay/yasam/50-bin-liralik-altini-sel-goturdu/497354 26.02.2010.
• http://haber.mynet.com/detay/dunya/kainatin-sirri-onda-mi-gizli/496047 19.02.2010.