Professional Orientation After Journalism Education: A Research On Ege University Journalism Department Graduates Between 2010-2017

Yıl 2019, Sayı: 32, 734 - 768, 31.12.2019

Yurdagül Bezirgan Arar

https://doi.org/10.31123/akil.620883

Cited By: 3

Öz

Many students graduate from journalism departments of universities which give communication education in Turkey each year. But, beside the political, economical, social and professional difficulties of performing journalism in Turkey, personal causes and career expectations determine professional orientation and journalism graduates can be employed in a wide range of fields. The tendency towards non-journalistic professional fields is due to greater necessity than to voluntary preferences. The aim of this research, which was initiated by a personal observation, is to survey professional orientations of journalism graduates; to reveal the dynamics of the relationship that manifests itself as consistency or inconsistency between the undergraduate program and the professional orientation; to identify the factors that determine the professional orientation of journalism graduates and to explain the positive/negative effects of journalism education based on empirical evidences. Another purpose of the study is to measure graduates’ attitudes toward journalistic education and the profession. In this direction, a field research was held among graduates (2010-2017) of Ege University Faculty of Communication. For data collection, an original questionnaire was developed by the researcher. The survey is comprised of 26 questions which aim to dissect attitude meausurement by open/close-ended questions. The data were analyzed with SPSS. Some of the outstanding findings of the research are: Journalism formation is a conscious choise but dynamics that break this enthusiasm come into play during education and after graduaiton. Although graduates kept mentally envision such as “ideal journalism”, “journalism as an honourable profession”, they questioning the journalism in Turkey and see as a “dangerous profession”. They prefer to do journalism abroad. Most of them with a professional orientation in journalism work in local organizations as reporter. However, they don’t intend to do journalism for a long time for economic reasons. Graduates turn to non-journalistic professional fields because of economical reasons and negative conditions of journalism in Turkey. Most of them work as a “worker” in the private sector. Findings show that unemployment is a reality of journalism and a big issue after the graduation.

Anahtar Kelimeler

Journalism education, journalism graduates, professional orientation, employement of journalists.

Gazetecilik Eğitimi Sonrası Mesleki Yönelim: 2010-2017 Ege Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Mezunları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Türkiye’de iletişim eğitimi veren üniversitelerin gazetecilik bölümlerinden her yıl çok sayıda öğrenci mezun olmaktadır. Ancak Türkiye’de gazetecilik yapmanın önündeki politik, ekonomik, sosyal ve mesleki güçlüklerin yanı sıra, kişisel nedenler ve kariyer beklentileri mesleğe yönelim konusunda belirleyici olmakta ve gazetecilik mezunları çok çeşitli alanlarda istihdam olabilmektedirler. Gazetecilik dışı mesleki alanlara yönelim, iradi tercihlerden daha ziyade zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Bu yöndeki kişisel bir gözlemden yola çıkılan bu araştırmanın amacı, iletişim fakültelerinin gazetecilik bölümlerinde lisans eğitimi alan öğrencilerin mezuniyet sonrası mesleki yönelimlerini ve bu yönelimdeki çeşitliliğin dağılımını ölçümlemek; eğitimi alınan lisans programıyla, mesleki yönelim arasındaki tutarlılık ya da tutarsızlık şeklinde kendini gösteren ilişkinin dinamiklerini ortaya koymak; gazetecilik mezunlarının mesleki yönelimlerini tayin eden faktörleri belirlemek ve söz konusu yönelimde gazetecilik eğitiminin olumlu/olumsuz etkilerini ampirik verilere dayanarak açıklamaktır. Mezunların gazetecilik eğitimine ve mesleğe ilişkin tutumlarını ölçmek, araştırmanın amacına ilişkin bir diğer boyutu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nde lisans gazetecilik eğitimini tamamlayarak, 2010-2017 yılları arasında mezun olan öğrenciler örneğinde bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, açık/kapalı uçlu ve tutum ölçmeye yönelik 26 sorudan oluşan ve araştırmacı tarafından geliştirilen bir soru formu kullanılmıştır. Veriler SPSS’te analiz edilmiştir. Araştırmanın öne çıkan bazı bulguları şunlardır: Gazetecilik formasyonu bilinçli bir tercih olmakla birlikte, eğitim sürecinde ve mezuniyet sonrasında bu hevesi kıran dinamikler devreye girmektedir. Mezunlar, “ideal gazetecilik”, “gazetecilik onurlu bir meslektir” gibi zihinsel tasavvurlarını muhafaza etseler de, Türkiye’deki gazeteciliği sorgulamakta ve “tehlikeli” bir meslek olarak görmektedirler. Gazeteciliği yurt dışında yapmayı tercih etmektedirler. Mesleki yönelimi gazetecilik olanların çoğu yerel oluşumlarda ve muhabir statüsünde çalışmaktadırlar. Ancak ekonomik gerekçelerle uzun süre gazetecilik yapmayı düşünmemektedirler. Gazetecilik dışı alanlara mesleki yönelimi ise ekonomik gerekçeler ve yine Türkiye’deki gazeteciliğin olumsuz koşulları belirlemektedir. Gazetecilik dışı alanlara yönelenlerin çoğu özel sektörde işçi olarak çalışmaktadır. Bulgular, mezuniyet sonrası işsizlik gerçeğini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Gazetecilik eğitimi, gazetecilik mezunları, mesleki yönelim

Kaynakça

• Altun, A. (1995). Türkiye’de Gazetecilik ve Gazeteciler. Ankara: ÇGD Yayınları.
• Akgül, M. ve Akdağ, M. (2018). İletişim Eğitimi ve Disiplinlerarasılık: İletişim Fakültelerindeki Akademisyen Profili Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. 31: s. 1-20.
• Atabek, G. Ş. ve Atabek, Ü. (2014). İletişim Eğitiminde Farklı Perspektifler: Öğrenciler, Akademisyenler ve Meslek Mensuplarının İletişim Eğitimi Hakkındaki Tutumları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. (38): s. 148-163
• Atabek, N., Ünlü, S. ve Taşçı, D. (2000). Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Mezunlarının Mesleki Yaşamları Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim Dergisi. 1 (2): s. 3-17.
• Aydın, U.U. (2015). Lanetli Süreklilik/Neoliberal Militarizmden Otoriter Muhafazakarlığa Türk Medyasının Otuz Yılı. Uraz Aydın (der.) Neoliberal Muhafazakar Medya. İstanbul: AyrıntıYayınları. s. 31-65.
• Bak, G. ve Eşidir, O.V. (2018). Gazetecilik Mesleğinde Çalışanların Çocuklarının Babasının Mesleklerine İlişkin Görüşleri. Journal Of Institute Of Economic Development And Social Research. 4 (15). s. 736-744.
• Bayram, F. ve Arık, M. B. (2011). İletişim Eğitimi ve İletişim Akademisyenleri: Veriler Işığında Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim Dergisi. 15: s. 81-98.
• Büyükaslan, A. ve Mavnacıoğlu, K. (2017). İletişim Fakültesi Ders Müfredatlarının Sektörün Nitelikli İşgücü Talebine Uyumu. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS). 3(2): s. 219-233.
• Büyükbaykal, G. ve Büyükbaykal, A.C.I. (2018). Türkiye’deki İletişim Fakültelerinde Eğitim ve Yaşanılan İstihdam Sorunları. Turkish Studies-Social Sciences. 13 (18): s. 321-334.
• Çam, A. ve Yüksel, İ. Ş. (2015). Türkiye’de Medyanın 2002 Sonrası Dönüşümü: Ekonomi-Politik Bir Yaklaşım. Uraz Aydın (der.) Neoliberal Muhafazakar Medya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. s. 66-102.
• Dağdaş, E. (2011). Üniversite-Sanayi İşbirliği Perspektifinden Türkiye’deki İletişim Eğitimine İlişkin Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim Dergisi. 15: s. 32-48.
• Dirik, Ç. ve Çambay, S. (2019). Yeni Nesil Gazetecilik Eğitiminin Gazetecilik Bölümü Öğrencilerinin İş Bulma Avantajı Bağlamında Değerlendirilmesi. Turkish Studies-Social Sciences. 14 (1): s. 227-243.
• Ergeç, N. E. (2014). Uluslar arası Yüksek Öğretim Trendleri Bağlamında İletişim Eğitimini Yeniden Düşünmek. Selçuk İletişim Dergisi. 8 (2): s. 5-31.
• Ezber, B. ve Sayar, T. E. (2016). Türkiye’de Akademi Dışı Medya ve İletişim Eğitimi. Marmara İletişim Dergisi. 26: s. 71-83.
• Geray, H. (2014). İletişim Alanından Örneklerle Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Güz, N., Yanık, H. ve Yeğen, C. (2017). İletişim Fakülteleri Eğitim Sistemine Yönelik Yeni Bir Yaklaşım. International Journal of Social Sciences and Education Research. 3 (5): s. 1546-1560.
• Kandemir, C. (2012). Türkiye’de ve Almanya’da Gazetecilik Eğitimi Alan Öğrencilerin Eğitim Kalitesi ve Beklentilerine Yönelik Alan Araştırması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 30: s. 97-112.
• Karaarslan, İ. A. (2019). Gazetecilik Eğitimin Dijitalleşmesi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerinde Yapılan Karşılaştırmalı Analiz. Erciyes İletişim Dergisi. 1: s. 105-124.
• Karaduman, M. ve Akbulutgiller, B. (2017). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Lisans Müfredat Programları Karşılaştırması. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 16 (4): s. 1161-1181.
• Karatabanoğlu, S. (2019). Yurtdışında Gazetecilik: Avantajları ve Dezavantajları. 20.08.2019 tarihinde https://journo.com.tr/yurt-disinda-gazeteci-olmak adresinden edinilmiştir.
• Korkmaz, A. (2012). Gazetecilik Eğitimi Alan Öğrencilerin Gazetecilik Eğitimi ve Gazetecilik Mesleğine Bakışı. Akdeniz İletişim Dergisi. 16: s. 9-27.
• Mavioğlu, E. (2014). Monarşiden Bugüne Türkiye Medyasında Baskı ve Sansür: AKP İktidarı ve Yeni Medya Karteli. Esra Arsan ve Savaş Çoban (der.) Medya ve İktidar –Hegemonya, Statüko, Direniş- İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı. s. 137-152.
• Narin, B. (2018). Dünyada Akademik Sıralaması Yüksek Gazetecilik Lisans Bölümlerinin Ders Programlarının Analizi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. (47): s. 87-110.
• Narin, E. (2019). Gazetecilik Mezunları Mesleklerini Yapamıyor. 07.08.2019 tarihinde http://media4democracy.org/news/gazetecilik-mezunlari-mesleklerini-yapamiyor adresinden edinilmiştir.
• Öke, M. K. (1994). Gazeteci: Türkiye’de Basın Çalışanları Üzerine Bir İnceleme. Ankara: ÇGD Yayınları.
• Öztürk, S. (2011). İletişim Eğitiminin Hedefi: Yeni Bir Entelektüel Yaratmak. Akdeniz İletişim Dergisi. 15: s. 145-156.
• Öztürk, Ş. (2017). Türkiye’de Gazetecilerin Çalışma Sorunları. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 6 (1): s. 89-111.
• Seçkin, G. (2010). 2000 Yılında Türkiye’de Gazetecilerin Ekonomik ve Sosyal Statüsü. Global Media Journal. 1 (1): s. 48-109.
• Sönmez, M. (2014). Dünden Bugüne Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği. Esra Arsan ve Savaş Çoban (der.) Medya ve İktidar –Hegemonya, Statüko, Direniş- İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı. s. 86-102.
• Sözeri, C. (2014). Dönüşen Medya Değişmeyen Sorunlar. Esra Arsan ve Savaş Çoban (der.) Medya ve İktidar –Hegemonya, Statüko, Direniş- İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı. s. 70-85.
• Şeker, M. ve Şeker, T. (2011). İletişim Eğitiminde Temel Sorunlar ve Açmazlar. Akdeniz İletişim Dergisi. 15: s. 99-118.
• Temel, F. ve Önürmen, O. (2017). Gelenekselin Dönüşümünde İletişim Akademisyenleri ve Sosyal Medya. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi E-Dergisi (e-gifder). 5 (1): s. 292-313.
• Tokgöz, O. (2003). Türkiye’de İletişim Eğitimi: Elli Yıllık Bir Geçmişin Değerlendirilmesi. Kültür ve İletişim. 6 (1): s. 9-32.
• Tokgöz, O. (2006). Türkiye’de İletişim Araştırmalarında İletişim Eğitimin Rolü ve Önemi. Küresel İletişim Dergisi. (1): s. 1-12.
• TÜRK-İŞ (2017). Türkiye’de Açlık ve Yoksulluk Sınırı Ne Kadar Oldu?. 20.06.2019 tarihinde http://www.turkis.org.tr/MAYIS-2017--ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d3506 adresinden edinilmiştir.
• Uçak, O. (2011). Medyada Fikir İşçilerine Tanınan Haklar Süreci Ve Karşılaştırmalı Uygulama Örnekleri, III. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Kocaeli: Petrol-İş Yayınları. ss. 383-400.
• Uzun, R. (2007). İstihdam Sorunu Bağlamında Türkiye’de İletişim Eğitimi ve Öğrenci Yerleştirme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. (25): s. 117-134.
• Uzun, R. (2011). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Değişimler ve Eğilimler. Akdeniz İletişim Dergisi. (15): s.119-132.
• Yanatma, S. (2018). Digital News Report 2018-Turkey Supplementary Report. 28.08.2019 tarihinde https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/our-research/digital-news-report-2018-turkey-supplementary-report adresinden edinilmiştir.
• Yıldırım, B. (2006). Eleştirel Pedagoji Açısından Gazetecilik Eğitimini Yeniden Düşünmek. İletişim Araştırmaları Dergisi. 4 (1): s. 121-152.
• Yıldırım, B. (2012). Dünyada ve Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Kısa Bir Kurumsallaşma Tarihi. Ömer Özer (ed.). Haberin Doğası: Gazetecilikte İdealler ve Sorunlar. Konya: Literatürk Yayınları. s. 413-464.
• Yıldırım, B. (2016). İletişim/Gazetecilik Eğitiminde İnsan Hakları. A. N. Yıldız Tahincioğlu (ed.). Yamuk Hakikat. Ankara: Ütopya Yayınları. s. 111-151.
• Özbek, M. (1992). İletişim Eğitimi Üzerine. İLEF YILLIK. s. 307-328.
• Akgül, H., Akgül, B. ve Ayer, Z. (2018). Sanayi 4.0 Sürecinde Gazetecilik Eğitim Programı Oluşturmada Yeni Yaklaşımlar. Avrupa Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 5 (8): s. 190-197.
• Gezgin, S. (2005). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi. 25.05.2019 tarihinde http://www.konrad.org.tr/Medya%20tr/10suat.pdf adresinden edinilmiştir.
• DİSK-AR. (2018). 06.08.2019 tarihinde http://disk.org.tr/2018/05/disk-ar-issizlik-raporu-mayis-2018-her-bes-gencten-biri-issiz/ adresinden edinilmiştir.
• Yanatma, S. (2019). Digital News Report-Turkey. 28.08.2019 tarihinde http://www.digitalnewsreport.org/survey/2019/turkey-2019/ adresinden edinilmiştir.
• https://www.anketcozumu.com/orneklem-hesaplama/ , 05.11.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.