Johnson Mektubu Haberlerinin Cumhuriyet, Hürriyet ve Tercüman Gazetelerindeki Sunumu Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Sayı: 34, 283 - 308, 31.12.2020

Gözde Alptekin , Ömer Özer

https://doi.org/10.31123/akil.695606

Öz

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Baines Johnson, Kıbrıs’ta yaşanan sorunlar üzerine Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı İsmet İnönü’ye bir mesaj göndermiştir. Tarihe “Johnson Mektubu” olarak geçen ve Türkiye-ABD ilişkisinde bir dönüm noktası olan bu mektup, Türkiye’nin müttefiki hakkında güven sarsıntısı yaşamasına neden olmuştur. 1964 yılında gönderilen bu mesaj gazetelerde 1966 yılında yayımlanmıştır. Johnson Mektubu ve bu mektubun ardından yaşanan olaylarla ilgili haberlerin farklı gazetelerdeki sunum biçimlerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, Cumhuriyet, Hürriyet ve Tercüman gazetesindeki haberler nitel içerik çözümlemesi yöntemi kullanılarak 3 dönemde incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ilk iki dönemde gazetelerin haberleri sunumlarının birbirine benzediği ve ABD’ye karşı “hayal kırıklığı” ve “sitem” kavramlarıyla açıklanabilecek bir sunum yapıldığı görülmektedir. Üçüncü dönemde ise gazetelerin sunumları arasında bir farklılaşmanın olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Johnson Mektubu, Türk - Amerikan İlişkileri, Kıbrıs Sorunu, Basın

Kaynakça

• Alasya, H.F. (1992). Kıbrıs ve Rum- Yunan Emelleri. K.K.T.C: KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Arda, F. (2018). 1950-1960 Döneminde Türkiye-ABD İlişkilerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Armaoğlu, F. (1983). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1980. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Armaoğlu, F. (2017). Türk-Amerikan İlişkileri 1919-1997. İstanbul: Kronik.
• Boz, H. (2011). Tarihi Değiştiren Mektuplar. İstanbul: Yediveren Yayınları.
• Brands, H.W.J. (1987). American Enters the Cyprus Tandle 1964. Middle Eastern Studies, 23. 348-362.
• Çay, A. (1989). Kıbrıs’ta Kanlı Noel-1963. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Durmuş, R. (2011). Geçmişten Günümüze Türk-Amerikan İlişkileri. 1-13. http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik /4118/gecmisten_gunumuze_turk_-_amerikan_iliskileri (Erişim tarihi: 25.08.2018).
• Ergüç, V. (2017). Johnson Mektubu. M. K. Kaynar (der.), Türkiye’nin 1960’lı Yılları. (257-274). İstanbul: İletişim.
• Erim, N. (1975). Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs. Ankara: Ajans- Türk Matbaacılık Sanayii.
• Gunter, M.M. (2005). The US Turkish Alliance in Disarray. World affairs, 167 (3). 113-123.
• İlhan, M. (2015). Kıbrıs Sorununun Türk-Amerikan İlişkilerine Yansıması (1958-1974). Türkiyat Mecmuası, 25 (2). 255-280.
• Önalp, E. (2010). Geçmişten Günümüze Kıbrıs. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Özakman, T. (2006). Şu Çılgın Türkler. (325. basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özakman, T. (2012). Çılgın Türkler Kıbrıs. (17. basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Paksoy, A.F. (2019). Ege’nin İki Yakası. Konya: Literatürk Academia.
• Şahin, H. (1987). Gece Gelen Mektup. İstanbul: Cep Kitapları.
• Şahin, H. (2002). Johnson Mektubu. İstanbul: Gendaş.
• Tosun, R. (2001). Kıbrıs Meselesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10). 95-107.
• Tuncer, H. (2010). Kıbrıs Sarmalı Nasıl Bir Çözüm?.. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Türkmen, F. (2012). Kırılgan İttifaktan “Model Ortaklığa” Türkiye ABD İlişkileri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Yamak, H. (2017). Milli Mücadele Kahramanı İsmet İnönü. İstanbul: Halk Kitabevi.
• Yüksel, Ç. (2013). NATO ve Türkiye’nin Dış Politikasına Etkileri (1949-1974). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• https://www.turkcesozlukler.com/self-determination-nedir-ne-demek (Erişim Tarihi: 01.12.2017).
• https://2001-2009.state.gov/r/pa/ho/frus/johnsonlb/xvi/4757.htm (Erişim Tarihi: 01.11.2018).
• https://2001-2009.state.gov/r/pa/ho/frus/johnsonlb/xvi/4758.htm (Erişim Tarihi: 01.11.2018).
• Cumhuriyet, (17 Nisan 1964).
• Hürriyet, (13 Ocak 1966).