Medyada Annelik Temsili: Anaakım ve Alternatif Medyada Anneliğin Sunumuna Yönelik Karşılaştırma

Yıl 2020, Sayı: 34, 45 - 65, 31.12.2020

Binaz Bozkur , Ahmet Taylan

https://doi.org/10.31123/akil.781227

Cited By: 6

Öz

Medya sadece haber ve içerikleri bir ayna gibi aktarmamakta, aynı zamanda toplumsal gerçekliğin inşasına katkı vermektedir. Bu bakımdan medyanın toplumsal cinsiyet kalıplarının oluşmasında önemli bir rol oynadığı söylenebilir. Kadınların medyada temsil edilmesi de bu kalıpların olumlu ya da olumsuz yönde yerleşmesinde doğrudan etkilidir. Medyanın kadınları ağırlıklı olarak belirli ve çoğunlukla olumsuz stereotipler doğrultusunda konumlandırdığı söylenebilir.
Annelik, kadınlara dair önemli bir kimlik olarak söz konusu kalıp yargıların görünür olduğu bir alandır. Bu çalışmanın konusu medyanın, kadınları annelik kimliği üzerinden temsil etme biçimlerini incelemektir. Çalışmada, medyanın anneliği kadının toplumdaki ikincil konumunu pekiştirecek ve ideal anne tiplemeleri üzerinden kadınları tüketime yönlendirecek şekillerde yansıttığı varsayılmıştır. Bu durum toplumsal cinsiyet eşitsizliğini sürekli yeniden üretmekte ve ticari mantığın toplumsal yararın önüne geçmesine neden olmaktadır. Çalışmada bu sorunun medyanın ana akım mantık dışında alternatif habercilik mantığını benimsemesiyle ortadan kalkıp kalkmadığı sorusuna yanıt aranmıştır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı ana akım medya ile alternatif medyada anneliğin sunumu arasındaki farklılıkların belirlenmesi yoluyla anneliğin medyada temsiline dair olumlu ve olumsuz örnekler üzerinden özgün bir tespite ulaşmaktır. Bu tespit, amaçsal örnekleme ile seçilen iki farklı medya kuruluşunun annelik temsiline dair içeriklerine nitel içerik analizi uygulanarak elde edilen karşılaştırmalı verilerle somutlaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Medyada temsil, Annelik, Toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Alankuş, S. (2009). “Medyada Kadın / Beden Temsil (Siyaset)i”. Politika Dergisi. Erişim Adresi: http://www.politikadergisi.com/sites/default/files/kutuphane/medyada_kadin_beden_temsil_siyaseti.pdf.
• Arendell, T. (2000). “Conceiving and Investigating Motherhood: The Decade’s Scholarship”. Journal of Marriage and Family, 62 (4), 1192-1207.
• Atkinson, J.D. (2015). Alternatif Medya ve Direniş Siyaseti: Bir İletişim Perspektifi. (G. Önem ve A. Akdeniz, Çev.). İstanbul: Kafka Yayınları.
• Atton, C. (2014). “Alternatif Medyaya Yaklaşmak: Teori ve Metodoloji”. B. Yanıkkaya ve B. Çoban (Der.). Kendi Medyanı Yarat: Alternatif Medya Kavramlar, Tartışmalar, Örnekler (s. 21-62) içinde. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Ayyıldız, E. (2013). “Kürtaj Tartışmaları Odağında Bianet’in Haberciliği ve Eylemciliği”. İletişim Araştırmaları. 11(1-2). 35-79
• Badinter, E. (2010). Kadınlık mı, Annelik mi? (A. Ekmekci, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bailey, O.; Cammaerts, B. ve Carpentier, N. (2015). Alternatif Medyayı Anlamak. İstanbul: Kafka Yayınları.
• Balta Paker, E. (2009). “Anne ya da Değil? Annelik Etme Meselesi Üzerine”. Mesele Dergisi. 2009(1). Erişim Adresi: https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/114384-anne-ya-da-degil-annelik-etme-meselesi-uzerine
• Beauvoir, S. (1991). Olgunluk Çağı I. (B. Onursal, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Dağtaş, B. ve Dağtaş, E. (2008). “Sivil İtaatsizlik Örneği Olarak Cumartesi Anneleri Eylemlerinin Türkiye Basınındaki Sunumu”. E. Dağtaş, (Der.). Türkiye’de Sivil İtaatsizlik, Toplumsal Hareketler ve Basın (s. 156, 239) içinde. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Dixion-Mueller, R. (1993). Population Policy and Women’s Rights: Transforming Reproductive Choice. London: Praeger.
• Douglas, S ve Michaels, M. (2005). The Mommy Myth: The Idealization of Motherhood and how it has Undermined All Women. NY: Simon and Schuster.
• Dubois, E. (1971). “Feminism Old Wave and New Wave”. CWLU History Project. Erişim Adresi: https://www.cwluherstory.org/classic-feminist-writings-articles/feminism-old-wave-and-new-wave
• İnceoğlu, Y. (2004). “Medyada Kadın İmajı”. Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma. Cilt: 2. 11-20.
• Jung, C.G. (2003). Dört Arketip, (Z. A. Yılmazer, Çev. ). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kaya, A.R. (2009). İktidar Yumağı: Medya, Sermaye, Devlet. İmge Kitabevi.
• Kırca Schroeder, S. (2007). Popüler Feminizm: Türkiye ve Britanya’da Kadın Dergileri. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Kinnick, K. (2009). “Media Morality Tales and the Politics of Motherhood”. Hall, Ann C. ve Bishop, Mardia (Der.). Mommy Angst: Motherhood in American Popular Culture (s. 1-28) içinde. Santa Barbara, CA, US: Praeger/ABC-CLIO.
• Kosut, M. (Der.) (2012). Encyclopedia of Gender in Media. NY: SAGE Publications.
• Köker, E. (2007). “Kadınların Medyadaki Hak İhlalleriyle Baş Etme Stratejileri”. S. Alankuş (Der.). Kadın Odaklı Habercilik (s. 117-148) içinde. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Minic, D. (2016). Feminist Medya Teorisi ve Aktivizmi. (D. Kurt, Çev.). İstanbul: Sub Yayımları.
• O’Donohoe, S.; Hogg M. ve MacLaran, P. (2014). Motherhoods, Markets & Consumption: The Making of Mothers in Contemporary Western Cultures. London, NY: Routledge.
• O’Reilly, A. (Der.) (2008). Feminist Mothering. Suny Press: New York.
• O’Reilly, A. (2006). “Between the Baby and the Bathwater: Some Thoughts on a Mother-Centred Theory and Practice of Feminist Mothering”. Journal of the Motherhood Initiative for Research and Community Involvement. 8 (1). 323-330
• Orhan, G. (2013). “Türkiye’nin Yakın Tarihinde Farklı Bir Öznelik Pratiği Olarak Annelik”. Praksis Dergisi. Sayı 29. 107-134.
• Özberk, E. (2003). Nüfus Politikaları ve Kadın Bedeni Üzerindeki Denetim. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı, Ankara.
• Öztan, E. (2015). “Annelik, Söylem ve Siyaset”. Cogito Dergisi, Annelik, Sayı 81. Sayı. 91-107.
• Rich, A. (1995). Of Woman Born: Motherhood as Experience and Institution. WW Norton & Company.
• Rousseau, J. J. (2009). Emile ya da Eğitim Üzerine, (İ. Yerguz, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Saktanber, A. (1993). “Türkiye’de Medyada Kadın: Serbest, Müsait Kadın veya İyi Eş, Fedakâr Anne”. S. Tekeli (Der.). 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (s. 211-232) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sönmez, M. (2010). Medya, Kültür, Para ve İstanbul İktidarı. İstanbul: Yordam Kitap.
• Tanrıöver, H.U. (2007). “Medyada Kadınların Temsil Biçimleri ve Kadın Hakları İhlalleri”. S. Alankuş (Der.). Kadın Odaklı Habercilik (s. 149- 165) içinde. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Thompson, M. (2010). “Media, Mothers In”. A. O’Reilly (Der.). Encyclopaedia of Motherhood (s. 747-750) içinde. NY: Sage Publications.
• Tuchman, G. (1978). Hearth and Home: Images of Women and the Media. New York: Oxford University Press.
• Türkdoğan, Ö. (2013). “Ana Akım Medyada Annelik Miti”. Kadın Araştırmaları Dergisi, 13 (2), 35-59.