Müslüm Filmi Özelinde 2000 Sonrası Popüler Türk Sinemasında Aile içi Şiddet Olgusu

Yıl 2021, Sayı: 35, 423 - 443, 30.06.2021

Yeşim Şener

https://doi.org/10.31123/akil.887010

Öz

Türk toplumsal yapısında, aile içi şiddet olgusu hemen her dönemde güncelliğini korumuştur. Bu bakımdan, ülkemizin en önemli sorunlarından biri olan aile içi şiddet olgusu, Türk sinemasına da yansımış ve Türk toplumsal yapısına dair derin izlere ışık tutmuştur. Dolayısıyla, Türk sinemasında aile içi şiddetin izlerini ararken, Türk toplumsal yapısında aile içi ilişkilere dair mesajların açığa çıkarılmasına da olanak sağlayabilmektedir. Bu çalışmada, 2000 sonrası popüler Türk sinemasında aile içi şiddetin ne şekilde sunulduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, ölçüt örnekleme yöntemiyle, “aile içi şiddet” olgusu ekseninde çalışma kapsamına alınacak film belirlenmiştir. Bu çerçevede, gerçek ile kurgu arasında aile içi şiddetin trajedik bir şekilde sunulduğu Müslüm (2018) filmi, Greimas’çı göstergebilimsel yaklaşımla analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda, Türk sinemasında yer alan aile içi şiddet olgusunun temelinde etkili olan başlıca unsurlar: sosyo-kültürel ve ekonomik nedenler, madde bağımlılığı ve ataerkil bir aile ideolojisinin olduğu görülmüştür. Bu durumda, Türk sinemasında Türk toplumsal yapısındaki en önemli sorunlar arasında yer alan; ataerkil aile ideolojisi, madde bağımlılığı ve aile içi şiddetin yeniden inşa edildiği ve dolayısıyla sistemin yeniden üretildiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ataerkil Aile İdeolojisi,, Aile İçi Şiddet,, Madde Bağımlılığı,, Sinema,, Müslüm,, Greimas

Kaynakça

• Abisel, N. (2005). Türk Sineması Üzerine Yazılar. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Akerson, F. E. (2016). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Bilge Yayıncılık.
• Akfert, S. K., Çakıcı, E. Çakıcı M. (2009). Üniversite Öğrencilerinde Sigara-Alkol Kullanımı ve Aile Sorunları İle İlişkisi.
• Anatolian Journal Of Psychiatry. 10, 40-47.
• Akın, M. (2013). Aile İçi Şiddet. Journal Of Istanbul University Law Faculty, 71 (1), 27-41.
• Arğın, E. (2019). Sinan Çetin’in Propaganda Filminin Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi. Gülbuğ Erol ve Mustafa C. Sadakoğlu (ed.), Türk Sinemasını Yeniden Okumak, Değişen Öykü Karakter ve Mekân Anlayışları Üzerine içinde (s.304). İstanbul: Hiper Yayıncılık.
• Aydın, O. Ş. (2017). Bir Görsel Tarih Anlatısı Olarak Ayla Filminin Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi.
• Sosyal Bilimler Dergisi, 17(17), 91-100. DOI: 10. 16990/SOBIDER.3925 Babahanoğlu, R, Özdemir, S. (2016). Aile İçi Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkisi Konusunda Sosyal Hizmet Ve Hukuk Fakültesi Öğrencilerinin Görüşlerinin İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1067-1088.
• Doı: 10.17218/Hititsosbil.280831 Baloğlu, U. (2013). Wıllıam Shakespeare’ın Hamlet Yapıtının A. J. Greımas’ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi. The Turkish Online Journal Of Design Art And Communication, 3 (1), 58-65.
• Barthes, R. (2018). Göstergebilimsel Serüven. (9. Baskı). (Çev. M. Rifat ve S. Rifat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (3. Baskı), (Çev. O. Birgin, S. Ünal, T. Özsevgeç, Y. Dede, A. Bacanak, A. Bakla, A. Budak, G. Hacıömeroğlu, İ. Budak, M. Aydın, M. Bütün, M. Aydın ve S. B. Demir), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakı, C. (2018). Sovyetler Sonrası Rus Sinemasında Komünizm İdeolojisi: Amiral Filmi ve Göstergebilimsel Analizi.
• International Journal Of Social Science, 1 (1), 53-68.
• Ekwueme, O. (2015). Contemporary Cınema And Domestıc Vıolence In Nıgerıa: A Study Of Uche Jombo’s Damage. Humanities And Social Sciences Review, 4(3), Pp. 443–454.
• Gerbner, G. Gross, l. (1976). Living with Television: The Violence Profile. Journal of Communication, 26(2): 172–199, htt- ps://doi.org/10.1111/j.1460 2466.1976.tb01397.x
• Greimas, A. J, Perron P, & Collins F. (1989). “On Meaning.” New Literary History, 20 (3), 539-50. Doi:10.2307/469352.
• Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. (2. Baskı), (Çev. Mehmet Yalçın,), İstanbul: İmge Kitabevi.
• Günay, V. D. (2014). Doğrulama Ulamı Bağlamında Sanat Yapıtında Doğru ya da Yanlış. Ed. Ahmet Güneş, İletişim Araştırmalarında Göstergebilim Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı içinde (s. 111-134). Konya: Literatürk Academia.
• Güneş, A. (2014). Melih Gülgen’in Tatar Ramazan Sürgünde Filminin Greimas’ın Eyleyenler Modeline Göre Çözümlem- esi. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 3 (5),1-31.
• Haegele, L. (2014). “Revisions Of Violence İn West German Cinema, 1960–1980.” Ph.D. Dissertation. Washington Uni- versity St. Louis.
• Kabadayı, L. (2013). Film Eleştirisi Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kasturirangan, A., Krishnan, Riger, S. (2004). The Effects Of Culture And Minority Status On Women’s Domestic Violence Experiences. Https://Doi.Org/10.1177/1524838004269487.
• Köse, A., Beşer, A. (2007). Kadının Değiştirilebilir Yazgısı “Şiddet”. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10 (4), 114-121.
• Margolin, G. (1998). Effects Of Domestic Violence On Children. In Pk Trickett And Cj Schellenbach (Ed.), Violence Against Children İn Family And Society (Pp. 57-101).
• American Psychological Association. Https://Doi.Org/10.1037/10292-003 Medin B. (2019). Film Anlatısında Kahramanın Değişen Özne Konumu: Başkalarının Hayatı Filmi Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 6 (1), 149-168.
• Metz, C. (1982). The Imaginary Signifier: Psychoanaysis And The Cinema, Çev: Celia Britton and Annwyl Williams, İndianan University Press, Usa.
• Michaud, Y. (1991). Şiddet. (Çev. C. Muhtaroğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özden, Z. (2004). Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Film Eleştirisi. 2. Baskı, Ankara: İmge Yayınevi.
• Özgentürk, İ. Karğın, V., Baltacı, H. (2012). Aile İçi Şiddet ve Şiddetin Nesilden Nesile İletilmesi. Polis Bilimleri Der- gisi,14 (4), 55-77.
• Page, A. Z. & İnce, M. (2008). Aile İçi Şiddet Konusunda Bir Derleme. Türk Psikoloji Yazıları, 11 (22), 81-94
• Parsa, A. F. (2007). İmgenin Gücü ve Görsel Kültürün Yükselişi. Fotografya Dergisi, 19, 1-10
• Parsa, A.F. ve Olgundeniz S. S. (2014). İletişimde Göstergebilim ve Anlamlandırma Sürecini Örneklerle Değerlendirme.
• Ahmet Güneş (ed.), İletişim Araştırmalarında Göstergebilim Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı içinde (s.89-110), Kon- ya: Literatürk Academia.
• Potter, W. J. (1999). On Media Violence. London: Sage Publication.
• Rifat, M. (1996). Homo Semioticus. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, M. (1998). Xx. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 1. Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rifat, M. (2007). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları. İstanbul: Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık.
• Ryan M., Lenos, M. (2012). Film Çözümlemesine Giriş Anlatı Sinemasında Teknik ve Anlam. (Çev. E.S. Onat). Ankara: De Kibasım Yayım.
• Saussure, F. D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. B. Vardar). İstanbul: Multılıngual.
• Sığırcı, İ. (2017). Göstergebilim Uygulamaları Metinleri Görselleri Sanat Yapıtlarını ve Olayları Okuma. (2. Baskı). An- kara: Seçkin Yayıncılık.
• Söğüt, F. (2020). Türk Sineması Ve Şiddet: Son Dönem Türk Filmlerinde Şiddetin Sunumu Üzerine Bir Araştırma, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26 (44), 246-257, Doı: 10.32547/Ataunigsed.674233
• Sönmez, Ö. (2014). Tahsin Yücel’in Ayna Öyküsüne Göstergebilimsel Bir Yaklaşım. Ahmet Güneş (ed.), İletişim Araştırmalarında Göstergebilim Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı içinde (s.259-278). Konya: Literatürk Academia.
• Wheeler, D. (2012).The Representation of Domestic Violence in Spanish Cinema. The Modern Language Review, 107(2). pp. 438-500.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam. (Çev. Zafer Aracagök Ve Bülent Doğan), İstanbul: Metis Yayınları.
• Yağbasan, M., Aydemir, E. (2018). Toplumsal Cinsiyet ve Şiddet Kıskacında Koşullanmışlık Olgusu: Fırat Üniversitesi Özelinde Bir Alan Araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 46, 323-345.
• Yaman, Ö. M. (2014). Uyuşturucu Madde Bağımlısı Gençlerin Aile İçi İlişkilere Yönelik Görüşleri: Esenler-Bağcılar Örneği. The Turkish Journal On Addictions 1(1), 99-132.
• Yaşartürk, G. (2012). Türk Sinemasında Ev İçi Alan ve Şiddet: Şiddetim Sevgimden”. Fe Dergi, 4, 13-27.
• Yıldırım, A., Şimşek, H.(2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İnternet Kaynakları
• 2000-2019 Yıllarında En fazla İzlenen Filmler (2020): Https://Boxofficeturkiye.Com/Yillik/ Adresinden 04.04.2020 Tari- hinde Erişilmiştir.
• Karadağ, G. (2015). Aile İçi Şiddet, Çocuğa Yansımaları, Https://Www.Turkiyeklinikleri.Com/Article/En-Aile-İci-Siddet- Cocuga-Yansimalari 71667.Html adresinden 02.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Parsa, A. F. (2012).Sinema Göstergebiliminde Yapısal Çözümleme Sinemasal Anlatı Sunumu ve Kodlar, Https://Www.Researchgate.Net/Publication/308785389_Sınema_Gostergebılımınde_Yapısal_Cozumleme_Sınemasal_Anlatı_Su- numu_Ve_Kodlar adresinden 08.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Parsa, A. F. (2008). ‘Mutluluk Paradoksu’ Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesiyle. Https://Www.Researchgate.Net/Profile/Alev_Parsa/Publication/308785482_’Mutluluk_Paradoksu’_Greımas’ın_Eyleyensel_Ornekcesıyle/ Links/57f0e90f08ae886b8978cefc.Pdf adresinden 08.09.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Şiddet Nedir? 01.05.2020 Tarihinde Https://Sozluk.Gov.Tr/ Adresinden Erişilmiştir.
• Uslu, M. (Yapımcı) ve Ketche ve Can Ulkay (Yönetmen). (2018). Müslüm [Sinema Filmi].
• Müslüm Filminin Künyesi: 03.05.2021 tarihinde http://www.beyazperde.com/filmler/film-260585/oyuncular/ adresinden erişilmiştir.