Sibernetik Mekanda “Hakikatimsi” Kavuşma: Sanal Kızıyla Buluşan Güney Koreli Anne Örneği

Yıl 2021, Sayı: 35, 126 - 140, 30.06.2021

Fikriye Çelik

https://doi.org/10.31123/akil.887925

Öz

“Hakikati yansıtmayan”ın “hakikat”in altını oyduğu bir çağ olma ününe kavuşan Post-truth dönemde olgular tarafından kanıtlanan değil, duygular tarafından desteklenen doğrular yükselişe geçmiş; “nesnel gerçekler” yerini “ikna eden düşünceler”e bırakmıştır. Çalışmada teknolojinin ulaştığı aşamayı gözler önüne sermek bakımından önem addeden bir hadise olarak 2016 yılında kanser hastası kızını kaybeden Güney Koreli annenin dört yıl sonra kızıyla sibernetik mekanda buluşması vaka analizine tabi tutulmuştur. Bu örnek olayda buluşmayı gerçekleştiren taraflardan biri “yapay”, “sanal”, “insan üretimi” olmakla beraber diğer taraf tamamen “gerçek”tir. Sibernetik ortamı resmeden ve medyada “kavuşma” başlığıyla haberleştirilen olay; “hakikat sonrası” çağda “sahte olan”ın da samimi duygular ürettiği, yalana tutunmanın gerçeği kabullenmekten kolay olduğu varsayımını kanıtlamaktadır. Nitekim bahse konu buluşma gerçek dışı bir hadise görünümü sergilemekle birlikte annenin sanal karşısındaki hissiyatı gerçektir; teknoloji marifetiyle “üretilen” kızını gördüğü anda yaşadığı, dışarıdan da gözlemlenebildiği gibi huzurdan çok kaybetmeyi bir kez tatmaktan kaynaklı acıdır. Çalışmada teknolojinin inşa ettiği sanal ortamı; “gerçekliği” aşındırıp “hakikatimsi”liği yücelten yapısıyla faydacı olmaktan çok, acının “yeniden üretildiği” bir mecra olarak okunmanın mümkün olup olmadığı irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hakikat Sonrası, Sanal Gerçeklik, Sibernetik, Simülasyon, VR Teknolojisi, Post-truth

Kaynakça

• Baudrillard. J. (2009). Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri. Çev. Oğuz Adanır ve Ali Bilgin. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard. J. (2010). Simülakrlar ve Simülasyon. Çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard. J. (2012). Kusursuz Cinayet. Çev. Necmettin Sevil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2015). Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği. Çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bauman, Z. (2010). Küreselleşme/Toplumsal Sonuçları Çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü/ Paradigma. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Ercan, E.A. (2019). “Sanal Gerçeklik, Hakikat Kavramının Dönüşümü ve Popüler Kültürdeki Yansımaları”, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 34, ss. 115-143.
• Ferhat, S. (2016). “Dijital Dünyanın Gerçekliği, Gerçek Dünyanın Sanallığı Bir Dijital Medya Ürünü Olarak Sanal Gerçeklik”, TRTakademi, Cilt 01 Sayı 02, ss. 724-746.
• Gaddis, T. (1998). Virtual Reality in The School. Virtual reality and education laboratory. East Carolina University.
• Gerring, J. (2007). Case Study Research/Principles and Practices. New York: Cambridge University Press.
• Giddens, A. (2010). Moderniteve Bireysel-Kimlik/ Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum Çev. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Say Yayınları.
• Harvey, D. (2013). Sosyal Adalet ve Şehir Çev. Mehmet Moralı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı Çev. Nuri Plümer ve Abdülkadir Gölcü. Ankara: Nirengi Kitap.
• Keyes, R. (2017). Hakikat Sonrası Çağ Çev. Deniz Özçetin. İstanbul: DeliDolu Yayınları.
• Lyotard, J.F. (1984). The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. Trans. Geoff Bennington and Brian Massumi. Manchester: Manchester University Press.
• Lefebre, H. (1991). The Production of Space Trans. Donald Nicholson-Smith. Oxford: Blackwell.
• McLuhan, M. (1994). Understanding Media/The Extensions of Man. Cambridge: MIT Press.
• Oppenheim, C. (1993). “Virtual reality and the virtual library”, Information Services&Use, 13(3), pp. 215-227.
• Oxford Dictionaries (2017). “Post-Truth”. Oxford University Press.
• Robins, K. (2013). İmaj. Çev Nurçay Türkoğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sherman W.R. and Craig A.B. (2003). Understanding Virtual Reality/Interface, Application, and Design. San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers.
• Stake, R.E. (2005). Case Studies. N.K. Denzin and Y.S.Lincoln (Ed.), Strategies of Qualitative Inquiry in (pp. 134-164). Thousand Oaks: Sage. 2nd Ed.
• Thalmann, T. and Thalmann, N.M. (1994). Artificial Life in Virtual Reality. New Jersey: John Wiley and Sons Ltd.
• Virilio, P. (1991). The Lost Dimension Trans. Daniel Moshenberg. New York: Semiotext(e).
• Wiener, N. (1948). Cybernetics: Or Control and Communication in the Animal and the Machine. Cambridge: The M.I.T. Press.
• İnternet Kaynakları Alkan, M. A. (2020). “Sanal Gerçeklik (Virtual Reality)”, Türkiye’nin Endüstri 4.0 Platformu. https://www.endustri40.com/sanal-gerceklik-virtual-reality/
• BBC, 10.02.2020. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51447691 , Erişim Tarihi: 15.02.2020.
• Bradbury, S. (2020). “Sanal Gerçeklik VR Teknolojisi Günlük Hayatımızı Nasıl Kolaylaştırıyor?”, https://tr.euronews.com/2020/11/05/sanal-gerceklik-vr-teknolojisi-gunluk-hayat-m-z-nas-l-kolaylast-r-yor , Erişim Tarihi: 15.02.2020.
• Habertürk, 10.02.2020. https://www.haberturk.com/video/haber/izle/olen-kizinin-sanal-gerceklikteki-goruntusuyle-gorustu/673271 ,Erişim Tarihi: 15.02.2020.
• Kalfa, T.K. (2020). “Bir Annenin, Hayatını Kaybetmiş Çocuğuyla VR Aracılığıyla Buluştuğu Aşırı Duygusal Video”, https://www.webtekno.com/anne-olen-kiziyla-vr-sayesinde-bulustu-h85366.html
• TRT Haber, 10.02.2020. https://www.trthaber.com/haber/dunya/sanal-gerceklikle-olen-kizini-goren-guney-koreli-anne-459642.html , Erişim Tarihi: 15.02.2020.