Video Akış Platformları, Şiddet Ve Covid-19 Döneminde Sosyo-Kültürel Yozlaşma: Saygı Dizisi Örneği

Yıl 2021, Sayı: 36, 128 - 142, 31.12.2021

Yağmur Küçükbezirci , Bahar Urhan

https://doi.org/10.31123/akil.988582

Öz

Kültür toplumların nüvesini oluşturan değerler, normlar, tutumlar ve davranışlar dizgesi olması bakımından en önemli servet olarak korunmaya muhtaçtır. Kültürü aktarmak ve korumak için gösterilen hassasiyet, Türk toplumunun binlerce yıl benzer kültürel kodları muhafaza etmesini bu bağlamda bir kimlik edinmesini sağlamıştır. Kültür doğası gereği aile, çevre ve eğitim kurumları tarafından aktarılıp, öğretilmekte ve yaşamın doğal akışı içerisinde kişilerin zihninde pekişmektedir. Ancak içinde bulunulan Covid-19 pandemi döneminde kültür aktarımını sağlıklı gerçekleştirmek ve kültürel kimlik inşa edebilmek neredeyse imkânsız hale gelmiştir. İnsanların salgın hastalık sürecinde evde çokça zaman geçirmek zorunda kalmasıyla dijital video akış platformlarını kullanımın artması, beraberinde sosyal iletişim boşluğu meydana getirmiş, bu yeni yaşam tarzı ise kültür aktarımını belirsizleştirmiştir. Ortaya çıkan boşluk bir nevi video akış platformlarında binge-watching adı verilen seri video izleme davranışı ile doldurulmaktadır.
Bu çalışmanın amacı medya tüketiminin güncel dinamiklerini ele almak, tüketicilerin karşı karşıya kalabileceği algı değişikliklerini incelemektir. Çalışmanın konusu ve örneklemi olarak video akış platformu içeriklerinden biri olan Saygı isimli Türk yapımı dizisi seçilmiş, dizide sunulan sosyo-kültürel kodlar ve şiddet olgusunun bir çeşit yozlaşma yaratma durumu metin inceleme yöntemi ile yapı sökümü uygulanarak tartışılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre söz konusu dizinin sosyo-kültürel yozlaşmaya yol açabilecek, geleneksel Türk sosyo-kültürel yapısı ile çelişen durum ve ifadeleri kapsadığı tespit edilmiştir. Bu tür yeni medya içeriklerinin yeni nesillerin zihinlerinde zaman içerisinde farklı deneyimlerle oluşan kültür ve anlam inşası sürecinde olumsuz tutum ve algılar yaratabileceği, içerik sağlayıcılarının gayri ihtiyari neden olabileceği bu gibi tehditler konusunda sosyal sorumluluk bilincine sahip olmaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

yeni medya, şiddet, sosyo-kültürel yozlaşma, video akış platformları, covid-19

Kaynakça

• BluTV. BluTV nedir? (2021). https://destek.bluTV.com/hc/tr/articles/360019658379-BluTV-nedir- , (Erişim tarihi: 21.02.2021).
• Doob, A. N., ve Macdonald, G. E. (1979). Television viewing and fear of victimization: Is the relationship causal? Journal of Personality and Social Psychology, 37 (2), 170.
• Drucker, P. F. (2000). Yeni Gerçekler. Çeviren: Birtane Karanakçı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 7. Baskı Ankara: Minpa Matbaası.
• Dönmez, E. ve Kırık, A. M. (2019). Yeni Medya ile Değişen Televizyon Yayıncılığında İçerik Üretimi: Küresel ve Yerel Ölçekli Platformlar, 6. Uluslararası İletişim Günleri Digital Dönüşüm Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2019, ss.182-206, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi.
• Ess, C. (2020). Digital Media Ethics, Third Edition, Polity Press, Cambridge, ISBN-13: 978-1-5095-3343-5 (pb).
• Gerbner, G. ve Gross, L. (1976). Living with television: The violence profile. Journal of Communication, 26(2).
• Gerbner, G. (1980). The mainstreaming of America: Violence profile no. 11. Journal of Communication, 30 (3).
• Gerbner, G. (2014). Medyaya Karşı, Çeviri: Güneş Ayas, Veysel Batmaz ve İsmail Kovacı, Ayrıntı Yayınları; 1. Basım, ISBN-10: 975539799X, ISBN-13: 978-9755397993.
• Hofstede, G. (1984). Culture’s Consequences: International Differences in Work Related Values, Newbury Park, Sage Publications, ISBN 0-8039-1306-0.
• Justwatch. (2021). Türkiye’de faaliyet gösteren en iyi 5 sağlayıcı, https://www.justwatch.com/tr, (Erişim tarihi: 21.02.2021).
• Kahraman Özkan, N. ve Dağdelen, S. (2020). Türkçe Eğitiminde Değerler Eğitimi Bağlamında Kutadgu Bilig Üzerine Bir İnceleme, 13. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi Tam Metin Kitabı, ss. 142-154. ISBN: 978-605-74824-0-2.
• Kafesoğlu, İ. (2015). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kalelioğlu, E. (2021). Türkiye’de En Çok Aboneye Sahip İçerik Platformları Açıklandı: BluTV Zirvede, Webtekno, https://www.webtekno.com/turkiye-video-akis-hizmet-oran-bluTV-netflix-h102611.html (Erişim tarihi: 21.02.2021).
• Karaduman, S. ve Aciyan, E. P. (2019). Netflix’in İlk Türk Dizisi Hakan Muhafız Üzerine Bir Alımlama Analizi, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 32, s.669-687.
• Knight, S. (2010). Crime Fiction since 1800: Detection, Death, Diversity, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• KPMG Türkiye (2020). Türkiye’de Dijital Yayın Platformları ve Pandeminin Etkileri, KPMG International Cooperative, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2020/09/turkiyede-dijital-yayin-platformlari-pandeminin-etkileri.pdf
• Lévi-Strauss, C. (2005). Myth and Meaning, Routledge Classics, London, ISBN 0-203-16472-5 Master e-book.
• Marketing Türkiye (2021). Kurtlar sofrasında kazanan dijital yayın platformu hangisi? https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/dijital-yayin-platformlarinda-rekabet-kizisiyor/ (Erişim Tarihi: 21.02.2021).
• Neuman, W. L. (2014). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches, Seventh Edition, Pearson Education Limited, Edinburg, ISBN 10: 1-292-02023-7.
• Özdemir, C. (2017). Dede Korkut Kitabında Saygı, Dil ve Edebiyat Araştırmaları; (16) s.7-29, ISSN: 1308-5069- E-ISSN: 2149-0651.
• RTÜK (2018a). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması-2018, Kamuoyu Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı, https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf (Erişim tarihi: 21.02.2021).
• RTÜK (2018b). Çocukların Yeni Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Siber Zorbalık, Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı, https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/%C3%A7ocuklar%C4%B1n%20yeni%20medya%20al%C4%B1%C5%9Fkanl%C4%B1klar%C4%B1%20ve%20siber%20zorbal%C4%B1k%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1/cocuklarin-yeni-medya-kullanimlari-ve-siber-zorbalik.pdf
• Rutli, E. E. (2017). Yapisökümü Etik Açidan Okumak: Derrida ve Konukseverlik Düşüncesi, Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, S.7, s.124-154.
• Saylak, G. Y. (2020). Dijital platformlara iyice yüklendik! Ekonomist, https://www.ekonomist.com.tr/teknoloji/dijital-platformlara-iyice-yuklendik.html (Erişim tarihi: 21.02.2021).
• Schipper, M. (2006). Erkek Acı Çeker Kadının Ruhu Duymaz. (Çev. Taciser Ulaş Belge, Nurkalp Devrim) İstanbul: NTV Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2007). Kültürel yozlaşma, felsefelogos Yozlaşma, Yıl 10 • Sayı 33-34, Bulut Yayınevi, İstanbul, s. 59-65.
• Şahin, K. (2011). Kültürel Yozlaşmaya Neden Olan Bir Unsur Olarak Televizyon, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 243-277.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2020). COVID-19 Haftalık Durum Raporu, 19/10/2020 – 25/10/2020, Türkiye, https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39229/0/covid-19-haftalik-durum-raporu---43pdf.pdf?_tag1=70F7CD89B8F7191D8FAD3ACF29EF550190C31B61
• Triandis, H. C. (2001). Culture, personality, and deception: A multilevel approach. International Journal of Cross-Cultural Management,1, s.73–90.
• Weiss, J. (2020). The Cultivation Theory and Reality Television: An Old Theory with a Modern Twist, CM490: Senior Seminar II.
• Yanık, H. (2016). Yapısöküm üzerine birkaç not, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), Cilt 1, Sayı 2, ss.91-98.