Çocukların Covıd-19 Algılarının Resme Yansıması

Yıl 2021, Sayı: 36, 221 - 242, 31.12.2021

Rengim Sine Nazlı Arzu Kalafat Çat

https://doi.org/10.31123/akil.989238

Cited By: 3

Öz

Medyanın en masum tüketicileri olan çocukların maruz kaldığı medya iletilerinden ne ölçüde etkilendiği, iletişim çalışmalarının temel ilgi alanları arasında yer almaktadır. Çocuklara hitap eden televizyon içeriklerinin mevcut olmasına rağmen çocukların yetişkinlere yönelik medya içeriklerine de ulaşabiliyor oluşu bu durumun daha çok endişe çerçevesinde ele alınmasına neden olmaktadır. İzlediği görselleri henüz gerçeklik süzgecinden geçirmeden sorgulamaksızın kabul eden çocuklar için yetişkin içerikleri oldukça tehlikeli olabilmektedir. Bu çalışmada 2019 yılı sonlarında Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkarak kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan ve 11 Mart 2020 günü küresel salgın ilan edilmesine sebebiyet veren COVID-19 salgın sürecinin çocuk zihnindeki izdüşümlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada resimleme tekniği kullanılarak COVID-19 konulu haberlerin çocukların algısal dünyalarında nasıl yer aldığının tespit edildiği bu çalışmada 6-9 yaş aralığında bulunan 112 çocuğa "COVID-19" temalı resim yaptırılmıştır. Çocukların yapmış olduğu resimler ön plana çıkan temalar çerçevesinde analiz edilmiştir. Çalışmanın en önemli sonucu 112 çocuğun çoğunluğunun (110) yapmış olduğu resimlerin olumsuz temalar etrafında şekillenmiş olmasıdır. Bunun yanı sıra çocukların %39,2’sinin virüs öznesini en belirgin öğe olarak resmettiği tespit edilirken oyun ve sosyal yaşam özleminin de ön plana çıkan temalar arasında yer aldığı gözlenmiştir. Çalışmada elde edilen bir diğer önemli sonuç ise ön plana çıkan bazı temaların çocukların cinsiyetlerine göre farklılık göstermesidir.

Anahtar Kelimeler

Kitle iletişim araçları, medya, haber, çocuk

Kaynakça

• Akoğlu, Gözde ve Karaaslan B. Tuğba (2020) "COVID-19 ve İzolasyon Sürecinin Çocuklar Üzerindeki Olası Psikososyal Etkileri", İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2): 99-103.
• Aksaçlıoğlu, A. G., Yılmaz, B. (2007) Öğrencilerin Televizyon İzlemeleri ve Bilgisayar Kullanımlarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi, Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 21(1): 3-28.
• Bandura, A., McDonald, F. (1963). Influence Of Social Reinforcement And The Behavior Of Models İn Shaping Children’s Moral Judgments. Journal of Abnormal and Social Psyhology, 67(3), 274-281 http://uky.edu/~eushe2/Bandura/Bandura1963JASP67.pdf Erişim Tarihi 09.05.2020
• Burton, Graeme (1995) Görünenden Fazlası. (Çev: Nefin Dinç) İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Büyükalan Filiz, Sevil; Cancan, Derya Aysun; Kansu Çelik, Filiz (2018) "Suriye'li Çocukların Suriye'ye Bakış Açılarına İlişkin Resimlerinin Analizi", KEFAD Dergisi, 19(1): 519-536.
• Cheviron, N. T. (2011) Medyanın Şiddete Dayalı İşleyişi ve Çocukların Maruz Kaldıkları Olumsuzluklar. Çocuk Hakları ve Medya El Kitabı, (Haz.) Mustafa Ruhi Şirin, 185-209. Çocuk Vakfı Yayınları: İstanbul.
• Demirel, İ. N. (2107) Ortaokul Öğrencilerinin Cinsiyet Değişkenine Göre Şiddet İçerikli Programlara Yönelik Tutumları ve Kişilik Özelliklerinin Resim Çalışmalarına Yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33(2): 382-401.
• Doğan, A, Göker, G . (2012). Tematik Televizyon ve Çocuk: İlköğretim Öğrencilerinin Televizyon İzleme Alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi , 42 (194) , 5-30 .
• Döğer, S. S., Kılınç, F. E (2021). 4-6 Yaş Çocuğa Sahip Ailelerin Covid-19 Pandemi Sürecinde Çocukları ile İletişimlerinin İncelenmesi, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 480-496.
• Ertürk, Yıldız Dilek (2011) "Çocukluk Çağı Gelişim Dönemlerine Göre Medya Kullanımı", Çocuk Hakları ve Medya El Kitabı, Haz. M.Ruhi Şirin. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Geçer, Ekmel (2015) Medya ve Popüler Kültür Diziler Televizyon ve Toplum. İstanbul: Metamorfoz Yayıncılık.
• Gerbner, George. Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N., &Shanahan, J. (2002) Growingupwithtelevision: Cultivationprocesses. Media effects: Advances in theoryandresearch, 2, 43-67.
• Gerbner, G. et al. (1982). “Charting the mainstream: Tv’s Contributions to Political Orientations.” Journal of communication 32 (2): 100 -127.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. (Çev. Ed. C. Güzel). İstanbul: Kırmızı Yayınları
• Gülerarslan, Aşina (2014) Reklamın Çocukça Anlamlandırılması. Selçuk İletişim Dergisi, 8(2): 132-148.
• Gündüz, Turan; Akyüz, Ayşe Nur; Büyükşahin Sunal, Ayda (2020) "Çocuk ve Ergenlerde Televizyon İzleme Sıklığı ve Toplumsal Cinsiyet Kalıpyargıları: Ekme Kuramı Bağlamında Bir Derleme Çalışması, Nesne Dergisi, 8(17): 333-358.
• Halmatov, Sultanbek (2018) Çocuk Resimleri Analizi ve Psikolojik Resim Testleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Hiçyılmaz, Y., İnci, M. A., Seven, S. (2015) 7-10 Yaş Grubu Çocukların Şiddet Algılarının Resimler Aracılığı İle Sosyal Güçler Bağlamında Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 10(15): 503-518.
• Kabali, H.K., Irigoyen, M.M., Nunez-Davis, R., Budacki, J.G., Mohanty, S.H., Leister, K.P. Bonner, R.L. (2015) Exposure and use of mobile media devices by young children. Pediatrics, 136: 6, 1044-1050.
• Koçak, Mevlüt Can; Küçük, Olgun (2021) "Kodlama-Kodaçımlama Bağlamında "Yasak Elma" Dizisinin Alımlama Analizi. Journal of Humanities and Tourism Research, 11(2): 256-271.
• McQuail, D. ve Windahl, S. (1997), Kitle İletişim Modelleri, K. Yumlu (Çev.), İmge Kitabevi: Ankara.
• Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z., Razak Özdinler, A. (2018) Dijital Teknoloji Kullanımının Çocukların Gelişimi ve Sağlığı Üzerinde Olumsuz Etkileri. Addicta: The Turkish Journal On Addictions. 5(2): 227-247.
• Özçetin, B. (2010) "Kullanımlar ve Doyumlar"dan İzlerkitle Sosyolojisine: Türkiye'de İzlerkitle Çalışmaları. İletişim Araştırmaları Dergisi, 8(2): 9-46.
• Postman, Neil (1995) Çocukluğun Yokoluşu, (Çev.) Kemal İnal. İmge Kitabevi: Ankara.
• Rasmusen, M.G.B, Petersen J., Olesen, L.G., Brage, S., Klakk, H., Kristensen, P., Brond, J.C., Grontved, A. (2020) Short-term Efficacy of Reducing Screen Media Use on Physical Activity, Sleep, and Physiological Stress in Families With Children Aged 4-14: Study Protocol for the SCREENS Randomized Controlled Trial, BMC Public Health, 20(1):380.
• Rideout, V., Saphir, M., Tsang, V., & Bozdech, B. (2011). Zero to eight children’s media use in America. San Francisco, CA: Common Sense Media.
• RTÜK, Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması (2018). https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf Erişim Tarihi: 09.05.2020
• RTÜK, Türkiye'de Çocukların Medya Kullanma Alışkanlıkları Araştırması (2013) https://www.rtuk.gov.tr/haberler/3787/18/turkiyede-cocuklarin-medya-kullanma-aliskanliklari-arastirmasi-sonuclandi.html Erişim Tarihi 09.05.2020
• Salman, Umay Aktaş (2019) Haberde Çocuk, Çocuk Odaklı Habercilik El Kitabı. İstanbul: IPS İletişim Vakfı.
• Savaş, İlhami (2015). Çocuğunuzun Resimleri Size Ne Anlatır?, İstanbul: Nesil Yayınları.
• Serttaş, Aybike (2014) V For Vendetta Filminin Alımlama Analizi ile Sinemada Televizyon. Global Media Journal, 5(9): 303-321.
• Sevindik, T. (2011) "Determining the attitudes of the preservice teachers about distance education applications," Energy Education Science And Technology Part B-Social And Educational Studies , vol.3, pp.527-534.
• Şakı Aydın, O. (2007) Alımlama Araştırmaları ve Kültürel Çalışmalar Geleneğinin Katkısı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 6(11): 119-131.
• Şeker, Tülay (2009) 5N1K Haber Programının Alımlama Analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 5(4): 105-117.
• Şeker, T. ve Sine, R. (2012), Çocuk Zihnindeki Haber Resmi, Global Media Journal Dergisi, 2, 4, 118-137.
• Şimşek, Gülsüm (2017) George Gerbner’in “Medyaya Karşı” Eserine Dair Genel Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10(52): 1205-1213.
• Şimşek İşliyen, F., İşliyen, M. (2015) Çocukların Medya Algısının Resimler Üzerinden Analizi. Global Media Journal, 5(10): 271-287.
• Tekinalp, Şermin ve Uzun, Ruhdan (2009). İletişim Araştırmaları ve Kuramları, 3. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları
• Timisi, Nilüfer (2011) "Medyada Çocukları Koruyucu Önlemler", Çocuk Hakları ve Medya El Kitabı, Haz. M.Ruhi Şirin. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Üstündağ, A., Doğan, Ö. (2016) 10-14 Yaş Arası Gençlerin Televizyon İzleme Alışkanlıkları ve Çok İzledikleri Diziler İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 43:77-97.
• Vatandaş, D. (2011). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, 0(35): 29-56.
• Yavuz, Şahinde (2015) Kitle İletişim Araştırmalarında Anadamar/Çoğulcu ve Eleştirel/Radikal Kuram Arasında Yöndeşme Tartışmaları, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 5(1): 25-39.
• Yaylagül, L. (2018) Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yaylagül, Levent (2017) Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.