“Are You Depressed? No Problem!”: Representations of Depression and Stigma in Advertisements

Yıl 2023, Sayı: 43, 161 - 186, 30.12.2023

Seçil Aslan , Deniz Sezgin

https://doi.org/10.31123/akil.1368398

Öz

Historically, negative attitudes, prejudices, and stereotypes about mental illnesses have prevailed, and this information has been inherited from generation to generation. The influence of media content has played a significant role in conveying and spreading information about mental illnesses. The aim of this study is to examine the discourses produced about the disease in question through representations of depression in advertisements and to evaluate the relationship of these discourses with the stigmatization process of individuals with depression. Through purposive sampling, three advertisements for chocolate/chocolate products by the brand "Eti" were selected. In this qualitative study, the advertisements were analyzed using Fairclough's critical discourse analysis. The analysis of the advertisements was conducted through four themes: the discourse of the depressive woman, the discourse of loneliness, the discourse of humor, and the discourse of consumption as a treatment. In the advertisements examined, depression is represented as a disease seen only in women that can be cured by consuming chocolate, humorous narrative is preferred, and the disease is placed in a position far from seriousness, in line with the common view in society. As a result, the representations of depression in the analyzed advertisements align with negative attitudes, prejudices, stereotypes, and discriminatory views entrenched in society regarding depression. These negative thoughts maintain their existence by being fed through advertisements and are deeply embedded in the social and cultural structure. This situation reinforces the stigmatization process of individuals suffering from depression.

Anahtar Kelimeler

Depression, Advertisement, Stigma, Discourse Analysis, Chocolate Ads

"Depresyonda Mısın? Hiç Dert Değil!”: Reklamlarda Depresyon Temsilleri ve Damgalama

Öz

Tarihsel olarak ruhsal hastalıklarla ilgili olumsuz tutumlar, önyargılar ve kalıp yargılar hâkim olmuş ve bu bilgiler nesilden nesile aktarılmıştır. Ruhsal hastalıklarla ilgili bilgilerin topluma aktarılmasında ve yayılmasında medya içeriklerinin etkisi büyüktür. Bu çalışmanın amacı; reklamlardaki depresyon temsilleri aracılığıyla söz konusu hastalığa yönelik üretilen söylemleri incelemek ve bu söylemlerin depresyonlu bireylerin damgalanma süreciyle ilişkisini değerlendirmektir. Nitel özellikteki bu çalışmada amaçlı örneklem tekniği ile Eti markasının üç adet çikolata/çikolatalı ürün reklamı seçilmiş ve Fairclough’un eleştirel söylem analizi ile incelenmiştir. Reklamların analizi; depresif kadın söylemi, yalnızlık söylemi, mizah söylemi, tedavi olarak tüketim söylemi olarak dört tema üzerinden gerçekleştirilmiştir. İncelenen reklamlarda; depresyon, çikolata tüketerek iyileşen, sadece kadınlarda görülen bir hastalık olarak temsil edilmekte, mizahi anlatım tercih edilmekte ve hastalık, toplumdaki yaygın görüşe paralel şekilde, ciddiyetten uzak bir pozisyona yerleştirilmektedir. Sonuç olarak, reklamlardaki depresyon temsilleri; depresyon konusunda topluma yerleşmiş olumsuz tutumlar, ön yargılar, kalıp yargılar ve ayrımcı görüşlerle örtüşmektedir. Bu olumsuz düşünceler reklamlar aracılığıyla beslenerek varlıklarını korumakta, toplumsal ve kültürel yapının derinlerine yerleşmektedir. Bu durum, depresyon hastalığı yaşayan bireylerin damgalanma sürecini pekiştirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, Reklam, Damgalama, Söylem Analizi, Çikolata Reklamları

Kaynakça

• Alkan, A., Erdem, R., & Çelik, R. (2016). Sağlık Alanındaki Ayrımcı Tutum ve Davranışlar: Kavramsal Bir İnceleme. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3), 365-390. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/24440/259075
• Asan, Ö. (2019). Ruhsal Hastalıklar ve Damgalama; Toplumda, Medyada, Sağlık Çalışanlarında, Her Yerde... Sakarya Tıp Dergisi, 9(2), 200-205. https://doi.org/https://doi.org/10.31832/smj.470300
• Avcil, C., Bulut, H., & Hızlı Sayar, G. (2016). Psikiyatrik Hastalıklar ve Damgalama. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(2), 175-202. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edsair&AN=edsair.dedup.wf.001..d7ed19fe8f7c190835b55641c536109d&lang=tr&site=eds-live&authtype=ip,uid
• Aygün Cengiz, S. (2009). Modernizm Otomobil Kültürü ve Reklam. Ütopya.
• Bak, G., Altıntop, M., & Bak, A. (2020). George Gerbner’in Genel İletişim Modeli, Kültürel Göstergeler Ve Ekme Kuramı. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences (JOSHAS), 6(25), 484-492. https://doi.org/https://doi.org/10.31589/JOSHAS.288
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychol Rev, 2. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• Barthes, R. (2003). Çağdaş Söylenler (T. Yücel, Trans.). Metis.
• Barton, C. (2007). Portraying Psychiatry: A Content Analysis of Images of Mental Disorders in Print Advertising for Medical Journals. Memorial University of Newfoundland.
• Bayrakçı, M. (2007). Sosyal Öğrenme Kuramı ve Eğitimde Uygulanması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 198-210. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd/issue/11210/133874
• Bekiroğlu, S. (2021). Ruhsal Hastalığa Sahip Bireylere Yönelik Damgalama: Etkileyen Faktörlere ve Bireyler Üzerindeki Etkilerine Dair Kavramsal Bir Çalışma. Uluslararası Toplum Araştırmaları, 17(33), 595-618. https://doi.org/https://doi.org/10.26466/opus.825384
• Çam, O., & Bilge, A. (2013). Türkiye’de ruhsal hastalığa / hastaya yönelik inanç, tutum ve damgalama süreci: Sistematik Derleme. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(2), 91-101. https://doi.org/https://doi.org/10.5505/phd.2013.92300
• Çetin, M. (2016). Çerçeveleme Kuramı Bağlamında Kamuoyu Oluşturmada Spin: Birinci Körfez Savaşı. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 42, 213-232. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikad/issue/76215/991025
• Devendorf, A., Bender, A., & Rottenberg, J. (2020). Depression presentations, stigma, and mental health literacy: A critical review and YouTube content analysis. Clinical Psychology Review, 78, 1-15. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.cpr.2020.101843
• Dökmen, Z. (1991). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri'nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 35(1), 81-89. https://doi.org/https://doi.org/10.1501/Dtcfder_0000001104
• DSÖ. (2022a). Mental Health https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-strengthening-our-response
• DSÖ. (2022b). World Mental Health Report: Transforming Mental Health For All. https://www.who.int/publications/i/item/9789240049338
• Dündar, S. E., Oğuz, A., & Aldanmaz, F. (1995). Halkın Psikoz, Paranoid Bozukluk ve Depresyona Yönelik Tutumları ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi Kriz Dergisi, 3(1),241-249. https://doi.org/https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000096
• Dyer, G. (1982). Advertising as Communication. London: Methuen. . Methuen.
• Ekmekçi, P. E. (2018). Psikiyatri Tarihinde Bir Dönüm Noktası: 19. Yüzyılda Avrupa'daki Gelişmeler ve Etkileri Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 26(2), 77-85. https://doi.org/https://doi.org/10.5336/mdethic.2017-58861
• Elden, M., & Bakır, U. (2010). Reklam Çekicilikleri: Cinsellik, Mizah ve Korku. İletişim Yayınları.
• Erdoğan, İ. (1998). Gerbner’in Ekme Tezi ve Anlattığı Öyküler Üzerine Bir Değerlendirme. Kültür ve İletişim, 1(2),149-180. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulturveiletisim/issue/64547/985116
• Erdoğan, İ. (2005). İletişimi Anlamak. Erk.
• Erdoğan, Ö. (2016). Kentsel Yaşam ve Yozlaşma Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 41, 13-33.
• Erşan, Ş., & Er, H. (2022). Sosyal Öğrenme Kuramı Bağlamında Çizgi Filmlerin Değerler Açısından Analizi. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 13(47), 290-307. https://doi.org/https://doi.org/10.35826/ijoess.3100
• Eti Browni Gold [Reklam 3]. (2018). YouTube, Recep Aktuğ. https://www.youtube.com/watch?v=dyJimetufu0
• Eti Çikolata [Reklam 1]. (2016). YouTube, ETİ. https://www.youtube.com/watch?v=VM3ay6HIeRc
• Eti Çikolata [Reklam 2] (2016). YouTube, ETİ. https://www.youtube.com/watch?v=5eaYl1fXeWI
• Fairclough, N. (1995). Critical Discourse Analysis: The Critical Study Of Language. Longman.
• Goffman, E. (1963). Stigma ; Notes on the management of spoiled identity. Touchstone.
• Gültekin, B. K. (2010). Ruhsal Bozuklukların Önlenmesi: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 2(4), 583-594.
• Hayward, P., & Bright, J. A. (1997). Stigma and Mental Illness: A Review and Critique. Journal of Mental Health, 6(4),345-354. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/09638239718671
• Hurt, N. E. (2007). Disciplining through Depression: An Analysis of Contemporary Discourse on Women and Depression. Women's Studies in Communication, 30(3), 284-309. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/07491409.2007.10162516
• Illich, I. (2000). Tüketim Köleliği (M. Karaşahan, Trans.). Pınar.
• Jackson, S. E., Smith, L., Firth, J., Grabovac, I., Soysal, P., Koyanagi, A., & Yang, L. (2019). Is there a relationship between chocolate consumption and symptoms of depression? A cross-sectional survey of 13,626 US adults. Depress Anxiety, 36(10), 987-995. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/da.22950
• Kıcır, B. (2018). İşyerinde Psikolojik Bozukluklar, Nedenleri, Yaygınlığı ve Etkileri. Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2), 234-244.
• Klin, A., & Lemish, D. (2008). Mental Disorders Stigma in the Media: Review of Studies on Production, Content, and Influences. Journal of Health Communication: International Perspectives, 13(5), 434-449. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/10810730802198813
• Lambert, E. R., Koutoukidis, D. A., & Jackson, S. E. (2019). Effects of weight stigma in news media on physical activity, dietary and weight loss intentions and behaviour. Obesity Research & Clinical Practice(6). https://doi.org/10.1016/j.orcp.2019.09.001
• Link, B. G., & Phelan, J. C. (2001). Conceptualizing Stigma. Annual Review of Sociology. http://www.jstor.org/stable/2678626
• Mckeown, M., & Clancy, B. (1995). Media Influence on Societal Perceptions of Mental Illness. Mental Healty Nursing, 15(2), 10-12.
• Müftiler, B. (2023). Norman Fairclough’un Eleştirel Söylem Çözümleme Modeline Göre Mahtumkulu Divanı’nın İdeoloji ve Güç / İktidar Temelinde Değerlendirilmesi. Folklor Akademi Dergisi, 6(1), 74-94. https://doi.org/https://doi.org/10.55666/folklor.1241259
• Nesipoğlu, G. (2015). Psikiyatri Hastalarının “Zorunlu Yatış”ından Doğan Etik Sorunlar ve Bu Sorunların Klinik Etik Kapsamında Değerlendirilmesi İstanbul Üniversitesi]. İstanbul.
• Ocaktan, E., Özdemir, O., & Akdur, R. (2004). Birinci Basamakta Ruh Sağlığı Hizmetleri. Kriz Dergisi 12(2), 63-73. https://doi.org/ https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000206
• Özen, Y., & Taşdemir, O. (2022). Anormal Kavramına Ruh Sağlığı Üzerinden Bir Bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(2), 174-184. https://doi.org/https://doi.org/10.18863/pgy.952902
• Özer, D., & Şahin Altun, Ö. (2022). Ruh Sağlığı Okuryazarlığı: Farkındalık ile Toplum Ruh Sağlığını Güçlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(2),284-289. https://doi.org/https://doi.org/10.18863/pgy.1016368
• Papatya, N., & Geniş, M. A. (2018). Reklamlarda İdeolojik Dil Ve Söylem: Norman Fairclough Ekseninde Eleştirel Bir Değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5(3), 954-976. https://doi.org/https://doi.org/10.30798/makuiibf.444582
• Parker, G., Parker, I., & Brotchie, H. (2006). Mood State Effects of Chocolate. Journal of Affective Disorders,, 92, 149-159. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jad.2006.02.007
• Rose, N., Koperski, S., & Golomb, B. A. (2010). Mood Food: Chocolate and Depressive Symptoms in a Cross-sectional Analysis. American Medical Association, 17(8), 699-703. https://doi.org/https://doi.org/10.1001/archinternmed.2010.78
• Sezgin, D. (2011). Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık. Ayrıntı.
• Smith, B. (2015). Mental Illness Stigma in the Media. The Review. A Journal of Undergraduate Student Research, 16,50-63. https://fisherpub.sjf.edu/ur/vol16/iss1/10
• Somunoğlu, S. (1999). Kavramsal Açıdan Sağlık. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 41(1), 51-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepesid/issue/7547/99289
• Stout, P. A., Villegas, J., & Jennings, N. A. (2004). Images of Mental Illness in the Media: Identifying Gaps in the Research. Schizophrenia Bulletin, 30(3),543-561. https://doi.org/https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.schbul.a007099
• Sunar, D. (1982). Female stereotypes in United States and Turkey. Journal of Cross Culturel Psychology, 13, 445-460.https://doi.org/https://doi.org/10.1177/0022002182013004004
• Szasz, T. S. (2007). The Medicalization of Everyday Life: Selected Essays. Syracuse University Press.
• Tatlıoğlu, S. S. (2021). Öğrenmeye Sosyal-Bilişsel Bir Bakış: Albert Bandura. Sosyoloji Notları, 5(1), 15-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosnot/issue/63416/892420
• Turan, M., & Beşirli, A. (2008). Kentleşme sürecinin ruh sağlığı üzerine etkileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(4), 238-243.
• Wahl, O. F. (1997). Media Madness : Public Images of Mental Illness. Rutgers University Press.
• Yaylagül, L. (2021). Kitle İletişim Kuramları. Dipnot.
• Yılmaz, E. (2016). Bütünsel (Holistik) Tıp. Birikim. https://birikimdergisi.com/guncel/7777/butunsel-holistik-tip.
• Yılmaz, S., & Algül, A. (2019). Afet İçerikli Haberlerin Sosyal Öğrenme Kuramı Bağlamında Değerlendirilmesi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 9(2), 234-248. https://doi.org/https://doi.org/10.7456/10902100/016