TÜRKİYE’DE MEVCUT VE POTANSİYEL HÜZÜN TURİZMİ ALANLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Sayı: 14, 15 - 24, 31.12.2022

Cansel Ergun , Kutay Oktay

Öz

Turizm; gezme, eğlenme, bilgi sahibi olma gibi pek çok nedenlere dayalı gerçekleştirilen bir aktivitedir. Dört mevsim boyunca gerçekleştirilmesi mümkün olan bu aktivite yapılış amacına ve şekline göre birçok farklı türe ayrılmıştır. Bunlardan biri olan hüzün turizmi; geçmişte meydana gelmiş ölüm, savaş, kaza, deprem gibi üzücü olayları içerisinde barındıran bir turizm çeşididir. Bu turizm kapsamında yapılan ziyaretlerde, empati yoluyla eskiden yaşanmış olayların kişiye aktarılması amaçlanmaktadır. Türkiye’de hüzün turizmi açısından önemli birçok destinasyon bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, hüzün turizmi çerçevesinde Türkiye’deki destinasyonların belirlenmesi ve akademik olarak incelenmesidir. Araştırma yönteminde ilk olarak konu ile alakalı geniş bir literatür taraması yapılmış, doküman ve veri analizleri gerçekleştirilmiş ve yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden örnek olay tarama modeli tercih edilmiştir. Bu kapsamda Dünya’dan 6 tane hüzün turizmi destinasyonu incelenmiştir. Bunlar; Austchwitz-Birkenau Toplama Kampı, Alcatraz Hapishanesi, Çernobil, Srebrenica Soykırımı, Waterloo Savaş Alanı ve Pompei, İtalya’dır. Türkiye’den ise; Sinop Cezaevi, Anıtkabir, Ulucanlar Cezaevi Müzesi, Başkomutan Tarihi Milli Parkı, Sarıkamış, Gelibolu Yarımadası ve Dolmabahçe Sarayı olmak üzere toplamda 7 adet hüzün turizmi alanı örnekleme alınmıştır. Ayrıca, hüzün turizmi potansiyeli olan alanlar da araştırılmış ve sonuç olarak bazı yeni alanların hüzün turizmi açısından değerlendirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Hüzün Turizm, Türkiye'de Hüzün Turizmi

Teşekkür

Yapılan bu çalışmada bana yardımlarını esirgemeyen, beni yönlendiren ve destekleyen çok değerli Sn. Kutay Oktay hocama teşekkürlerimi sunuyorum.

Kaynakça

• Abdullah Köseoğlu.(2019). Hüzün Turizmi Kapsamında Çanakkale Savaşlarının Turizm Ekonomisine Etkisi. Yök Ulusal Tez Merkezi Selçuk Üniversitesi
• Aksakallı, Z. , Selçuk, G. N. & Işık, C. (2017). Nene Hatun Tarihi Milli Parkı’nın Hüzün Turizmi Ve Mabetleşme Yönünden Değerlendirilmesi . Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , Ulusal Alternatif Turizm Kongresi Özel Sayısı Ös [Iv] , 215-240 . Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Erzisosbil/İssue/31128/338064
• Alaeddinoğlu, F. Ve Aliağaoğlu, A., (2007). Savaş Alanları Turizmine Tipik Bir Örnek: Büyük Taarruz Ve Başkomutan Tarihi Milli Parkı, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18 (2), 215-225.
• Alili, M. (2017). Avrupa’daki Ve Türkiye’deki Hüzün Turizmi Destinasyonlarının Karşılaştırması Üzerine Teorik Bir Çalışma. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 37-50. Retrieved From Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/İjgtr/İssue/31137/332049.
• Alkan, H. (2016). 15 Temmuz’u Anlamak: Parametreler ve Sonuçlar. Bilig , (79) , 253-272. Retrieved from https://dergipark. org.tr/en/pub/bilig/issue/48706/619739
• Belli, Sultan; Özdemir, Ebru G. (2018). Sinop Cezaevi'nin Hüzün Turizmi Çerçevesinde İncelenmesi: Tripadvisor Örneği. I. Uluslararası Turizmde Yeni Jenerasyonlar ve Yeni Trendler Kongresi, 01 Kasım - 03 Kasım, Sakarya
• Bilgen, G., Balcı, E. & Kalça, M. Y. (2022). Kastamonu Bozkurt İlçesinde 11.08.2021 Tarihinde Meydana Gelen Sel Felaketinin Yerinde İncelenmesi. Tasarım Mimarlık ve Mühendislik Dergisi,2 (1),20-35. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dae/issue/68555/1073884.
• Birdir, K., Dalgıç, A., Güler, O., Kayaalp, Y. (2015).Hüzün Turizmi: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkını Ziyaret Eden yabancı Turistlerin Deneyimleri (Dark Tourism: The Experiences Of Foreign tourists Visiting The Gallipoli Peninsula Historical National Park) .Journal Of Tourism And Gastronomy Studies.
• Bozdemir, A. (2011). 1939 Erzincan Depremi, http://www.kardere.com/ default. aspx?pid=50646&nid=69392.
• Çakar, K. (2017). Bir Hüzün Turizmi Destinasyonu Olan Gelibolu Yarımadasını Ziyaret Eden Turistlerin Motivasyon Ve Deneyimlerinin İncelenmesi. Yükseköğretim Kurumları tarafından destekli bilimsel araştırma projesi.
• Çelik, A. (2017). Hüzün turizmi üzerine bir derleme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(3), 41-55.
• Çetinsöz, Burçin C. (2017). Karanlık (Dark) Alanları Ziyaret Eden Yerli Turistleri Motive Eden Etmenler: Ankara Ulucanlar Cezaevi Müzesine Yönelik Bir İçerik Analizi. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Alanya-Türkiye, 18-20 Mayıs 2017
• Çuhadaroğlu, F., Kara, R., Ustaoğlu, E. (1992). Deprem ve Erzincan 13 Mart 1992 Erzincan Depreminin Öncesi Deprem Olayı ve Sonrası. İstanbul: Erzincan Valiliği, Mega Basım Yayın.
• Demir Şahan, S. , Technique, W. "Dolmabahçe Sarayı Süfera Salonu Restorasyon ve Konservasyon Çalışması Kapsamında Süsleme Unsurlarında Uygulanan Yeni Teknikler ve Çalışmalar Sırasında Bulunan Geçmiş Dönem Materyalleri". Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi (2019 ): 162-181
• Dunkley, R. , Morgan, N. , Westwood, S. (2007). A shot in the dark? Developing a new conceptual framework for thanatourism, Asian Journal of Tourism and Hospitality Research 1 (1) 54-73
• Güncü A,Güneş E (2017). 1939 Depremi İle Afet Yeri Olan Erzincan’ın Hüzün Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Turkish Studies (Elektronik), 12(29), 251 - 270.
• Güzel, M. & Atabeyoğlu, Ö. (2021). Peyzaj Mimarlığı Açısından Mekânsal Bellek Kavramı Olarak Hüzün Turizmi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (2) , 477-492. DOI: 10.24011/barofd.871354.
• Ilgar, R. (2015). Mabetleşen bir mekân: Gelibolu Yarımadası tarihi savaş alanları turizmi, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(19):1-20
• Kanbur, E. (2021). A Ve B Kişilik Tiplerinin Hüzün Turizmi Deneyimlerine Etkisi: Tarihi Sinop Cezaevi Müzesi. Tc Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu.
• Kılıç, B., & Akyurt, H. (2011). Destinasyon İmajı Oluşturmada Hüzün Turizmi: Afyonkarahisar ve Başkomutan Tarihi Milli Parkı. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(1), 209-232.
• Lennon, JJ (2017). Karanlık turizm siteleri: görselleştirme, kanıt ve ziyaret. Dünya Çapında Ağırlama ve Turizm Temaları .
• Niemela, T. (2010). Karanlık turizmde motivasyon faktörleri: Örnek: Terör evi
• Özçelik, H. (2012). Gelibolu-Waterloo Karşılaştırması Yoluyla Türkiye’de Keder Turizmi Potansiyeli Analizi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ve Otelcilik Anabilim Dalı.
• Özdemir, G., & Çulha, O. (2009). Festival ziyaretçilerinin memnuniyeti ve sadakati. Anadolu, 20 (2), 359-373.
• Seabra, C., & Sılva, C. (2016). Dark Tourism: Concepts, Typologies And Sites. 2015 M-Sphere, 159.
• Soylu, Yasin; Özkök, Ferah (2016). Turistik Destinasyonlarda Taşıma Kapasitesi: Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 565-581.
• Sunar, H. (2017). Özel İlgi Turizmi Olarak Hüzün Turizmi ve Türkiye’den Örnekler. TC Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seyahat İşletmeciliği ve Turist Rehberliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Südaş, İ. (2004). 17 Ağustos 1999 Marmara depreminin nüfus ve yerleşme üzerindeki etkileri: Gölcük (Kocaeli) örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 13 (1-2) , . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4880/66945
• Şimşek, A., (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Tarınç, A., & Kılınç, C. Ç. Türkiye’deki Hüzün Turizmi Destinasyonları Üzerine Teorik Bir Çalışma. Sosyal, Beşeri Ve İdari Bilimler-1, 25.
• Taylak, M. (1998). Etnografya’dan Anıtkabir’e. Atatürk'ün Aziz Naaşı'nın Etnografya Müzesi'nden Anıtkabir'e Nakli. Ankara: Şekerbank Yayınları
• Uşak, E. C. (2021). Hüzün turizmi kapsamında turistlerin kültürlerarası duyarlılık gelişimlerinin davranış niyetine etkisi: Gelibolu örneği (Master's thesis, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Vatansever, M. (2011, 07 11). Zamanın Unutturamadığı Dram: Srebrenitsa. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu
• Yıldız, Z. , Yıldız, S. & Aytemiz, L. (2015). Kara Turizm, Terör Turizmi ve Türkiye Potansiyeli. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (2) , 390-407. DOI: 10.15869/itobiad.17490
• İNTERNET KAYNAKLARI URL-1, Cnnturk.https://www.cnnturk.com/fotogaleri/yasam/auschwitz-kampi-insanliginolduruldugu-yerpage=10 (Erişim Tarihi: 25.04.2022)
• URL-2, Ulucanlar Cezaevi Müzesi. https://Www.Ulucanlarcezaevimuzesi.Com.Tr/Tarihce/ (Erişim Tarihi: 16.05.2022)
• URL-3, https://basin.ktb.gov.tr/TR-269463/15-temmuz-sehitler-aniti-ve-muzesi-bakanliga-tahsis-edildi.html (Erişim Tarihi: 18.08.2022)
• URL-4, https://deprem.afad.gov.tr/tarihteBuAy?id=37 (Erişim Tarihi: 29.08.2022)
• URL-5,https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ankara/gezilecekyer/sakarya-sehtler-zafer-aniti-ve-muzes (Erişim Tarihi: 29.02.2022)