Sağlık Kurumlarında Toksik Liderlik Davranışlarının İş Gören Üzerindeki Stres ve Tükenmişliğe Etkileri Demografik Veri Analizleri

Yıl 2024, Sayı: 17, 107 - 125, 30.06.2024

Mustafa Kemal Doğmak , Mustafa Mete

Öz

Liderlik türlerinden biri olan toksik liderliğin temel özellikleri çalışanları kullanmak, onlara karşı kırıcı davranmak, aşağılamak, mesleki görevlerini aksatmak, kendi sorunları için başkalarını suçlamak, işini iyi yapan kişilere karşı aşırı derecede eleştirel tavır göstermek ve korkutmaktır. Toksik liderler, sağlık kurum ve kuruluşlarına, çalışanlar üzerindeki stres ve tükenmişliği artırarak büyük ölçüde zarar vermektedir. Sağlık kurum/kuruluşlarında görev yapan çalışanlar kurumda görev yapan liderlerin davranışlarından doğrudan etkilenmektedir. Toksik liderlerin görev yaptığı iş ortamları negatif etki altında kalarak kurum/kuruluşun hizmet kalitesi/performansı geriletmektedir. Bu çalışmanın amacı, farklı görevlerdeki 470 sağlık çalışanı için toksik liderlik davranışlarının çalışan üzerindeki stres ve tükenmişliğe etkilerinin sonuçları göz önüne serilmek istenmiştir. Analiz sonucunda, toplam toksik liderlik, sosyal yardım ve iş yükü boyutlarının diğer boyutları negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Bu sonuca göre sağlık kurum ve kuruluşlarında kaliteli liderlerin çalıştırılması, çalışanlara gerekli sosyal yardımların günün şartlarına göre tam ve vaktinde sağlanması ile iş yükünün adil bir şekilde paylaştırılması vb. gibi faktörler çalışanların ana motivasyon kaynağını oluşturduğu değerlendirilmektedir. Diğer yandan, cinsiyet, yaş grubu, medeni durum, eğitim durumu, meslekteki toplam çalışma süresi, mevcut kurumundaki toplam çalışma süresi, haftalık çalışma süresi açısından toksik liderlik ölçeği alt boyutlarına bakıldığında değer bilmezlik, çıkarcılık, bencillik, olumsuz ruhsal durum, toksik liderlik toplam algı düzeylerinin bazı gruplarda anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, toksik liderlik ölçeği alt boyutlarından çıkarcılık, bencillik, olumsuz ruhsal durum ve değer bilmezlik algılarının daha çok öne çıktığı belirlenmiştir. Gelecekteki çalışmaları desteklemek amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toksik Liderlik, Sağlık, Çalışanlarda Stres ve Tükenmişlik

Etik Beyan

Etik ilkelere uygundur.

Destekleyen Kurum

Yok.

Teşekkür

Teşekkür ederiz.

THE EFFECTS OF TOXIC LEADERSHIP BEHAVIORS ON STRESS AND BURNOUT ON EMPLOYEES IN HEALTH INSTITUTIONS DEMOGRAPHIC DATA ANALYSIS

Öz

The main features of toxic leadership, which is one of the leadership types, are using employees, being hurtful towards them, humiliating them, disrupting their professional duties, blaming others for their own problems, showing an overly critical attitude towards people who do their job well, and intimidating them. Toxic leaders cause great harm to healthcare institutions and organizations by increasing stress and burnout on employees. Employees working in healthcare institutions/organizations are directly affected by the behavior of the leaders working in the institution. Work environments where toxic leaders work have a negative impact and degrade the service quality/performance of the institution/organization. The aim of this study was to reveal the effects of toxic leadership behaviors on employee stress and burnout for 470 healthcare professionals in different positions. As a result of the analysis, it was determined that the total toxic leadership, social assistance and workload dimensions negatively affected the other dimensions. According to this result, employing quality leaders in health institutions and organizations, providing the necessary social assistance to employees in full and on time according to the conditions of the day, sharing the workload fairly, etc. Factors such as these are considered to constitute the main source of motivation for employees. On the other hand, when the sub-dimensions of the toxic leadership scale are examined in terms of gender, age group, marital status, educational status, total working time in the profession, total working time in the current institution, weekly working time, apathy, self-interest, selfishness, negative mental state, toxic leadership total perception. It was determined that the levels showed significant differences in some groups. As a result of the study, it was determined that the sub-dimensions of the toxic leadership scale, self-interest, selfishness, negative mood and lack of value were more prominent. It was done to support future studies.

Anahtar Kelimeler

Toxic Leadership, Health, Employee Stress and Burnout

Kaynakça

• BAYRAM N.,(2016). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Bursa, Ezgi Kitapevi,
• GEORGE, D., & MALLERY, M., (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10 ed.) Boston: Pearson,
• ÖZDAMAR K.,(2013a). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi – 1, MINITAB 16 – IBM SPSS 21, Nisan Kitapevi, Eskişehir,
• ÖZDAMAR K.,(2013b). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi – 2, MINITAB 16 – IBM SPSS 21, Nisan Kitapevi, Eskişehir,
• PEKER, Ö.& AYTÜRK N.(2000). Etkili Yönetim Becerileri, Ankara, Yargı Yayınları,