ÂŞIK VEYSEL’İN ÂŞIKLIK GELENEĞİ İÇERİSİNDEKİ YERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, , 117 - 126, 01.05.2016

Esma Şimşek

https://doi.org/10.31126/akrajournal.328241

Cited By: 10

Öz

Temeli, İslâmiyet Öncesi dönemdeki ozanlık geleneğine kadar dayanan halk

şairliği, 15. asrın sonlarından itibaren “âşık” terimi ile anılmaya başlamıştır. 16. asırdan

günümüze kadar gelişerek ve değişerek devam eden âşıklık geleneği; Karacaoğlan, Ercişli

Emrah, Âşık Ömer, Gevheri, Dadaloğlu, Şenlik, Ruhsâtî, Murat Çobanoğlu vs. gibi birçok

ismi edebiyatımıza kazandırmıştır. Bu önemli isimlerden biri de Âşık Veysel’dir.

Bu yazıda, şiirlerinden birçoğu türkü ve şarkı olarak bestelenip söylenen Âşık

Veysel’in, gelenekteki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bilindiği gibi âşıklar arasında,

geçmişten günümüze süregelen bazı uygulamalar vardır. Bunlar, çoğunluk tarafından kabul

gördüğü için gelenek hâline gelmiş ve zamanla bir “âşıklık geleneği” oluşmuştur.

Âşıklık geleneği; saz çalma, mahlâs alma, bâde içme / rüya sonrası âşık olma, usta- çırak

ilişkisi, âşık karşılaşmaları/atışma, leb-değmez söyleme, muamma sorma, tarih bildirme

ve “dedim-dedi” tarzı şiir söyleme gibi icralardan oluşmaktadır. Âşık Veysel’in sanatçılık

yanı, bu maddelere göre araştırıldığında; saz çalma, mahlâs alma, kısmen usta-çırak

ilişkisi (kısmen) ve tarih bildirme konularında âşıklık geleneğine uymasına karşılık; onun

rüyada pîr elinden bâde içmediği, lebdeğmez, muamma, atışma ve soru cevap şeklinde

“dedim-dedi” tarzı şiir söyleme özelliklerine sahip olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, âşık, saz, âşıklık geleneği

AN ASSESSMENT ON ASIK VEYSEL'S STATUS AMONG MINSTRELSY TRADITION

Öz

Folk minstrelsy, which goes back to pre-Islamic age's poetry, has been

named as '' minstrel'' since the end of 15th century. The folkway of minstrelsy, with the

improvements and changes from 16th century to our day, has brought in a lot of names

into our literature, such as Karacaoglan, Ercisli, Emrah, Asık Omer, Gevheri, Dadaloglu,

Senlik, Ruhsati and Murat Cobanoglu. One of these important names is also Asık Veysel.

In this article, we have tried to determine Asık Veysel's status whose most poems

have been composed and sung in the form of turku and songs. As is known, there are

some practices among the minstrels from the past to present. Having been accepted by

the majority, these practices have created a minstrelsy tradition. This tradition includes

minstrelsy, saz playing, being renamed(mahlas), wine drinking, falling in love after a dream,

mentor system, minstrels encounters / duets, leb-degmez (which is a cultural and

challenging way of performing a song with a needle between the lips that does not allow

one to touch his lips while singing-InTurkish language, the letters are b,f,p,m,v that do not allow the lips to touch one another.), asking for unknown, determining dates and '' ı said -

he said. '' Asık Veysel's artistry, when looking into these aspects, one can see his observance

of playing the saz, being renamed, mentor system (partly), determining dates, whereas

he fails to comply with not drinking wine from the Father's hand, lebdegmez, unknown

, duets and '' ı said- he said '' style poem telling.

Anahtar Kelimeler

Asık Veysel, minstrel, saz, minstrelsy tradition

Kaynakça

• Ali Berat Alptekin (2004); Âşık Veysel / Türküz Türkü Çağırırız, Ankara.
• Kutlu Özen (1998); Âşık Veysel / Selâm Olsun Kucak Kucak, Sivas.
• Mehmet Yardımcı (2002); Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri / Anonim Halk Şiiri, Âşık Şiiri, Tekke Şiiri, Ankara.
• Ümit Yaşar Oğuzcan, / Derleyen / (1995); Dostlar Beni Hatırlasın, İstanbul.
• Yavuz Bülent Bâkiler (2004); Âşık Veysel, İstanbul.