14 -17. YÜZYILLAR ARASINDA ANADOLU’YA GELEN TÜRK GÖÇLERİ VE ANADOLU’NUN DOĞUSUNDA MEYDANA GELEN DEMOGRAFİK DEĞİŞMELER

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 12, 51 - 76, 01.05.2017

Mustafa Özdemir

https://doi.org/10.31126/akrajournal.327924

Cited By: 4

Öz

Anadolu, Asya ve Avrupa arasında köprü konumundadır. Dolayısıyla çeşitli kavimlerin göçlerine sahne olmuş ve çok sayıda uygarlığı bünyesinde barındırmıştır.  Başta Doğu Anadolu’nun üzerinde cereyan eden olaylar muhtasar olarak incelenmiş ve buna bağlı olarak da bölgenin demografik yapısı gözden geçirilmiştir. Ancak bölgenin 14 ve 17. yüzyıllar arasına ait nüfusla ilgili fazla araştırma yapılmadığından bilgilerimiz oldukça sınırlıdır. Bu yüzden bölgenin nüfusu ile ilgili verilen bilgiler bir tahminden öteye gidememektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Anadolu Bölgesi, Türk göçleri, nüfus

BETWEEN THE 14TH AND 18TH CENTURIES, TURKISH MIGRATION IN ANATOLIA AND CHANGES IN THE DEMOGRAPHIC STRUCTURE OF THE EASTERN ANATOLIA

Öz

Anatolia is a bridge between Asia and Europe. Consequently, it has witnessed the migrations of various tribes and incorporated with many civilizations.  Mainly, the events that took place in South Anatolia region were shortly reviewed and the demographic structure of the area was studied correspondingly. However, our knowledge of the population is limited as there is not much of survey in  the region between 14th and 17th centuries. Therefor, the information given about the region is just an estimation. 

Anahtar Kelimeler

East Anatolia Region, Turk Migrations, population

Kaynakça

• 387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937 /1530, T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları,1. Baskı, Ankara 1997.
• 998 Numaralı Muhasebe-i Vilâyet-i Diyâr-ıBekr ve Arab ve Zü’l-Kâdriyye Defteri (937/1530) I, T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1998.
• Abdulkadir Gül; Kelkit Kazasında İskân ve Demografik Yapı (15161642), Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S. 6, Trabzon 2009.
• Ahmet Nezihi Turan; XVI. Yüzyılda Ruha (Urfa) Sancağı, TTK Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2012.
• Ahmet Yılmaz, 413 Numaralı Mufassal Tapu Tahriri Defterine Göre Bitlis Sancağı (1555-1556), (Yüksek Lisans Tezi), Konya 2010.
• Cem Behar, Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yay. 2,1. Baskı, Ankara 2003, s. 4.
• Claude Cahen, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler,(çev. Yıldız moran), Eren yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1994,
• Çetin Varlık, Ak Koyunlular, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, c. 8, Çağ Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1992.
• Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî; İbn Battûta Seyahatnamesi I, YK Yayınları, İstanbul 2004.
• Eyüp Kul; 1642 Tarihli Avârız Defterlerine Göre Ş iran Kazası ve Köyleri Atatürk Üniversitesi Araştırmaları Dergisi, Erzurum 2010.
• Fahrettin Başer; Safevîler, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, Çağ Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1992.
• Faruk Sümer; Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri-Boy teşkilâtı-Destanları, Ana Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1980.
• Faruk Sümer; Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, TTK. Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1992.
• Faruk Sümer; Kara Koyunlular (Başlangıcından Cihan Şah’a Kadar), TTK Yayınları, 3. Baskı, Ankara 1992.
• Faruk Sümer; XV. Asırdan İtibaren Anadolu’dan İran’a Vukubulan Göçler, Türk Yurdu, S. 1, Ankara 1954.
• Faruk Sümer; Anadolu’da Moğollar, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, TTK Yayınları, 1. Baskı, S. 1, Ankara 1970.
• Feridun Emecen; Trabzon, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 41, 1. Baskı, İstanbul 2012.
• Fernand Braudel; II. Felipe Dönemi Akdeniz ve Akdeniz Dünyası I, İmge Yayınları,1. Baskı, Ankara1993.
• Gönül Cantay; Anadolu Türk Beylikleri Sanatı, Türkler, c. 8, Ankara 2002.
• Hoca Sadettin Efendi, Tacü’t-Tevarih, (haz. İsmet Parmaksızoğlu), T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, c. 3, 4. Baskı, Ankara 1999
• İsmail Aka; Selçuklu Sonrası Orta Doğu’da Türk Varlığı, Türkler, c 6, Ankara 2002.
• İsmet Miroğlu; Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası (1520-1566), TTK. Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1990.
• İsmet Miroğlu; XVI. Yüzyılda Bayburt Sancağı, Anadolu Yakası Bayburt Kültür ve dayanışma Derneği Yayını.1. Baskı, İstanbul 1975.
• Köylerimiz, 1Mart 1968 gününe kadar, TC. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Ankara 1968.
• L. Kayapınar / Y. Ayönü, 14.ve 15. Yüzyıllarda Anadolu’ya ve Balkanlara Türklerin Göçü, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2015.
• M. İnbaşı / .E. Çakır / S. Demir; 1642 Tarihli Erzurum Eyâleti Mufassal Avârız Defteri I, TTK Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2014.
• M. Mehdi İlhan; “XVI. Yüzyıl’ın İlk Yarısında Diyarbakır Şehrinin Nüfus ve Vakıfları: 1518 ve 1540 Tarihli Tapu Tahrir Defterlerinden notlar” AÜDTCF Tarih Dergisi, c.16, S. 27, Ankara 1992.
• M. Tayyib Gökbilgin; XVI. Yüzyıl Başlarında Trabzon Livası ve Doğu Karadeniz Bölgesi, TTK, Belleten. C. XXVI, S.102, Ankara 1992.
• Mehmet Ali Ünal; XVI. Yüzyılda Harput Sancağı, TTK Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1989.
• Mehmet Ali Ünal; XVI. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı, TTK Yayınları, Ankara 1999.
• Mehmet İnbaş, Erzincan Kazası (1642 Tarihli Avârız Defterine Göre), Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 41, Erzurum 2009
• Mehmet Taştemir; XVI. Yüzyılda Adıyaman (Behisni, Hısn-ı Mansur, Gerger, Kâhta) Sosyal ve İktisadi Tarihi), TTK Yayınları, 1. Baskı, Ankara1999.
• Metin Tuncel; Siirt, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 37, İstanbul 2009 Mükrimin Halil Yinanç; Türkiye Tarihi Selçuklular Devri I, TTK Yayınları, Ankara 2013.
• Metin Tuncel; Akkoyunlular, İslam Ansiklopedisi, ME Bakanlığı Yayınları, c. 1, İstanbul 1993.
• Nejat Göyünç; XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, TTK Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1991.
• Osman Turan; Selçuklular Zamanında Türkiye, Turan Neşriyat Yurdu Yayını, 1. Baskı, İstanbul 1971.
• Osman Turan; Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti, Dergâh Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1980.
• Ömer Lütfi Barkan; Tarihî Demografi Araştırmaları, Türkiyat Mecmuası, c.10, İstanbul 1953.
• Rafet Yinanç / Mesut Elibüyük; Kanunî Devri Malatya Tahriri Defteri (1560), Gazi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1983.
• Tahir Sezen; Osmanlı Yer Adları, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, 1. Baskı, Ankara 2006.
• Yaşar Yücel; Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar I, TTK Yayınları, 2. Baskı, Ankara 1991.
• Zeki Velidî Togan; Umumi Türk Tarihine Giriş, Enderun Kitabevi, 3. Baskı, İstanbul 1981.