Temeli, İslâmiyet Öncesi dönemdeki ozanlık geleneğine kadar dayanan halk
şairliği, 15. asrın sonlarından itibaren “âşık” terimi ile anılmaya başlamıştır. 16. asırdan
günümüze kadar gelişerek ve değişerek devam eden âşıklık geleneği; Karacaoğlan, Ercişli
Emrah, Âşık Ömer, Gevheri, Dadaloğlu, Şenlik, Ruhsâtî, Murat Çobanoğlu vs. gibi birçok
ismi edebiyatımıza kazandırmıştır. Bu önemli isimlerden biri de Âşık Veysel’dir.
Bu yazıda, şiirlerinden birçoğu türkü ve şarkı olarak bestelenip söylenen Âşık
Veysel’in, gelenekteki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bilindiği gibi âşıklar arasında,
geçmişten günümüze süregelen bazı uygulamalar vardır. Bunlar, çoğunluk tarafından kabul
gördüğü için gelenek hâline gelmiş ve zamanla bir “âşıklık geleneği” oluşmuştur.
Âşıklık geleneği; saz çalma, mahlâs alma, bâde içme / rüya sonrası âşık olma, usta- çırak
ilişkisi, âşık karşılaşmaları/atışma, leb-değmez söyleme, muamma sorma, tarih bildirme
ve “dedim-dedi” tarzı şiir söyleme gibi icralardan oluşmaktadır. Âşık Veysel’in sanatçılık
yanı, bu maddelere göre araştırıldığında; saz çalma, mahlâs alma, kısmen usta-çırak
ilişkisi (kısmen) ve tarih bildirme konularında âşıklık geleneğine uymasına karşılık; onun
rüyada pîr elinden bâde içmediği, lebdeğmez, muamma, atışma ve soru cevap şeklinde
“dedim-dedi” tarzı şiir söyleme özelliklerine sahip olmadığı görülmektedir.
Folk minstrelsy, which goes back to pre-Islamic age's poetry, has been
named as '' minstrel'' since the end of 15th century. The folkway of minstrelsy, with the
improvements and changes from 16th century to our day, has brought in a lot of names
into our literature, such as Karacaoglan, Ercisli, Emrah, Asık Omer, Gevheri, Dadaloglu,
Senlik, Ruhsati and Murat Cobanoglu. One of these important names is also Asık Veysel.
In this article, we have tried to determine Asık Veysel's status whose most poems
have been composed and sung in the form of turku and songs. As is known, there are
some practices among the minstrels from the past to present. Having been accepted by
the majority, these practices have created a minstrelsy tradition. This tradition includes
minstrelsy, saz playing, being renamed(mahlas), wine drinking, falling in love after a dream,
mentor system, minstrels encounters / duets, leb-degmez (which is a cultural and
challenging way of performing a song with a needle between the lips that does not allow
one to touch his lips while singing-InTurkish language, the letters are b,f,p,m,v that do not allow the lips to touch one another.), asking for unknown, determining dates and '' ı said -
he said. '' Asık Veysel's artistry, when looking into these aspects, one can see his observance
of playing the saz, being renamed, mentor system (partly), determining dates, whereas
he fails to comply with not drinking wine from the Father's hand, lebdegmez, unknown
, duets and '' ı said- he said '' style poem telling.
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
---|---|
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2016 |
Kabul Tarihi | 22 Nisan 2016 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 4 Sayı: 9 |