ÂŞIK VEYSEL’İN ŞİİRLERİNDE SOSYAL ELEŞTİRİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 16, 151 - 161, 11.09.2018

Serdar Deniz Özdemir

https://doi.org/10.31126/akrajournal.415846

Cited By: 2

Öz

Âşık
Veysel Şatıroğlu, sazın ve sözün ustası olarak bilinen âşıkların, 20. yüzyıldaki
en önemli temsilcilerindendir. Görmeyen gözlerine rağmen sahip olduğu ilim ve
irfan ile milletinin bilinçlenmesine öncülük
eden bir sanatçıdır. Onun şiirlerinde göze çarpan birçok ifadenin anlam
bakımından, çağları aşan bir değere sahip olduğu açıkça görülmektedir. Bu anlam
yüklü şiirlerinde, yaşadığı topluma karşı büyük bir duyarlılığa sahip olduğunu
da ortaya koymaktadır. Şiirlerinde toplumsal hayatın aksayan yönlerini ince bir
hassasiyetle gün yüzüne çıkaran Âşık Veysel’in bireysel ve toplumsal
varoluşunu, bilincinin aydınlık düzlemine konumlandırdığı da ortadadır.

            Bireylerin bir araya gelerek
oluşturdukları toplumsal hayatın olumlu tarafları olduğu gibi çeşitli
olumsuzluklar içerdiği de yadsınamaz bir gerçektir. Bu gerçekliği fark eden
Âşık Veysel, sözü kullanmadaki gücü ile sosyal yaşamın aksayan yönlerini
eleştirel bir bakışla dile getirmiştir. O, sahip olduğu dünya görüşü
doğrultusunda, insanlar arasındaki eşitsizliğe, birlik ve beraberliğin göz ardı
edilmesine, bireylerin toplum tarafından hoş karşılanmayacak davranışlarına ve
kültürel hayatın yozlaşmasına karşı çıkmış, bu gibi durumları eleştirmekten
geri kalmamıştır. Âşık Veysel engin hoşgörüsü dâhilinde, şiirlerinde
eleştirinin yapıcı olan taraflarını benimsemiştir.

            Bu
makalede, toplum hayatında ortaya çıkan olumsuzlukların Âşık Veysel’in
şiirlerine yansımaları ele alınmıştır. 
Ayrıca Veysel’in dünya görüşü doğrultusunda şiirlerinde yer alan sosyal
eleştiri ortaya konularak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, Sosyal Eleştiri, Toplum, Birey

Kaynakça

• Alptekin, Ali Berat (2004); Âşık Veysel-Türküz Türkü Çağırırız, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Alptekin, Ali Berat (2009); Âşık Veysel, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
• Çeribaş, Mehmet (2011), “Âşık Veysel’in Duygu ve Düşünce Dünyasında Toprak”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, S. 134, 70-72.
• Çetindağ Süme, Gülda (2017); “Âşık Veysel’in Şiirlerine Varoluşçu Yaklaşım” Dünya Ozanı Âşık Veysel Sempozyumu Bildirileri, 2. Cilt, Sivas, 95-103.
• Çıblak, Nilgün (2008); Âşık Şiirinde Taşlamalar, Ürün Yayınları, Ankara.
• Kaya, Doğan (1998); “Âşık Veysel’de Vatan Sevgisi”, Âşık Veysel Selam Olsun Kucak Kucak (Yazan: Kutlu ÖZEN), Sivas, 90-93.
• Kur’an-ı Kerim Meâli (2008); Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara.
• Oğuzcan, Ümit Yaşar (1999); Âşık Veysel, Dostlar Beni Hatırlasın; Özgür Yayınları, İstanbul.
• Şenocak, Ebru (2017); “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Toprak Ana” Turkish Studies, Vol. 12/21, 503-518.
• Şimşek, Esma (2016); “Âşık Veysel’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme” AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, s. 9, Ağustos 2016, 117-126.