AHMED AVNİ KONUK’A AİT RAST KÂR-I NÂTIK (FİHRİST-İ MAKÂMAT) ADLI ESERİN MÜTEFERRİK SATIRLARININ MAKAM VE GÜFTE ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 21, 191 - 209, 11.05.2020

Semih Okcu

https://doi.org/10.31126/akrajournal.688573

Öz

“Ahmed Avni Konuk’a ait Rast Kâr-ı Nâtık (Fihrist-i Makâmat) adlı Eserin Müteferrik Satırlarının Makam ve Güfte Analizi” adlı bu çalışmada, Kâr-ı Nâtık, Hamparsum, Küpe kavramı, Arûz vezni ve Klasik Türk Mûsikîsiyle İlişkisi hakkında genelden özele doğru olacak şekilde bilgiler verilmiş, yapılan çalışmanın yöntem kısmı ile beraber Ahmed Avni Konuk’un Rast Kâr-ı Nâtık adlı eserinde kullandığı makam ve usûller’in tasnîfi yer almaktadır. Bu paralelde bu kısım dâhilinde; araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, verilerin toplanması ve analizi gibi veriler bulunmaktadır. Bulgular ve yorum başlığı altında çalışmanın örneklemini oluşturan Ahmed Avni Konuk’a ait Rast Kâr-ı Nâtık’ın (Fihrist-i Makâmât) Müteferrik satırlarının makam ve güfte analizi yapılmış, son bölümde ise yapılan analizler bağlamında elde edilen bir takım çıkarımlar ve bunların neticesinde şahsımıza ait bazı öneriler yer almaktadır.
Araştırmada “Betimsel” yöntem kullanılmıştır. Betimsel yöntem doğrultusunda da “Tarama” (Survey) modelinden yararlanılmıştır. Araştırma konusuna yönelik olarak kullanılan bu teknikler aracılığı ile elde edilen tüm veriler analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.
Bu çalışmada, bilindiği üzere Kâr-ı Nâtıkların öğreticilik hususunda ne kadar verimli olduğu ortaya çıkmış ve son zamanlarda bu tip büyük form yapısına sahip eserlere rağbetin azaldığı düşünülürse bu ve benzeri Kâr-ı Nâtıklar üzerinde yapılan her türlü çalışma, kaybolmaya yüz tutmuş olan bu ve benzeri formda bestelenmiş eserleri gün yüzüne çıkarmaya yardımcı olacağı ön görülmüştür. Bu çalışmanın, hem sanatsal eserlerin devamına hem de musikimizin öğretilmesine ve bu tip yeni eserler oluşmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Avni Konuk, Kâr-ı Nâtık, Güfte, Makam, Arûz

THE ANALYSIS THE MODAL AND LYRICS MESSY PART OF THE WORK NAMED RAST KÂR-I NÂTIK (FİHRİST-İ MAKÂMAT) BELONGING TO AHMED AVNİ KONUK

Öz

This study called “The modal and lyrics analysis messy modal part of the work named Rast Kâr-ı Nâtık (Fihrist-i Makâmat) belonging to Ahmed Avni Konuk”.has been arqued out, the points about Kâr-ı Nâtık, Hamparsum, Küpe kavramı, The Prosody and its relation with Classic Turkish Music have been enlightened properly from the general to the particular, the description of the modal and methods which Ahmed Avni Konuk used in the work named “Rast Kâr-ı Nâtık” beside the  method’s part of the conducted study takes part. In this division and this parallel; there has been some datas such as the model of the research, the system and its sample, the datas being collected and their analyses. The modal and lyrics messy modal part of Rast Kâr-ı Nâtık, the work of Ahmed Avni Konuk, which forms the sample of the study under the heading of the findings and interpretation have been analized; at the end and fourth part, a certain number of inferences regarding to the analyses conducted and by reason of all these, some proposals belonging to us individually take part. “Descriptive” method has been used in the research. In accordance with the descriptive method, Survey model has been utilized. By these techniques used for the issue of the research, all datas gained have been analized and interpretended. In this research, as known, how productive Kâr-ı Nâtıks are about instructiveness has emerged and given that the demand for the works which have a huge formation like this has decreased so far, every study conducted on these or similar Kâr-ı Nâtıks has been predicted to help bring to light the composed works which are subject to decline in these or similar forms. Still, this study has been considered to contribute this type of new works to occur from the point of both artificial works’ continuity and the instructiveness of our music.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Avni Konuk, kâr-ı nâtık, lyrics, modal, prosody

Kaynakça

• Barkçin, Savaş. Ş. (2011). Ahmed Avni Konuk Görünmeyen Umman, Klasik Yayınları, 2. bs. İstanbul.
• Budak, Ogün. Atilla. (2006). Türk Müziğinin Kökeni-Gelişimi, Phoenix Yayınevi Yayınları, 1.bs. Ankara.
• Çetin, Nihad M. (1993); Arûz, TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 3, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Devellioğlu, Ferit. (2013). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları 30.bs. Ankara.
• Durgun, Şenol (2010); Türkiye’de Devletçi Gelenek ve Müzik, Alter Yayıncılık, 1. bs. Ankara.
• Ersönmez, Mesut (2013); Güftelerin Dili, Birleşik Matbaacılık, 1. bs. İzmir.
• Karakaya, İsmail (2009); “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (ed. Abdurrahman Tanrıöğen), Anı Yayıncılık, 1. bs. Ankara.
• Karaosmaoğlu, M. Kemal. (2007) Fishrist-i Makâmat, Nota Yayıncılık, 1.bs. İstanbul.
• Mutluay, Rauf (1974); 100 Soruda Türk Edebiyatı, Gerçek Yayınevi, 3. bs. İstanbul.
• Öngören, Reşat. (2002) “Ahmed Avni Konuk” c. 26; Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Özcan, Nuri. (2003) “Limonciyan Hamparsum” c. 27; Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Özkan, İsmail Hakkı (2013); Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri, Ötüken Neşriyat A. Ş.,12. bs. İstanbul.
• Öztuna, Yılmaz. (1969). Kâr-ı Nâtık. Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi (I, 348), Millî Eğitim Basımevi, 1. bs. İstanbul.
• Öztuna, Yılmaz (1969); Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi I, Millî Eğitim Basımevi, 1.bs. İstanbul.
• Rona, Mustafa (1960); 50 Yıllık Türk Mûsikîsi, Türkiye Yayınevi, 1. bs. İstanbul.
• Tanrıkorur, Cinuçen (2011); Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi, Dergâh Yayınları, 3. bs. İstanbul.
• Tura, Yalçın. (2006) Tedkîk ü Tahkik İnceleme ve Gerçeği Araştırma, Pan Yayıncılık, 1. bs. İstanbul.
• Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, Ahmed Avni Konuk Kâr-ı Nâtık, Müzik Dairesi Başkanlığı Yayınları, Erzurum Radyosu Kütüphanesi (1994).
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (t. y.), http://www.guzelsanatlar.gov.tr/TR,3700/kar-inatik.html
• Tulgan, Ömer. (t. y.), “Hamparsum Notası”, http://hamparsum.net/nedir/Nedir.html
• Kâr-ı Nâtık. (t. y.), https://www.notaarsivleri.com
• Ahmed Avni Konuk, “Kâr-ı Nâtık ve Küpe Üzerine”(t.y.),
• http://www.arsiv2007.musikidergisi.net/?p=14