Sefaradlara Ait Nasrettin Hoca Fıkralarında Gıda ve Aile Kavramlarına Bilişsel Halkbilimsel Dilbilimci Mizah Çevirisi ve Eğitimi Yaklaşımının Uygulanması

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 29, 135 - 148, 25.01.2023

Fazıla Derya Agiş

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1100863

Öz

Bu yazıda Yahudi-İspanyolcasındaki aile bireyleri ile gıda adları içeren Djoha fıkralarının çevrilmesi incelemektedir. Yahudi-İspanyolcası Djoha adı, Türkçede Hoca Nasrettin'in karşılığıdır. Yahudi-İspanyolcasında yer alan fıkralarda kadınlar zeki anneler, eşler ve kızlar olarak temsil edilir ve erkeklerden baba, koca ve oğul olarak bahsedilir. Bu karakterlerin ahlaki mesajlarını analiz etmek için halkbilimsel bir bilişsel çeviri ve barış öğretim yöntemi geliştirilmektedir. Ayrıca, bu çalışma 1991 yılında Attardo ve Raskin tarafından geliştirilen semantik mizah hipotezinin bakış açısına göre Yahudi-İspanyol fıkralarında yiyecek ve aile kavramlarını incelemektedir. Bu sözel ve fonetik mizah hipotezine göre, bir şaka; senaryo karşıtlıkları, mantıksal mekanizmalar, durumlar, hedefler, anlatı stratejileri ve dilsel oyunlardan oluşur. Bu çalışma, yukarıda bahsedilen terimlerin Yahudi-İspanyolcası fıkralardaki kullanımlarını sorgula- mutluluğa yol açtığını, küresel ahlaki değerler kazandırdığını göz önünde bulundurarak, halk-bilimsel bir bakış açısıyla aynı kültürel mizahı yansıtmalıdır

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Dilbilimsel Mizah Edinme ve Çeviri Yöntemi, Sefarad Kültürü, Djoha, Nasrettin Hoca

Teşekkür

Bu makale, makale halini almadan, daha önce konferanslarda sunuldu, ama makale olarak basılmadı (bazı intihal programlarının Powerpoint sunumlarımla bu makaleyi eşleştirdiği SlideShare hesabımı sildim): yayında değiller: intihal yaptığımı düşünmeyiniz. Yazının sunulduğu konferans bilgileri yazının üzerindedir. Bu yayıncı için bilgi notudur. Teşekkürler...

Application of The Cognitive Folkloristic Linguistic Humor Translation and Education Approach on The Concepts of Food and Family in Sephardic Djoha Anecdotes

Öz

This paper investigates the translation of Judeo-Spanish Djoha anecdotes where family members as well as food names are mentioned. The Judeo-Spanish name Djoha is the equivalent of Hodja Nasrettin in Turkish. The Judeo-Spanish anecdotes represent women as clever mothers, wives, and daughters, and address men as fathers, husbands, and sons. A folkloristic cognitive translation and peace teaching method is developed for analyzing these characters’ moral messages. Furthermore, this study deals with the concepts of food and family in Judeo-Spanish anecdotes according to the point of view of the semantic humor hypothesis created by Attardo and Raskin in 1991. As indicated by this hypothesis of verbal and phonetic humor, a joke is made by script oppositions, logical mechanisms, situations, targets, narrative strategies, and linguistic games. This study comprises of the investigations of these in the Judeo-Spanish anecdotes. Thus, this study targets showing that the youngsters living all around the world can be educated in a phenomenal way, theoretically, conceiving the semantic components, prompting humor in the Sephardic anecdotes. The translated texts must reflect the same cultural humor from a folkloristic point of view for this reason, considering that cultural commonalities in humor leads to laughter and happiness, as well as the acquisition of global moral values.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Linguistic Humor Acquisition and Translation Method, Sephardic Culture, Djoha, Nasrettin Hodja

Kaynakça

• Agiş, Derya. “Linguistic Humor Theory and the Comparison of Wildlife in Sephardic and Turkish Anecdotes.” In Studies on Judeo-Spanish and Sephardic Culture: Cognitive Scientific Essays. Cologne [Köln]: LAP Lambert Academic Publishing AG & Co. KG., 2010, pp. 16-34.
• Albayrak, Nurettin. “Nasreddin Hoca.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2006, pp. 418-420. https://islamansiklopedisi.org.tr/nasreddin-hoca.
• Ardila, Alfredo, Bernal, Byron, and Rosselli, Monica. “How Localized Are Language Brain Areas? A Review of Brodmann Areas Involvement in Oral Language.” Archives of Clinical Neuropsychology, vol. 31, no. 1, 2016, pp. 112–122.
• Ashliman, D. L. “Nasreddin Hodja: Tales of the Turkish Trickster: About Nasreddin Hodja.” 2009, https://sites.pitt.edu/~dash/hodja.html#contents.
• Attig, Remy. Translation in the Borderlands of Spanish: Balancing Power in English Translations from Judeo-Spanish and Spanglish. Ph.D. Thesis, Department of Modern Languages and Literatures Faculty of Graduate and Postdoctoral Studies University of Ottawa, Canada, 2018.
• Attardo, Salvatore, and Victor Raskin. “Script Theory Revis(It)Ed: Joke Similarity and Joke Representation Model.” Humor - International Journal of Humor Research, vol. 4, no. 3-4, 1991, pp. 293–347. https://doi.org/10.1515/humr.1991.4.3-4.293.
• Babayeva, Gülbeniz. ““Molla Nəsrəddin” Jurnalı Və Türkiyə Satirik Mətbuatında İşlənən Folklor Örnəkləri (Masallar –Nağıllar).” AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, vol. 10, 2022, pp. 183-191.
• Bardavid, Beki. “Bizim Hoca - Nasreddin Hoca.” Toplumbilim, vol. 6, 1997, pp. 87 - 96.
• Bucaria, Chiara. “Lexical and Syntactic Ambiguity as a Source of Humor: The Case of Newspaper Headlines.” Humor - International Journal of Humor Research, vol. 17, no. 3, 2004, pp. 279–309.
• Erdal, Gültekin & Erdal, Kelime. “Çocuk Kitaplarında Nasrettin Hoca Tiplemeleri ve Bi-linçaltı Mesaj.” Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 62, 2017, pp. 88-97.
• Emiroğlu, Selim & Karaca, Şura. “Nasrettin Hoca Fıkralarında Aile İçi İletişim.” Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol. 1, no. 23, 2018, pp. 124-142.
• Koen-Sarano, Matilda (compiler). Djoha Ke Dize?: Kuentos Populares Djudeo-Espanyoles. Gerusalemme: Kana, 1991.
• Kohen, Elli and Dahlia Kohen-Gordon. Ladino-English/English Ladino Concise Encyclo-pedic Dictionary (Judeo-Spanish). New York: Hippocrene Books, Inc., 2000.
• Nişanyan, Sevan. “Sefarad.” Nişanyan Sözlük: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi, 2002-2022, https://www.nisanyansozluk.com/kelime/sefarad.
• Oxford Centre for Hebrew and Jewish Studies. “Ladino.” 2021–2022, https://www.ochjs.ac.uk/language-classes/oxford-school-of-rare-jewish-languages/ladino/.
• Sakaoğlu, Saim. “Avrupalı Seyyahların Eserlerinde Nasreddin Hoca.” Türk Folkloru Araştırmaları, vol. 1, 1981, pp. 59 - 73.
• Sakaoğlu, Saim. “Balkan Ülkelerinde Nasreddin Hoca’ya Mal Edilen Bölge Tiplerine Ait Fıkralar.” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı – Belleten, vol. 33, 1985, pp. 131-135.
• Schwarzwald, Ora Rodrigue. “Mixed Translation Patterns.” Target. International Journal of Translation Studies, vol. 5, no. 1, 1993, pp. 71–88.
• Schwarzwald, Ora Rodrigue. “Linguistic Variations Among Ladino Translations as De-termined by Geographical, Temporal and Textual Factors.” Folia Linguistica Historica, vol. 30, no. Historica-vol-17-1-2, 1996, pp. 57-72.
• Schwarzwald, Ora Rodrigue. “Judeo-Spanish throughout the Sephardic Diaspo-ra”. Languages in Jewish Communities, Past and Present, edited by Benjamin Hary and Sarah Bunin Benor, Berlin, Boston: De Gruyter Mouton, 2018, pp. 145-184.
• Séphiha, Haïm Vidal. L’agonie des judeo-espagnols. Paris: Editions Entente, 1977.
• Ungan, Suat, Cevher, Taha Yasir & Kurt, Elif. “Ortaokul Öğrencilerinin Nasrettin Hoca İle İlgili Algılarının Belirlenmesi.” Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 10, no. 1, 2017, pp. 179-188.