Aminullah Nail’s Understanding of Tradition and Customs in His Novel Türkistan Bayramı Ergenekon

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 30, 215 - 224, 30.05.2023

Shamsuddin Ortaq

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1200112

Öz

Aminullah NAİL KHANKELDİ, despite being a doctor, he is interested in literature and produces works in genres such as poetry, novels and articles. NAİL has entered in literature world, with poems and poetries. Then for some reason, he turned to writing novels. His first novel was Turkestan Holiday in Ergenekon (Turkistan Bayramı Ergenekon). In this novel, the social and political situation of a certain historical part of South Turkestan has been discussed. The author's purpose to narrate historical facts, culture, traditions and lifestyle of the people are living in Turkestan. The author has declares in the introduction part of the Turkistan Holiday Ergenekon (Tur-kistan Bayramı Ergenekon), that this book is a memoir novel; and he tried to explain his expe-riences, memories in this novel. The most mentioned topic and theme in the novel (Turkestan Holiday Ergenekon) is cer-tainly the traditions of the people of South Turkestan. The novelist emphasizes and declassifies the culture and traditions of people, from the mouth of the heroes in the novel. According to the novelist, traditions are the most valuable thing that ensures the continuity of society and connects the members of a society. According to him the destruction of culture and traditions of a people means, the destruction of people itself. In addition he has made efforts to protect the values of the Turkish community. Despite the intrigues and pressures of the enemy, he calls on new generation to support such efforts. According to above issues in this research, distraction of tradition and culture in Turkestan Holiday in Ergenekon (Turkistan Bayramı Ergenekon) novel has been determined.

Anahtar Kelimeler

Aminullah Nail Khankeldi, Türkistan Bayramı Ergenekon, tradition, romance, art, culture, South Turkestan, society

Aminullah Nail’in Türkistan Bayramı Ergenekon Adlı Eserinde Töre Anlayışı

Öz

Aminullah NAİL KHANKELDİ, bir doktor olmasına rağmen edebiyat sanatıyla uğraşmakta, şiir, roman ve makale gibi türlerde eser vermektedir. Edebiyat dünyasına şiirle giren Nail, bazı sebeplerden dolayı romancılığa yönelir. Onun ilk romanı olan Türkistan Bayramı Ergenekon’da, Güney Türkistan’ın belli bir tarih kesiminin sosyal ve siyasi durumu söz konusu edilmektedir. Yazarın amacı, Güney Türkistan bölgesinin tarihî gerçeklerini anlatmakla birlikte, bu bölgede yaşamakta olan halkın töre anlayışını, kültürünü, gelenek ve göreneklerini kalıcı kılmak; dış mihraklı baskılardan korumaktır. Yazar, Türkistan Bayramı Ergenekon’un giriş kısmında bu eserin bir anı romanı olduğunu; gördüklerini, tecrübe ettiklerini roman sanatı aracılığıyla okuyuculara sunmaya çalıştığını beyan etmektedir. Türkistan Bayramı Ergenekon’da en çok değinilen konu, Güney Türkistan halkının töre anlayışıdır. Romancı, romandaki kahramanların ağzından törenin ne anlama geldiğini açıklayarak, önemi üzerinde vurgu yapmaktadır. Romancıya göre töre, toplumun devamlılığını temin eden ve toplum üyelerini birbirine bağlayan en değerli şeydir; şöyle ki törenin yok edilmesi, bu bölgedeki topluluğun yok edilmesi demektir. Bunun yanı sıra bu eserde Güney Türkistan’daki Türk halkının kendi değerlerinin korunması hususunda gösterdiği çabaları, yeni neslin de düşmanın entrika ve baskılarına rağmen bu çabaların yandaşı olduğu yansıtılmaktadır. Bahsi geçen konular dikkate alınarak bu çalışmada, Türkistan Bayramı Ergenekon romanında ifade edilen töre anlayışı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aminullah Nail Khankeldi, Türkistan Bayramı Ergenekon, töre anlayışı, roman, sanat, kültür, Güney Türkistan, toplum

Kaynakça

• Çetin, Nurullah (2004); Roman çözümleme Yöntemi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Emre, İsmet (2010); Roman ve Siyaset, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kefeli, Emel (2014); Batı Edebiyatında Akımlar, 2.baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Maymanagi, Tordikul (1987); Tarnımayı Vezini Turan, Peshawar: Tanin Yayınları.
• Tekin, Mehmet (2015); Roman Sanatı Roman Unsurları, İstanbul: Ötüken Neşriyatı.
• Moran, Berna (2016); Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nail Khankeldi, Aminullah (2017); Türkistan Bayramı Ergenekon, Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.
• Törenek, Mehmet (2007); Başka Hayatlar Peşinde, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Yaring Gunar (2013); Afganistan Türkleri (ترکهای افغانستان), çev. AZİMİ, Celayir, Kâbil: Horasan Yayınevi.
• Yarqın, Muhammed Halim (2013); Afganistan Özbekleri Tarihinden Sayfalar (برگهای از تاریخ اوزبیکان افغانستان), 3. Baskı, Kâbil: Horasan Yayınevi