The Perception Of Soul and Spirit Ofniyâzî-i Mısrî’s Poetry in The Context Of The Quran

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 31, 7 - 26, 06.10.2023

Eyüp Yıldırım , Bahir Selçuk

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1269410

Öz

Words, which are at the forefront of the basic dynamics of people and societies with their characteristics of leaving a trace in the mind and in life, build the identity of the person by carrying the emotions and thoughts of the person, especially the knowledge. Man realizes his ability to name existence through words. The meaning attributed to the words creates the spirit of the words. The spirit of words permeates the identity of people and societies. Although soul and spirit are used a lot by people in daily life, they are words or concepts that are often used interchangeably. The fact that these terms are often used interchangeably indicates that there is obvious confusion on this issue. However, when a Qur'an-centered reading is performed, it will be seen that both concepts are used in different contexts and meanings. Niyâzî-i Mısrî is one of the important Sufi poets of the 17th century and wrote his poem in the center of Sufism. While Misrî uses the concepts of soul and soul instead of unifying, within the scope of the Sufi tradition, he separates the soul into different categorizations such as vegetative, animal and mental soul. However, Mısrî emphasizes that he contains spirits in his poems. Until this time, it will be mentioned how the Qur'an's concepts of soul and spirit will be approached. Then, the perception of soul and soul of Niyâzî Mısrî, one of the important assets of Sufi poetry, will be tried to be revealed through his poems. Thus, it will shed light on whether the approach of the Qur'an and the perception of Niyâzî-i Mısrî overlap or not and the current reflections of this perception.

Anahtar Kelimeler

Qur, Niyâzî-i Mısrî, soul, spirit, perception

Kur’ân Bağlamında Niyâzî-i Mısrî Şiirinde Can ve Ruh Algısı

Öz

Zihinde ve yaşamda iz bırakma özellikleriyle insanların ve toplumların temel dinamiklerinin başında gelen kelimeler, bilgi başta olmak üzere insanın duygu ve düşüncelerini taşıyarak insanın kimliğini inşa eder. İnsan, eşyaya isim koyma yeteneğini kelimeler üzerinden gerçekleştirir. Kelimelere yüklenen anlam, kelimelerin ruhunu oluşturur. Kelimelerin ruhu, insanların ve toplumların kimliğine sirâyet eder. Can ve ruh, gündelik yaşamda insanlar tarafından çok kullanılmakla birlikte çoğu zaman birbirinin yerine kullanılan kelime veya kavramlardandır. Bu kavramların birbirinin yerine sıkça kullanılıyor olması, bu konuda bariz bir kafa karışıklığı olduğuna işaret eder. Ancak Kur'ân merkezli bir okuma gerçekleştirildiğinde her iki kavramın da birbirinden farklı bağlam ve anlamlarda kullanıldığı görülecektir. Niyâzî-i Mısrî 17. yüzyılın önemli mutasavvıf şairlerinden olup şiirini tasavvuf ekseninde kaleme almıştır. Mısrî, can ve ruh kavramlarını birbirinin yerine kullanmakla birlikte sufi gelenek çerçevesinde ruhu bitkisel, hayvanî ve aklî ruh gibi farklı kategorizasyonlar doğrultusunda sınıflandırmalara ayırır. Fakat Mısrî, şiirlerinde ruhun işlevselliğini ön plana çıkarır. Bu çalışmada önce Kur'ân'ın can ve ruh kavramlarına nasıl yaklaştığına daha sonra tasavvuf şiirinin önemli temsilcilerinden Niyâzî Mısrî'nin can ve ruh algısı, şiirleri üzerinden ortaya konulmaya çalışılacaktır. Böylece Kur'ân'ın yaklaşımıyla Niyâzî-i Mısrî'nin algısının örtüşüp örtüşmediğine ve bu algının günümüzdeki yansımalarına ışık tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kurân, Niyâzi-i Mısrî, can, ruh, algı

Kaynakça

• Güler, İlhami (2010). İlhamiyyât, Ankara: Otto. Gürger, H. Kemal (2019). http://www. ku-randanha-yata.com/F%C3%82TIR_S%C3%9BRESi_haberi_428.aspx adresinden alınmıştır.
• Kavramı”, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi C. 20, Sayı: 2, 2011 s. 167-190.
• Kavramı”, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi C. 20, Sayı: 2, 2011 s. 167-190.
• Çiftçi, Turgut (2021). Evrim, İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• Dalkılıç, Mehmet (2012). İslâm Mezheplerinde Ruh, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Devellioğlu, Ferit (1997). 0smanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi Yay.
• Devellioğlu, Ferit (1997). 0smanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi Yay.
• Doğan, D. Mehmet (1996). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: İz Yayınları.
• Eagleman, David (2022). Beyin-Senin Hikâyen, (Mütercim: Z. Arık Tozar), İstanbul: Domingo.
• Eagleman, David (2022). Beyin-Senin Hikâyen, (Mütercim: Z. Arık Tozar), İstanbul: Domingo.
• Eliaçık, R. İhsan (2008). Yaşayan Kurân, İstanbul: İnşâ Yayınları. Erdoğan, Kenan (2008). Niyâzî-i Mısrî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Eliaçık, R. İhsan (2008). Yaşayan Kurân, İstanbul: İnşâ Yayınları. Erdoğan, Kenan (2008). Niyâzî-i Mısrî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Esed, Muhammed (1999). Kurân Mesajı, C. 1-3, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Esed, Muhammed (1999). Kurân Mesajı, C. 1-3, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Frankl, V. Emil (2002). İnsanın Anlam Arayışı, (Mütercim: Özge Yılmaz), İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Gül, İbrahim (2021). “Alevi İnancında Can, Ruh Kavramı ve Nefsin Eğitimi”, folklor/ede- biyat Dergisi, 2021; 27(1):211-228.
• Gül, İbrahim (2021). “Alevi İnancında Can, Ruh Kavramı ve Nefsin Eğitimi”, folklor/ede- biyat Dergisi, 2021; 27(1):211-228.
• Güler, İlhami (2010). İlhamiyyât, Ankara: Otto. Gürger, H. Kemal (2019). http://www. kurandanhayata.com/F%C3%82TIR_S%C3%9BRESi_haberi_428.aspx adresinden alınmıştır.
• Gürger, H. Kemal (2019). http://www.kurandanha-yata.com/F%C3 %82TIR _S%C3%9 BRESi_haberi_428.aspx adresinden alınmıştır.
• Gürger, H. Kemal (2019). http://www.kurandanha- yata.com/ME% C3%8 2RiC_S%C3%9 BRESi_haberi_434.aspx adresinden alınmıştır.
• Gürger, H. Kemal (2019). http://www.kurandanha- yata.com/ME%C3 %82RiC_S%C3%9 BRESi_haberi_434.aspx adresinden alınmıştır.
• Gürger, H. Kemal (2019). Rahmân 55/15 http://www.kurandanha- yata. com/RAH- M%C3%82N_S%C3%9BRESi_haberi_427.aspx adresinden alınmıştır.
• Gürger, H. Kemal (2020) http://kurandanhayata.com/iSR% C3%82_S% C3%9BRESi_ha- beri_445.aspx adresinden alınmıştır.
• Gürger, H. Kemal (2020). http://www.kurandanha-yata.com/S%C3% 82D_S%C3% 9B RESi_haberi_460.aspx adresinden alınmıştır.
• Hançerlioğlu, Orhan (1970). Felsefe Sözlüǧü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İbn Arabî (1998). İlahî Aşk, (Mütercim: Mahmut Kanık) İstanbul: İnsan Yayınları.
• İslamoğlu, Mustafa (2012). Gerekçeli Meal-Tefsir, İstanbul: Düşün Yayıncılık. Kılıç, M. Erol (2017). Tasavvufa Giriş, İstanbul: Sufi Kitap.
• Kıyçak, Özgür (2020). “Bir Metafizik Estetik Söylemi Olarak Klasik Türk Şiirinde Rûh-ı Musavver”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar 2020, S. 25, 95- 116.
• Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, (2002). Mesnevî, C. 3, (Mütercim: Şefik Can), İstanbul: Ötüken.
• Nişanyan, Sevan (2021). https://www.nisanyansozluk.com/kelime/ruh.
• Nişanyan, Sevan (2020). https://www.nisanyansozluk.com/kelime/can Ocak, A. Yaşar (2010). 0smanlı Sufiliǧine Bakışlar, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Özkan, Ö. (2010). “Can ve Ten Kavramları Bağlamında Garibnâme'de İnsana Bakış”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 55, 357-370.
• Öztürk, Ö. Mecit (2022). Dervişin Teselli Koleksiyonu, İstanbul: Hayykitap.
• Rağıb El-İsfahânî, (2010). el-Müfredat, (Mütercimler: Abdülbaki Güneş, Mehmet Yolcu), İstanbul: Çıra.
• Şahin, M. Süreyya (1993). “Cin”. TDV İslam Ansiklopedisi. 8. C. 5-8.
• TDK (2005). Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları.
• TDV (1997). Kurân-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, Ankara: TDV Yayınları.
• Tufan, Tarık (2020). http://www.sabitfikir.com/dosyalar/tarik-tufan-kay-bolmak-yeniden- baslayabilmek-icin-bazen-bir-lututfur adresinden alınmıştır.
• Üstündağ, Özge (2022). https://kurious.ku.edu.tr/beynimiz-cok-sicak/ adresinden alınmıştır.
• Victor Hugo (2004). Sefiller (Mütercim: Nurten Tunç), C. 1, İstanbul: Oda Yayınları. Yakıt, İsmail (2022). https://www.kuranmeali.com/ Aciklama.php?meal=ismailyakit&su-reno =71&âyet=17 adresinden alınmıştır.
• Yar, Erkan (2016). Ruh-Beden İlişkisi Açısından İnsanın Bütünlüǧü Sorunu, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Yavuz, Y. Şevki (2018). “Rûh”, TDV İslam Ansiklopedisi. 35. C. 187-192.
• Yılmaz, Hakkı (2015). Tebyînü’l-Kurân-İşte Kurân. C. 3-5, İstanbul: İşaret Yayınları. Yılmaz, Hakkı (2017). Kurân’daki Önemli Sözcük ve Kavramlar, İstanbul: Nergiz.
• Şehrûr, Muhammed (2001). Lügavî Kurân 0kumaları (Mütercim: Mustafa Ünver), Samsun: Sidre Yayınları.
• https://www.kuranmeali.com/Kokler.php?kok=%D8%AC%20%D9%86%20%D9%86 adresinden alınmıştır.
• https://www.kuranmeali.com/ÂyetKarsilastirma.php?sure=55&âyet=15 adresinden alınmıştır.
• https://www.kuranmeali.com/Kokler.php?kok=%D8%B1%20%D9%88%20%D8%AD adresinden alınmıştır.
• https://sahihhadisler.com/konu/detay/Kim-Allahin-Dinini-Dert-Edinirse adresinden alınmıştır.