Oliver Sacks’in Karısını Şapka Sanan Adam Eserindeki Nörolojik Rahatsızlıklar ve Savunma Mekanizmaları

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 34, 189 - 212, 30.09.2024

Özlem Özen , Ali Yay

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1456535

Öz

Nörolojik rahatsızlığa sahip olan bireyler, hastalıkla başa çıkabilmek için kendi hayatlarında uzman oldukları alanları kullanarak ya da farklı uygulamalar geliştirerek rahatsızlıkla uyum içerisinde yaşamaya çalışmaktadırlar. Bireyin bilinci, varlığını sürdürebilmek için sorunların üstünü örtmek adına yeni kaçış yolları üreterek rahatsızlığı kabullenmeye yol açar. Fakat bu durum kişinin sosyal davranışlarını, ruhsal durumunu ve karakterini doğrudan etkileyen bir faktör hâline gelmektedir. Nörolojik rahatsızlıklar, insan zihninin karmaşık labirentlerinde yankılanan gizemli odalardır. Oliver Sacks'ın sıradışı eseri Karısını Şapka Sanan Adam, bu labirentlerdeki derinlikleri keşfetmeye cesaret eder. Kendi hastalarından yola çıkarak kaleme alıp derlediği eserinde, bireylerin rahatsızlıklardan kaçış yollarını ya da rahatsızlıkla beraber yaşarken geliştirdikleri savunma mekanizmalarını bir edebiyatçı ve nörolog gözünden okuyucuya aktarmaktadır. Hastalar, bu labirentlerde kaybolurken, kendi dünyalarında yeni anlamlar ve savunma mekanizmaları inşa etme çabası içindedirler. Bu çalışmada insan davranışının kurgusal temsilleri nöro-roman bağlamında örnek alınarak nörolojik rahatsızlıkların etkisinde kalan hastaların gösterdikleri savunma mekanizmalarıyla yaşama uyum sağlayışı incelenecektir. Sacks'ın eserinde, hastaların yarattıkları savunma mekanizmaları, insan beyninin sınırlarını ve mucizevi uyum yeteneğini gözler önüne sererken aynı zamanda sadece bireyin rahatsızlıkla başa çıkma biçimini değil, toplumsal ilişkilerini, duygusal durumlarını ve kişilik yapılarını da şekillendirir. Makalemizde Oliver Sacks’ın Karısını Şapka Sanan Adam adlı eserinde geçen “Karısını Şapka Sanan Adam”, “Kayıp Denizci”, “Ele Geçirilmiş” ve “Cupid Hastalığı” isimki kısa hikâyeleri ele alınacaktır. Çalışmamızda, psikanalitik edebiyat eleştirisi düzleminde hikâye anlatıcılığının açıklanması amaçlanmıştır. Ayrıca, eserden hareketle nörolojik hastalığı olan karakterlerin geliştirdikleri savunma mekanizmaları sonucunda değişen psikolojileri, sosyal yaşantıları ve davranışlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nöro-roman, Oliver Sacks, Karısını Şapka Sanan Adam, savunma mekanizması, nörolojik bozukluklar

Neurological Disorders and Defense Mechanisms in Oliver Sacks' The Man Who Mistook His Wife For A Hat

Öz

Individuals with neurological disorders try to live in harmony with the disorder by using the areas they are specialised in their own lives or by developing different practices in order to cope with the disease. In order to survive, the individual's consciousness generates new escape routes to cover up the problems, leading to the acceptance of discomfort. However, this situation becomes a factor that directly affects the social behaviour, mental state and character of the person. Neurological disorders are mysterious rooms that echo in the complex labyrinths of the human mind. Oliver Sacks' extraordinary work, The Man Who Mistook His Wife for a Hat, dares to explore the depths of these labyrinths. In this work based on his own patients, he conveys to the reader the ways in which individuals escape from disorders or the defence mechanisms they develop while living with the disorder from the perspective of a literary and neurologist. While the patients are lost in these labyrinths, they are in an effort to construct new meanings and defence mechanisms in their own worlds. In this study, fictional representations of human behaviour will be taken as an example in the context of the neuro-novel and the adaptation of patients affected by neurological disorders to life with the defence mechanisms they show will be examined. In Sacks' work, the defence mechanisms created by the patients reveal the limits of the human brain and its miraculous adaptability, while at the same time shaping not only the individual's way of coping with the disorder, but also their social relations, emotional states and personality structures. In our study, it is aimed to explain the storytelling in psyhoanalitical literary criticism. In this article, we will discuss the short stories “The Man Who Mistook His Wife for a Hat”, “The Lost Sailor”, “The Captured” and “Cupid's Disease” in Oliver Sacks' The Man Who Mistook His Wife for a Hat. In addition, it is aimed to comparatively evaluate the changing psychology, social life and behaviour of characters with neurological diseases as a result of the defence mechanisms they develop.

Anahtar Kelimeler

Neuro-novel, Oliver Sacks, The Man Who Mistook His Wife for a Hat, defense mechanism, neurological disorders

Kaynakça

• Albonico, Andrea ve Barton, Jason. (2019). “Progress in Perceptual Research: The Case of Prosopagnosia” [version 1; peer review: 2 approved]. F1000Research 2019, 8(F1000 Faculty Rev)
• Balint, Michael. (1955). The Doctor, His Patient, and The Illness. The lancet, London. 265(6866), 683-688.
• Bekar, Bengisu. (2022) Bir Nöro-roman: Sonsuz Aşk (Ian MCewan). Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Castro, Kamila., Faccioli, Larissa, Slongo., Baronio, Diego., Gottfried, Carmem., Perry, Ingrid. Schweigert. ve dos Santos Riesgo, Rudimar. (2015). “Effect of a ketogenic diet on autism spectrum disorder: A systematic review”. Research in Autism Spectrum Disorders, 20, 31-38. DOI: 10.1016/j.rasd.2015.08.005. Akt. Aktitiz, S. Yalçın, E. & Göktaş, Z. (2019). “Otizm Spektrum Bozukluklari Tedavisinde Beslenme Yaklaşimlari”. Sağlık Akademisi Kastamonu, 4 (2). DOI: 10.25279/sak.435435
• Christensen, Susie. (2014). ”Neurology and Modernist Literature”. Literature Compass. 11(4), S 279–292. King’s College London DOI:10.1111/lic3.12139
• Cuma, Ahmet. (2018). Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi’nin (Komparatistik) Ulusal ve Dünya Edebiyatları Ekseninde Kuramsal Açılımı. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (39), 1-26. https://doi.org/10.21497/sefad.443172
• Eagleman, David. (2015). The Brain the Story of You. Canongate Books Ltd, Edinburgh, Büyük Britanya.
• Finger, Stanley. (2004). Minds behind the brain: A history of the pioneers and their dis-coveries. Oxford University Press. Akt. Bekar, Bengisu. (2022) Bir Nöro-roman: Sonsuz Aşk (Ian Mcewan). Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Giovagnoli, Anna, Rita., Martins, da Silva, Antonio., Federico Antonio., Cornelio Ferdinant. (2009). “On the personal facets of quality of life in chronic neurological disorders”. Behavioural Neurology. IOS Press. 2009; 21(3):155-63. DOI: 10.3233/BEN-2009-0243. PMID: 19996512; PMCID: PMC5444279.
• Grünbaum, Adolf. (2006). Is Sigmund Freud’s psychoanalytic edifice relevant to the 21st century? Psychoanalytic Psychology, 23(2), 257–284. doi:10.1037/0736-9735.23.2.257
• İnce, İlkem. (2020). Büyüklenmeci ve Kırılgan Narsisizmin Ego Savunma Mekanizmaları ve Psikolojik Rahatsızlıklar ile İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı.
• Jones, Edward, G. ve Mendell, Lorne, M. (1999). Assessing the Decade of the Brain. Sci-ence, 284(5415), 739–739. DOI:10.1126/science.284.5415.739
• Kauffman, Krysthol. (2010). The Post-Freudian Casebook Neuronovel. Thesis for the de-gree of Master of Arts in English. Northern Michigan University.
• Kazancı, Nagian. (2022). Psikanaliz Kuramının Sanattaki Yeri ve Sanatsal Yaratim Süreçlerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Resim Ana Bilim Dalı.
• Khelifa, Amina Ben. (2021). A Psychoanalytical Reading Based On Study of the Female Urge For Subjugation Between The 15th And The 21st Century in Shakespeare’s Hamlet, Alfred Hitchcoc’s Rebecca And José Saramago’s Blindness. Master’s Thesis. İstanbul Aydın University. Institute of Graduate Studies.
• Kızıltan, Altan. (2022). Türk Psikanaliz Tarihinde Bir Öncü: Prof. Dr. Ulviye Etaner. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi. Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı.
• Knirsch, Christian. (2014). Richard Powers's" The Echo Maker": Reassessing the Neu-ronovel in American Literature. Amerikastudien/American Studies, 47-62.
• Kopelman, Michael. D. (1995). The Korsakoff Syndrome. British Journal of Psychiatry, 166(02), 154–173. DOI:10.1192/bjp.166.2.154
• Mosby’s Medical Dictionary. (2013). An lmprint of Elsevier Inc. 9th Edition. St. Louis, Missouri, U.S.A. ISBN: 978-0-323-08541-0
• Ortega, Francisco, & Vidal, Fernando. (2013). Brains in Literature/Literature in the Brain. Poetics Today, 34(3), 327–360. doi:10.1215/03335372-2325241
• Özen, Özlem. (2022). “Bir Nöro-edebiyat Okumasi: Beden Sanatçisi Romanindaki Zihinsel Algilar.” Avrasya Uluslararasi Araştirmalar Dergisi, 10(32), 51-67. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1174890
• Papale, Paolo., Chiesi, Leonardo., Rampinini, Aleksandra., Pietrini, Pietro. Ricciardi, Emilliano. (2016). “When Neuroscience ‘Touches’ Architecture: From Hapticity to a Su-pramodal Functioning of the Human Brain”. Frontiers in Psychology. Yayın Tarihi 09 Temmuz 2016. S 1-8. DOI 10.3389/fpsyg.2016.00866.
• Peacock, J. & Lustig, T. (2013). Diseases and Disorders in Contemporary Fiction: The Syndrome Syndrome. Routledge.
• Perrotta, Giulio. (2020). “Human Mechanisms of Psychological Defence: Definition, Historical and Psychodynamic Contexts, Classifications and Clinical Profiles”. International Journal of Neurorehabilitation Eng, 7(1), 1000360.
• Rousseau George, Sebastian. (1986). “Literature and medicine: towards a simultaneity of theory and practice”. Lit Med. The Johns Hopkins University Press 1986; 5:152-81. DOI: 10.1353/lm.2011.0297. PMID: 3503159.
• Sacks, Oliver. (1986). Karısını Şapka Sanan Adam. 4. baskı. (2001). Çev. Orhan Düz. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Salisbury, Laura. and Andrew Shail. (2010). Neurology and Modernity: A Cultural History of Nervous Systems, 1800–1950. Basingstoke and New York: Palgrave Macmillan.
• Sobański, J. and Dudek, D. (2013). Psychiatry and neurology: from dualism to integration. Neurologia I Neurochirurgia Polska, 47(6), 577-583. https://doi.org/10.5114/ninp.2013.39069
• Smith, Roger. (1992). Inhibition: History and Meaning in the Sciences of Mind and Brain. Berkley and Los Angeles: University of California Press.
• Stiles, Anne. (2007). Neurology and Literature, 1860–1920. Basingstoke and New York: Palgrave Macmillan
• Turner-Stokes, L., Sykes, N., Silber, E., Khatri, A., Sutton, L. P., & Young, E. (2007). From diagnosis to death: exploring the interface between neurology, rehabilitation and palliative care in managing people with long-term neurological conditions. Clinical Medicine, 7(2), 129-136. https://doi.org/10.7861/clinmedicine.7-2-129
• Usta, Yılmaz. ve Damla Nalan. (2015). Antik İnsanın Sosyokültürel Yaşamını Yansıtan Bazı Diş ve İskelet Sistemi Anomalileri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1 (2). DOI: 10.24289/ijsser.106451
• Uzbay, İ. Tayfun. (2016). “Beyni Anlamak Sadece Nörobilim İle Mümkün Mü? Beyin Yüzyılında Nörolojik Bilimlerden Sosyal Bilimlere Yeni Açılımlar, Yeni Yaklaşımlar”. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1).
• Vural, Duru, Lebibe. (2021). Karanlik Üçlü Kişilik Özellikleri İle Çocukluk Çaği Ruhsal Travmalari Arasindaki Savunma Mekanizmalarinin Araci Rolü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydin Üniversitesi. Psikoloji Ana Bilim Dalı.
• Yilmaz, Nilgün. Gençöz, Tülin., Ak, Mehmet. (2007). Savunma Biçimleri Test’nin Psik-ometrik Özellikleri: Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması, Türk Psikiyatri Dergisi, 18(3), ss.244-253.
• İNTERNET KAYNAKLARI: URL-1: Oliver Sacks Foundation. Oliver Sacks Author & Neurologist. https://www.oliversacks.com/about-oliver-sacks/ (Erişim 06 Mart 2024)
• URL-2: The New York Times. Oliver Sacks, Neurologist Who Wrote About the Brain’s Quirks, Dies as 82. https://www.nytimes.com/2015/08/31/science/oliver-sacks-dies-at-82-neurologist-and-author-explored-the-brains-quirks.html (Erişim 03 Mart 2024)
• URL-3: Dünya Sağlık Örgütü. “Mental health: neurological disorders”. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/mental-health-neurological-disorders (Erişim: 02 Kasım 2023)
• URL-4: Psychology Today. “Sublimation.” https://www.psychologytoday.com/us/basics/sublimation (Erişim: 06 Aralık 2023)
• URL-5: National Library of Medicine. “The Hierarchy of Defense Mechanisms: Assessing Defensive Functioning With the Defense Mechanisms Rating Scales” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8555762/ (Erişim: 06 Ocak 2024)
• URL-6: John Welwood tarafından 1984 yılında kullanılan terim bkz. “Spiritualizing: An Unhelpful Defense Mechanism” https://diospringfieldcefsc.org/wp-content/uploads/2022/10/LukeNotes_spiritualizing_spring-2022-1.pdf (Erişim: 05 Ocak 2024)
• URL-7: Merriam-Webster Dictionary. “Inhibition.” https://www.merriam-webster.com/dictionary/inhibition (Erişim: 07 Aralık 2023)
• URL-8:Vocabulary.com “İnhibition.” https://www.vocabulary.com/dictionary/inhibition (Erişim: 07 Aralık 2023)
• URL-9: National Institute of Neurological Disorders and Stroke. “Neurosyphilis.” https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/neurosyphilis (Erişim: 7 Kasım 2023)