Portrait of a Dervish Spirited Poet Reflected in his Poems: Ziya Osman Saba

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 34, 7 - 25, 30.09.2024

Mehmet Bakır Şengül

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1471095

Öz

Ziya Osman Saba, who wrote works in literary genres such as translation, memoir-story, is one of the important poets of Turkish poetry in the Republican period. He is in a very elegant position with his character, lifestyle and artistic personality. His graceful personality was also reflected in his poems and the reflections of his dervish attitude constituted one of the main themes of his poems. His dervish like attitude is not a composition resulting from religious education. It is a situation sensed with the effect of what he learnt from life and what he experienced. Therefore, his dervishism has a simple, natural form, far from artificiality and dictation. The poet, who stands at the same distance to life and death, knows that what is approaching is death. For this reason, he is not afraid of death and even finds it endearing. There is no difference between the expectations of the poet, who is and wants to be happy in every situation, about death and after death. The fact that death is the continuation of the life of the world, expressed as if it were the next day, is a distinctive feature of his poems. In this study; firstly, the concept of dervishism will be emphasised and then the dervish like discourses in Ziya Osman Saba's poems will be analysed with an analytical approach.

Anahtar Kelimeler

Turkish poetry, Ziya Osman Saba, dervish, death, peace

Derviş Ruhlu Bir Şairin Şiirlerine Yansıyan Portresi: Ziya Osman Saba

Öz

Çeviri, anı-öykü gibi edebî türlerde eserler kaleme alan Ziya Osman Saba, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin önemli şairlerinden biridir. Hem karakter hem yaşam biçimi hem de sanatçı kimliğiyle oldukça zarif bir kişiliktir. Onun zarif kişiliği şiirlerine de sirayet etmiş ve dervişane tutumunun yansımaları şiirlerinin ana temalarından birini oluşturmuştur. Onun dervişliği dini tedrisatın neticesinde meydana gelen bir terkip değildir. Hayattan, yaşadıklarından öğrendiklerinin etkisiyle duyumsanan bir durumdur. Bu yüzden de onun dervişliği sade, yapmacıklıktan ve dikte etmekten uzak bir forma sahiptir. Hayat ve ölüme aynı mesafede duran şair, yaklaşmakta olanın ölüm olduğunu bilmektedir. Bu yüzden ölümden korkmaz ölüm ona sevimli dahi gelir. Her durumda mutlu olan, olmak isteyen, şairin ölüm ve ölümden sonrasıyla ilgili beklentileri arasında bir fark yoktur. Ölümün dünya hayatının devamı olması, âdeta ertesi gün gibi ifade edilmesi, onun şiirlerinde karşımıza çıkan ayırt edici bir özelliktir. Bu çalışmada; öncelikle dervişlik kavramı üzerinde durulacak devamında Ziya Osman Saba’nın şiirlerindeki dervişane söylemler analitik bir yaklaşımla incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Türk şiiri, Ziya Osman Saba, derviş, ölüm, huzur

Kaynakça

• Bachelard, Gaston (2014). Mekânın Poetikası (çev. A. Tümertekin,). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Cevizci, Ahmet (2015). Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
• Demirok, İpek Şimşek Alphan, Yeliz Süsen, Yankı (2014). “Mutluluğu Ararken: Teorik Yaklaşımlar ve Psikoterapiye Yönelik Çıkarımlar”. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 2014, 1(2), 40-54.
• Karakuş, Gonca, Öztürk, Zehra, Tamam, Lut (2012). Arşiv Kaynak Tarama Dergisi; 21(1), s. 42-79.
• Miyasoğlu, Mustafa (1987). Ziya Osman Saba, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Saba, Ziya Osman (2021). Cümlemiz, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Saba, Ziya Osman (2015). Konuşanlar, Bir Hüzünlü Sesinde, Derleyen: Tahsin Yıldırım, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1973). Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kolcu, Ali İhsan (2008). Cumhuriyet Edebiyatı I, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
• Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Sayım, B. (2020). “Yeni Türk Edebiyatında Ölüm Acısını Yaşayanlar”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3 (1), 34-54.
• Taner, Haldun (1957). “Ziya Osman Saba”, Varlık, S. 449.
• Türk Dil Kurumu (1988). Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları.
• Yavuzer, Mehmet Şahin (2023). “Bûsîrî’nin Kasîdetü’l-Bürde’si İle Arif Nihat Asya’nın Naat Şiiri Üzerine Tematik Bir Karşılaştırma” Gazi Türkiyat, 33: 61-80.
• Yazıcı, Tahsin (1994). “Derviş”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 9, s. 188-190. İstanbul: TDV Yayınları.