Frankfurt School in Critical Theory; Capitalism Individual and Art

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 35, 39 - 61

Merve Temizer

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1533023

Öz

The innovations brought by modern life have caused a great impact on culture and society. While culture, as a way of life, has turned into an industrial product under the influence of capitalism, the individual and art have been distanced from their own realities. Based on the thoughts of the Frankfurt School Theorists, who personally experienced the transformation of the individual, culture and art in the modern period, the subject of this study is the impact of capitalism on the individual and art. Therefore, the aim of the study is to discuss the changing reality of individuals and consumption in modern society in line with the thoughts of theorists within the framework of culture, art and aesthetics. As a result of the study; It has been seen that capitalism, which starts with the economic field and tries to rationalize many areas of life, pacifies the individual, who is a social subject, and integrates it into the system. It has been concluded that art, which is a cultural phenomenon, is under its own domination by commodifying it.

Anahtar Kelimeler

capitalism, culture, indivudual, art, Frankfurt School

Frankfurt Okulu Eleştirel Teoride; Kapitalizm Birey ve Sanat

Öz

Modern yaşamın birlikte getirdiği yenilikler kültür ve toplum üzerinde büyük bir etkiye neden olmuştur. Bir yaşam biçimi olan kültür kapitalizm etkisinde bir endüstri ürününe dönüşürken birey ve sanat da kendi gerçekliklerinden uzaklaştırılmıştır. Modern dönemde bireyin, kültürün ve sanatın ne derece dönüşüm yaşadığını bizzat deneyimleyen Frankfurt Okulu Teorisyenlerinin düşüncelerinden hareketle bu çalışmanın konusunu kapitalizmin birey ve sanat üzerindeki etkisi oluşturmaktadır. Dolayısıyla çalışmanın amacı modern toplumda değişime uğrayan birey ve tüketim gerçekliğini kültür, sanat ve estetik konuları çerçevesinde teorisyenlerin düşünceleri doğrultusunda ele almaktır. Çalışmanın sonucunda; ekonomik alanla başlayıp yaşamın birçok alanını rasyonelleştirme çabası içerisine giren kapitalizmin toplumsal bir özne olan bireyi pasifleştirerek sisteme entegre ettiği görülmüştür. Bir kültürel olgu olan sanatı da metalaştırmak suretiyle kendi egemenliği altına aldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kapitalizm, kültür, birey, sanat, Frankfurt Okulu

Kaynakça

• Adorno, T. & M. Horkheimer. (1977). “The culture industry: Enlightenment as mass deception”, Mass Communication and Society. (ed. J. Curran, M. Gurevitch). Londra: Critical Essays on Consumer Culture, Westport,CT: Praeger.
• Adorno, T. (2003). Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken. (B., O. Doğan, Çev.) Cogito, 76-84/Adorno Özel Sayısı, Sayı. 36, İstanbul: Yapı ve Kredi Yayınları.
• Adorno, T, W. (2007). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. (N. Ülner, M. Tüzel, E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Adorno, T., Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N. Ülner, E. Öztarhan, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Antmen, A. (2009). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. 3. Baskı, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Ayas, G. (2015). Müzik Sosyolojisi: Sorunlar-Yaklaşımlar-Tartışmalar. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Baudrillard, J. (2003). Simülakrlar ve Simülasyon. (O. Adanır, Çev.) İstanbul: DoğuBatı Yayınları.
• Benjamin, W. (1990). Parıltılar. (Y. Öner, Çev.) İstanbul: Belge Yayınları.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar. (Çev. Ahmet Cemal) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bilgiseven, A, K. (1985). Genel Sosyoloji. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Bottomore, T. (1997). Frankfurt Okulu. (A. Çiğdem, Çev.) Ankara: Vadi Yayınları.
• Cevizci, A. (2013). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Çağan, K. (2003). Popüler Kültür ve Sanat, Ankara: Altınküre Yayınları.
• Debord, G. (1996). Gösteri toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dellaloğlu, B., F. (2003). Frankfurt Okulu’nda Sanat ve Toplum. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Fischer, E. (2003). Sanatın Gerekliliği. (Çev. Cevat Çapan) 9. Basım, İstanbul: Payel Yayınları.
• Giddens, A. (2004). Modernliğin Sonuçları. (E. Kuşdil, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gülenç, K. (2015). Frankfurt Okulu Eleştiri, Toplum ve Bilim, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Horkheimer, M. (2016). Akıl Tutulması. (Çev. Orhan Koçak), İstanbul: Metis Yayınları.
• Jameson, F., Lyotard, J., Habermas, J. (1994). Postmodernizm. (N. Zeka, Der.) 2. Basım, İstanbul, Kıyı Yayınları.
• Jameson, F. (2008). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (N. Plümer, A. Gölcü, Çev.) Ankara Nirengi Kitap.
• Jay, M. (1989). Diyalektik İmgelem, Frankfurt Okulu’nun Tarihi ve Çalışmaları. (Çev. Ünsal Oskay) İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Kellner, D. (1989). Critical Theory, Marxism and Modernity, Cambridge and Baltimore: Polity Press and Johns Hopkins University Pres.
• Kızılçelik, S. (2013). Frankfurt Okulu, Eleştirel Teori. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Marcuse, H. (1968). Tek Boyutlu İnsan. (S. Çağan, Çev.) İstanbul: May Yayınları.
• Marshall, G. (2003). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay, D. Kömürcü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınevi.
• Marx, K. (2015). Kapital, (Çev. N. Satlıgan ve M. Selik). İstanbul: Yordam Yayınları.
• Moran, B. (1994). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınları.
• Ritzer, G. (2013). Sosyoloji Kuramları. (H. Hülür, Çev.) Ankara: De ki Basım Yayın.
• Sarup, M. (1995). Postyapısalcılık ve Postmodernizm. (A.B. Güçlü Çev.) Ankara: Ark Yayınları.
• Slater, P. (1989). Frankfurt Okulu Kökeni ve Önemi. (A. Özden, Çev.) İstanbul: Bilim, Felsefe, Sanat Yayınları.
• Şaylan, G. (2002). Postmodernizm. Ankara: İmge Kitabevi.
• Weber, M. (1978). Economy and Society, Vol. 2, Guenter Roth & Claus Wittich, Berkeley: University of California Press.
• Weber, M. (2015). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu.(Çev. Z. Gürata). Ankara: Ayraç Yayınevi.
• West, D. (1998). Kıta Avrupası Felsefesine Giriş. (A. Cevizci, Çev) İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Williams, R. (1993). Kültür. (E. Başer, Çev.) Ankara: İletişim Yayınları.