MODERNİZM, KENTLEŞME VE TÜRKİYE

Yıl 2018, Sayı: 4, 79 - 96, 30.12.2018

Emel Özdemir

Öz

Günümüzde toplumlar bir değişim süreci içindedir. Her alanda görülmeye başlayan

bu değişmenin en önemli sonuçlarından biri kentleşme olayıdır. Yaşanan değişim ve

yeniden yapılanma sürecinin sonucu olan kentleşme ile birlikte de kentler, ekonomik,

sosyal, kültürel, yapısal, ekolojik açılardan yeni özellikler kazanmaktadır. Bu süreç,

kentlerin çehresinde köklü değişikliklere neden olmaktadır. Türkiye’de “modernizm”

sürecine girilmesiyle, sanayi, tarım, teknoloji, ulaşım, haberleşme vb. alanlarda gelişmeler

olmuştur ve bu gelişmeler insanları farklı sebeplerden dolayı kentlere yöneltmiştir.

Ancak, tam anlamıyla gelişemeyen ve modernleşemeyen Türkiye, ekonomik gelişme

hızından daha fazla kentleştiği için, kentlerinde birçok sorunla karşılaşmıştır. Bu

nedenle, Türkiye, “kentleşmemiş” ve “kentleşememiş” bir toplumun sıkıntılarıyla karşı

karşıya kalmak zorunda olmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Kentleşme, Modernizm, Ekonomik Büyüme, Çarpık Kentleşme

MODERNISM, URBANIZATION AND TURKEY

Öz

Today, societies are in a process of change. One of the most significant results of this

change that is observed in every area is the urbanization. The cities have obtained

new properties in terms of economic, social, cultural, structural and ecological

aspects with the urbanization which is the result of the changes and restructuring

process. This process causes radical changes in the appearance of the cities. In

Turkey, with the “modernism” process, there have been some developments in varied

areas, such as industry, agriculture, technology, transportation, communications etc.

and these developments have led people to cities due to different reasons. However,

Turkey, which was unable to develop and modernize in the strict sense according to

modernism standards, has encountered many problems in the cities, as it has started

to urbanize faster than the economic growth rate. Therefore, Turkey has had to face

with the problems of the society which is “non-urbanized” and “failed to urbanize”

in the cities.

Anahtar Kelimeler

Urbanization, Modernism, Economic Growth, Unplanned Urbanization

Kaynakça

• Alkan, T. ve Doğu E. (1980). Siyaset Psikolojisi; Siyasal Toplumsallaşma ve Yabancılaşma, Ankara.
• Birkan, Ç. (1994). “Ekolojik. Planlama Tartışması”, Kent Planlamada Yeni Gündem: Çevre ve Katılım Uluslararası Tartışmalı Teknik Toplantı (11-13 Aralık 1991), TMMOB Şehir Plancıları Odası Belediyeler Planlama Hizmetleri Vakfı Yayınları, Ankara.
• Bookchin, M. (1999). Kentsiz Kentleşme,(Çev. Burak UZYALÇIN), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Demir, Ö., Acar, M. (1993). Sosyal Bilimler Sözlüğü, 2. Baskı, İstanbul. Devlet istatistik Enstitüsü, 75.Yılında Sayılarla Türkiye Cumhuriyeti, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1998.
• Devlet Planlama Teşkilatı, “Nüfus ye Nüfusun Yapısı”, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, Ankara, 1997.
• Devlet Planlama Teşkilatı, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), Ankara, DPT Yayını, 1997.
• Dinçer, M. (1997). “Göç-Doğal Kaynaklar İlişkisine Çevre Güvenliği Açısından Bir Bakış”,Toplum ve Göç, II. Ulusal Sosyoloji Kongresi (Mersin Kasım 1996), D.İ.E. Yayınları, Ankara.
• Ekin, N. (1986). “Hızlı Şehirleşmenin Sosyo-Ekonomik Etkileri”, Hızlı Şehirleşmenin Yarattığı Ekonomik ve Sosyal Sorunlar, SİSAV, İstanbul.
• Erder, S. (1996). İstanbul’a Bir Kent Kondu: Ümraniye, İletişim Yayınları, İstanbul Erdoğan, İ. (1975). Kültürün Yönetim Fonksiyonlarına Uygulanmasının Etkisi, İstanbul.
• Geray, C. (1997). “Kentleşme ve Konut Politikaları Açısından Yeni Yerleşmeler”, Toplum ve Göç, II. Ulusal Sosyoloji Kongresi (Mersin, Kasım 1996), Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Giddens, A. (1994). Sosyoloji Eleştirel Bir Yaklaşım., (Çev. Ruhi Esengün, İsmail Öğretir) İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Giddens, A. (1997). Sosyoloji Eleştirel Yaklaşım, 4.Baskı, İstanbul.
• Gökçe, B. (1977). Gecekondu Gençliği, Hacettepe Üniv. Yayınları, Ankara.
• Güvenç, B. (1997). Türk Kimliği : Kültür Tarihinin Kaynakları, Remzi Kitabevi: İstanbul.
• İspir, E. (1982). Kentleşme, Metropolitan Alan ve Yönetimi, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları No:185, Ankara.
• İspir, E. (1991). Şehirleşme ve Meseleleri, 2.Baskı, Ankara.
• Kartal, S. K. (1987). Kentleşme ve İnsan, TODAİE Yayınları, Ankara.
• Keleş, R. (1974). “Şehirleşmede Denge Sorunu”, Mimarlık Dergisi, Yıl:4, Sayı:37, İstanbul.
• Keleş, R. (1974). Şehir ve Bölge Planlaması, İstanbul.
• Keleş, R. (1976). Kentbilim İlkeleri, Ankara.
• Keleş, R. (1983). 100 Soruda Türkiye’de Şehirleşme, Konut ve Gecekondu, 3.Baskı,- Gerçek Yay., İstanbul.
• Keleş, R. (1992). Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Keleş, R. (1998). Kent Bilim Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi, Ankara.
• Kızılçelik, S., Erjem, Y. (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü, Atilla Kitabevi, Ankara.
• Kongar, E. (1982). “Kentleşen Gecekondular ya da Gecekondulaşan Kentler Sorunu”, Kentsel Bütünleşme, Türk Sos. Bil. Der. T.G.A.V. No:4, Ankara.
• Kongar, E. (1981). İmparatorluktan Günümüze Türkiye’nin Toplumsal Yapısı 1, 4. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kongar, E. (1993). İmparatorluktan Günümüze Türkiye’nin Toplumsal Yapısı 2, 5.Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Ozankaya, Ö. (1975). Toplumbilim Terimler Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. Özbek, M. (1991). Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Özek, Ç. (1974). “Türkiye’de Şehirleşmenin Ana Nitelikleri ve Ceza Adaleti Yönünden Yol Açabileceği Sorunlar”, Şehirleşmenin Doğurduğu Ceza Adaleti Sorunları Sempozyumu, (17-19 Aralık 1973) İ.Ü. Huk. Fak. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Ens. Yayını, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
• Özer, İ. (1998). “Türkiye’de Kentleşme”, Yeni Türkiye Yayınları 23-24, İstanbul.
• Özkalp, E. “Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Kent Sorunlarına Genel Bir Bakış ve Türkiye’de Kentleşme”, Cumhuriyet Üniv. Fen Edb. Fak. Sos.Bil. Der. Yayınları, Sivas, 9 Aralık 1987, s.45.
• Sezal, İ. (1992). Şehirleşme, Ağaç Yayınları, İstanbul.
• Sezal, İ. (1997). “Göçler ve Şehirleşemeyen Şehirler”, Toplum ve Göç, II. Ulusal
• Sosyoloji Kongresi (Mersin, Kasım 1996), Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Shaw, C., McKay, H. (1962). An Ecolocigal Analyysis of Chicago, Wolfgang, Lavitz,. Johnston (Ed.) New York; Jonn Wily and Sons.
• Tekeli, İ. (1982). Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar: 3, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Tekeli, İ. (1998). “Türkiye’de İç Göç Sorunsalı Yeniden Tanımlanma Aşamasına Geldi”, Türkiye’de İç Göç Konferansı (Bolu-Gerede 1997) Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Tezcan, M. (1995). Sosyolojiye Giriş, Temel Kavramlar, 4. Baskı, Ankara.
• TÜGİAD (Türkiye Genç İşadamları Derneği), 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’nin Önde Gelen Sorunlarına Yaklaşımlar: 31, Suç Ekonomisi, Ocak, 1998.
• Tümertekin, E. (1985). “Kır-Kent Dengesi ve Göç”, Türkiye’de Kentleşme Süreci ve Kırsal Alan Sorunları Kolokyumu, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları-1, İstanbul.
• Yeşilorman, M. (1997). Demokratik Kültürün Edinilmesinde Şehirleşmenin Rolü (Elazığ Örneği), (Basılmamış Doktora Tezi), Fırat Üniversitesi, Elazığ.