BİR DÜŞÜNCE BİÇİMİ OLARAK YAPISALCILIK VE DİL FELSEFESİ

Yıl 2018, Sayı: 4, 125 - 140, 30.12.2018

Mehmet Sebih Oruç

Öz

Yapısalcılığın kökenleri kimi akademisyenlere göre Platon ve Aristoteles’e kadar götürülebilir.

Tom Bottomore ve Robert Nisbet’in de aralarında bulunduğu bu isimlere

göre insan eylemleri, düşünceleri ve sosyal deneyimlerine dair duyu verilerine temel

oluşturacak yapılar bulmaya yönelik her düşünsel yaklaşım yapısalcı öğeler barındırır.

Bu anlamıyla yapısalcılık, Batı Felsefesi’ nde başından beri varsa da bu kurucu yapıları

düşüncenin merkezine alan ve bu yaklaşımı sosyal bilimlerin çeşitli alanlarında kullanmaya

yönelik girişimler 19.yy’da başlamıştır. 20. yüzyılda ise yapısalcılığın önemi

artmakla birlikte uygulama alanı da çeşitlilik göstermeye başlamıştır. Kuşkusuz bu

tarihsel bütünlüğü içinde yapısalcılığı ele almak bir makaleyle mümkün değildir. Bu

çalışmada, yapısalcılığın özgün varsayımları, tarihi ve bu tarihi belirlemeye yönelik tartışmalar

kısaca değerlendirilecek ve yapısalcı ve post-yapısalcı dil felsefesi ana hatlarıyla

ele alınmaktadır. Ayrıca, yapısalcılığın belirli bir metodolojiden ziyade bir düşünce

biçimi olduğu ve bu düşünce biçiminin içinde bulunduğumuz postmodern dönemde

önemli imkanlar barındırdığını ortaya koymak da makalenin temel amaçlarındandır.

Anahtar Kelimeler

Yapısalcılık, Dil felsefesi, Saussure, Derrida, Postyapısalcılık

STRUCTURALISM AS A MODE OF THOUGHT AND ITS LANGUAGE PHILOSOPHY

Öz

Scholars like Tom Battomore and Robert Nisbet argue that the origins of structuralism

can be traced back to the Plato and Aristotle. According to them, any intellectual

approach that tries to find some grounding structures for human actions, thoughts

and social experiences, contains structural elements. In this sense, structuralism has

been in the western philosophy since its beginnings. But, initiatives that put these

founding structures at the centre of human thought and use this approach in various

areas of social sciences began mostly in the 19th century; and continued to increase

in the 20th century. As a matter of fact, it is impossible in an article to address

structuralism in this historical unity. Rather, we will try to briefly summarise its main

arguments, history and discussions around it and then handle structuralist language

philosophy with its basic characteristics. It has been tried to reveal that structuralism

is a mode of thought rather than a specific methodology. In addition to this, it is

aimed to show that structuralism as a mode of thought and an approach to language

is still an important and unique school of thought with new possibilities, especially

in the postmodern era that we live in.

Anahtar Kelimeler

Structuralism, language philosophy, Saussure, Derrida, post-structuralism

Kaynakça

• Ayaz, B . (2016). Jacques Derrida, Richard Rorty ve doğruluk. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1 (2), 57-68.
• Aydınalp, E . (2017). Jacques Derrida’da Yazı ve Anlam Oyunu. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (38), 151-160. DOI: 10.21497/sefad.376980
• Altınörs, S . (2018). Dil Felsefesindeki Klasik Anlayışa Karşı Saussure’ün Örtük İtirazları. Kilikya Felsefe Dergisi, 0 (1), 27-38.
• Benson, P. (2014) Derrida On Language Philosopy Now. URL: https://philosophynow.org/issues/100/Derrida_On_Language (Erişim Tarihi 13.08.2018)
• Bottomore, T. ve Nisbet R. (Ed.). (2014). Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi. İstanbul: Kırmızı Yayınevi
• Derrida, J. (1982). (Çev. Bass, A., & Ronse, H.) Positions. Chicago: University of Chicago Press.
• Derrida, J. (1985) “Letter to a Japanese Friend” Derrida and Differance, ed. Wood & Bernasconi içinde. UK, Warwick: Parousia Press
• Derrida, J. (1994) Göstergebilim ve Gramatoloji Jacques Derrida ile Julia Kristeva Arasında Söyleşi (çev. Tülin Akşin) İstanbul: Afa Yayınları.
• Derrida, J. Of Grammatology (1997) (İng. çev. Gayatri Chakravorty Spivak) Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press
• Dore, F. (2011). Farabinin Dil ve Anlam Kuramı, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Basılmamış Doktora Tezi.URL: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Dooley, M. ve Kavanagh, L. (2007) The Philosophy of Derrida. UK: Acumen Press
• EAGLETON, T. (2014). Edebiyat Kuramı. (çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Eagelton, T. (2015) Postmodernizmin Yanılsamaları (Çev. Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Harvey, D. (2006) Postmodernliğin Durumu. (Çev. Sungur Savran) İstanbul: Metis Yayınları.
• Kellner D. ve Best, S. (2016) Postmodern Teori (Çev. Mehmet Küçük) İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Köktürk, Ş. ve Eyri, S. (2013) Dilbilim ve Göstergebilim: Ferdinand de Saussure ve Göstergebilimi Anlamak SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2013-II)
• Küçükalp, K. (2010) Nietsche ve Postmodernizm İstanbul: Kibele Yayınları
• Lucy, N. (2003) Postmodern Edebiyat Kuramı: Giriş (çev. Aslıhan Aksoy) İstanbul: Metis Yayınları
• Lyotar, J.F. (1984) Postmodern Condition (İng. Çev. Geoff Bennington ve Brian Massumi) US: University of Minnesota Press, Minneapolis
• Orman, T. F. (2015) Jacques Derrida Düşüncesinde “Dil” Kilikya Felsefe Dergisi, (1) s. 61-81.
• Özdemirli İ, (2016) Jürgen Habermas’in Modernite Savunusu Üzerine bir Değerlendirme Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt/Vol.: 11 - Sayı/No: 3 : 239–258 (2011)
• Raynold, J. (2002) Jacques Derrida Internet Encyclopedia of Philosophy (2002)
• Saussure, F. (2011) Course in General Linguistic (İngilizceye çev. Wade Baskin) New York: Columbia University Press
• Sarup, M. (1993) An Introductory Guide to Post-Structuralism and Postmodernism UK: Harvester Whatsheaf
• Seidman, S. Ed. (1994) The Postmodern Turn New Perspektives on Social Theory UK: Cambridge University Press
• Sturrock, J. (2003) Structuralism US, New York: Blackwall Publishing,
• Taylan, A. (2013) Dile Gelen Felsefe İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• URL https://www.iep.utm.edu/derrida/ (Erişim Tarihi 15.08.2018)
• Williams, R. (1983). Keywords: A vocabulary of culture and society. New York: Oxford University Press. Chicago
• West, D. (1998) Kıta Avrupası Felsefesine Giriş Rousseau, Kant, Hegel’den Foucault ve Derrida’ya İstanbul: Paradigma
• Wise, S. B. (2016) Batı Bilimin Öyküsü (çev. Mehmet Moralı) İstanbul: Alfa Yayıncılık
• Yibing, Zhan. (2012) Derrida’nın Marx Hayaletleri Baudrillard ve Debord’un Yeni Toplumu Postmarksist Temel Metinlerin Analizi Cilt II (çev. Aylin Muhaddisoğlu) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• C. Taylor. M. (1983) DECONSTRUCTION: What’s the Difference? Soundings: An Interdisciplinary Journal, Vol. 66, No. 4 (Winter 1983), pp. 387-403 URL: https://
• www.jstor.org/stable/41178270