KADINLARIN DÜŞÜNCE HAYATINDA ERKEĞİN EGEMENLİĞİ: EV KADINLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2018, Sayı: 4, 161 - 186, 30.12.2018

Kadir Aydın

Öz

Ataerkil düzenin hakim olduğu toplumlarda kadın ve erkeğin kamu ya da özel alanlarda

sergiledikleri davranışlar, dini ve geleneksel öğretiler aracılığıyla ve baskı yoluyla

benimsetilmektedir. Ayrıca cinsiyete dayalı önceden belirlenen roller aile içerisinde de

benzer baskı yöntemiyle bizzat toplum tarafından gerçekleşmektedir. Cinsiyete dayalı

rollerin benimsenmesinde ve erkek hegemonyasının sürdürülmesinde kadın, merkezi

bir konuma sahiptir. Çünkü ataerkil güç ilişkilerinin erkek lehine devam etmesinde

kadının önemli bir rolünün olduğu bilinmektedir. Bu nedenle ataerkil toplumlarda erkek

hegemonyasını daha iyi kavrayabilmek için kadının düşünce hayatında eril iktidar

inşasının nasıl yer aldığının araştırılması gerekir.

Bu araştırma ataerkil sisteme hizmet eden toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde hegemonik

erkekliğin kadının düşüncesinde nasıl karşılandığını ve kadının eril iktidara

verdiği tepkileri belirlemenin yanında, kadının ev ve aile içi ilişkilerde dini öğretiler

ve geleneksel roller aracılığıyla hegemonik erkekliğe rıza göstermeleri için kadın üzerindeki

baskıyı ortaya koyma amacı taşımaktadır. Bu düşünceden hareketle çalışmada

kullanılan veriler, ataerkil cinsiyet rejiminin egemen olduğu Erzurum şehrinde yaşayan

20 kadınla nitel araştırmanın bir tekniği olan derinlemesine görüşme yapılarak elde

edilmiştir. Çalışma sonucunda görüşülen kadınların hem eğitim seviyelerinin düşük

olması, hem ekonomik bağımsızlığa sahip olmamaları, hem de dinsel ve geleneksel

öğretilerin erkeği daha ön planda tutması, kadının düşünce hayatında erkeğin önemli

ölçüde yer kaplamasına neden olduğu görülmüştür. Ayrıca ataerkil toplumlarda kadının

düşünce hayatında, ekonomiden daha önemli olarak dinsel ve geleneksel öğretinin yer

kapladığı ve erkek iktidarının sürdürülmesinde kadının önemli bir rolü olduğu yapılan

çalışmalar sonucunda ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Ataerkil toplum, Ailede kadın ve erkek, Aile içi ilişkiler

MAN’S DOMINATION OF WOMEN’S THOUGHT LIFE: A RESEARCH ON HOUSEWIVES (A SAMPLE OF ERZURUM PROVINCE)

Öz

In patriarchal societies the behaviors of women and men in public or private fields

are being adopted through religious and traditional disciplines and by pressure. In

addition, pre-determined roles based on sex are carried out by the society itself by

similar pressure method within the family. The woman has a central position in the

adoption of gender-based roles and the continuation of male hegemony. Because it is

known that woman plays an important role when patriarchal power relations continue

in favor of men. Therefore, it is necessary to study how the construction of masculine

power in woman’s mind takes place in order to understand male hegemony better in

patriarchal societies.

This research aims to reveal the pressure on women to consent to hegemonic masculinity

through religious teachings and traditional roles in the family and domestic

relations, in addition to determine the ways hegemonic masculinity is accepted in

women`s opinions and women’s reactions in the face of male power within the scope

of gender roles serving the patriarchal system. The data used in this study was obtained

by in-depth interview, which is a technique of qualitative research, with 20

women living in the city of Erzurum where the patriarchal gender regime prevails. As

a result of the research, it has been observed that, a man has a significant role in a

woman`s mind due to the reasons, that the women who are interviewed, both have

low levels of education and are not economically independent, and the religious and

traditional doctrines give particular importance to men. In addition, in a woman`s

mind in patriarchal societies, it has been revealed that religious and traditional doctrines

which are more important than the economy and woman plays an important

role in maintaining male power.

Anahtar Kelimeler

Gender, Patriarchal society, Women and men in the family, Family relationships

Kaynakça

• Altun, D. ve Toker H. (2017). “Toplumsal Cinsiyet”, 1.Baskı, Ankara
• Butler, J. (1990). “Gender Trouble: Feminism and the Subversion of İdentity” New York and London: Routledge
• Butler, J. (1993). “Bodies that matter”, Routledge, Newyork and London
• Bem, S. (1993). “The lenses of gender: Transforming the debate on sexual inequality”, New Haven: Yale University Press
• Brown, H. A, (2016). “Marx’ta Toplumsal Cinsiyet ve Aile”, Çev. Gamze Rastgeldi, 1.Baskı, Ankara
• Connell, R. W. (1977). “Ruling class, ruling culture”, Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Connell, R. W. (2016). “Toplumsal Cinsiyet ve İktidar”, Çev. Cem Soydemir, 2.Basım, İstanbul
• Eckert, P. and McConnellGinet, S. (2003). “Language and Gender”, Second Edition. Cambridge and New York: Cambridge University Press, Chapter1,
• Eckert, P. and McConnellGinet, S. (2003). “Language and Gender”, Second Edition. Cambridge and New York: Cambridge University Press, Chapter5
• Gökkaya, V. B. (2018). “Toplumsal Cinsiyet ve Aile İçinde Kadına Yönelik Şiddet”, 1:Basım, Ankara
• Lerner, G. (1986). “The Creation of Patriarchy”, Oxford University Press, Oxford and New York Millett, K. (1970). “Sexual Politics”.
• Phillips, A. (2012). “Demokrasinin Cinsiyeti”, Çev. Alev Türker, 2.Basım, İstanbul
• Rigel, N. Batuş G. Yücedoğan G. Çoban B. (2005). Kadife Karanlık, İkinci Baskı, İstanbul
• Rose, S. O. (2018). “Toplumsal Cinsiyet Tarihçiliği Nedir?”, Çev. Ferit B. Aydar, 1.Basım, İstanbulTucker, J. E. (2015). “İslam Hukukunda Kadın, Aile ve Toplumsal Cinsiyet”, Çev. Zeynep E. Koca, Birinci Baskı, İstanbul
• Tekeli Ş. (1988). “Kadınlar İçin”, 1.Basım, İstanbul
• Yapıcı A. (2016). “Toplumsal Cinsiyet Din ve Kadın”, 1.Baskı, İstanbul
• Yaraman A. (2015). “Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili”, 2.Basım, İstanbul
• Walby S. (1990). “ Theorizing Patriarchy.” Basil : Blackwell.
• Blackless M. Charuvastra A. Derryck A. Fausto-Sterling A. Lauzanne K. Lee E. (2000). “How sexually dimorphic are we? Review and synthesis”, American Journal of Human Biology, 12:151–166.
• Bhasin K. (1993). “What is Patriarchy? Kali for Women”, New Delhi.
• Bingöl O. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık” KMÜ Sosyal Ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi 16 sayı 1, 108-114.
• Becker M. (1999). “Patriarchy and Inequality: Towards a Substantive Feminism”, University of Chicago Legal Forum: Iss. 1, Article 3
• Connell R. ve W. M. J. (2005). “Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept Gender and Society”, Vol. 19, No:6 December, pp,829-859.
• Dedeoğlu S. (2000). “Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği”, Toplum ve Bilim Dergisi Sayı:86
• EROL M. (2008). “Toplumsal Cinsiyetin Tutumlar Üzerindeki Etkisi”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Aralık Cilt: 32 No:2, 199-219,
• Ecevit Y. (2003). “Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir?”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü, C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4) Özel Eki
• GOKÇE B. (1979). “Ulusal Kültür, Türk Toplumunda Kadın Üzerine”, Sayı:6
• GÜNAY G. ve BENER Ö. (2011). “Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri”, Karabük Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü Hacettepe Üniversitesi, TSA /Yıl: 15, S:3
• Gerschick, T.J, and A.S. Miller. (1994). “Gender identities at the crossroads of masculinity and physical disability”, Masculinities 2(1): 34-55.
• KİTİŞ, Y. ve Sema B. Ş. (2007). “Bir Aile İçi Şiddet Olgusu; Sır Tutma İlkesi ile Şiddeti İhbar Etme Yükümlülüğü Arasındaki Etik İkilem”, Aile ve Toplum Yıl: 9 Cilt: 3 Sayı:11
• Kahraman, S. D. (2010). “Kadınların Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3 (1), 30-35
• Kurtuluş C. Uğraş U. T. Önder K. (2004). “Hegemonik Erkekliğin Peşinden,” Toplum ve Bilim, Sayı, 101, Güz
• Ökten Ş. (2009). “Toplumsal Cinsiyet Ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, sayı:2/8
• Subaşı N. (2007). “Muğla üniversitesi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Çağımızda Sosyal Değişme ve İslam, Toplumsal Değişme, Aile ve Yeni Risk Alanları”, 1.Baskı, Ankara
• SARITUNALI G. “Ataerkillik ve Türkiye’de Kadına Yönelik Ev-İçi Şiddet”, Celal Bayar Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü, 2. Sınıf Öğrencisi
• Yıldırım S. (2017). “Kadına Yönelik Şiddet ve Ataerkillik”, 6.Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı – II, Muş,
• Yavuz Ş. (2015). “Ataerkil Egemen Erkeklik Değerlerinin Üretiminde Kadınların Rolü: Trabzon Örneği” Fe Dergi 7, No.1, 117-130.
• Vatandaş C. Afyon Kocatepe Üniversitesi, (2011). “Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı”, Sosyoloji Konferansları, Sayı:35, sy,29-56, İstanbul Üniversitesi Yayınları
• West C. and Zimmerman, D. (1987). “Doing Gender. Gender and Society”, 1:125-151
• Witt, S. D. (1997). “Parental influence on children’s socialization to gender roles”, Adolescence,. Education Abstracts
• Crespi, I. (2013). “Socialization and Gender Roles Within the Family: A Study on Adolescents and Their Parents in Great Britain”, Catholic University of Milan
• URL: https://www.yeniasir.com.tr/yazarlar/seda_kaya_guler/2014/03/04/erkek-egementoplum (Erişim Tarihi: 07.07.2018)
• URL: http://www.altinmiras.com/?Syf=26&Syz=105543 (Erişim Tarihi: 13.07.2018