Sosyolojik Araştırma, Yöntem ve Tekniklerinin Sosyal Medya Üzerinden Kullanımı

Yıl 2019, Sayı: 6, 37 - 56, 12.12.2019

Şeref Karakaya

Öz

Sosyal medya ile
birlikte yaşantımız dijitalleşmektedir. Gündelik yaşantımız içerisinde birçok
şeyi sosyal medya vasıtasıyla yapıyor oluşumuz bu durumu ispatlar niteliktedir.
Bireylerin yaşantılarını sosyal medyaya taşımaları ve bu araçların sık
kullanımı sosyal medya üzerinde toplumsal gerçekliğe ilişkin izlerin bulunduğu
anlamına gelmektedir. Toplumsal gerçekliğin sosyal medyadaki izlerini sürmek ve
bu izleri verilere dönüştürerek analiz etmek, toplumsal gerçekliği sosyal medya
üzerinden ya da sosyal medya dolayımlı araştırmalar vasıtasıyla
anlayabileceğimiz anlamına gelmektedir. Sosyal medya üzerinden toplumsal
gerçekliğin izleri, bilimsel yöntem ve tekniklerle dönüştürülerek bilimsel
veriler haline getirilmektedir. Bu durum sosyal medya üzerinden ya da
aracılığıyla bilimsel yöntem ve tekniklerin nasıl kullanılacağı sorununu
gündeme getirmektedir.

Sosyoloji
toplumsal gerçekliği konu edinen bilim dalıdır. Sosyal medya üzerinden
toplumsal gerçekliğin okunabilmesi, sosyoloji için sosyal medyayı önemli bir
kaynak ve/veya araç konumuna sokmaktadır. Sosyolojik araştırmaların sosyal
medya üzerinden ya da aracılığıyla tasarlanması ve bu araştırmalarda kullanılan
tekniklerin sosyal medya dikkate alınarak kullanılması ile sosyoloji
araştırmaları sosyal medya üzerinden ya da aracılığıyla yapılmaktadır.

Bu çalışmada
sosyolojik araştırma yöntem ve tekniklerinin sosyal medya üzerinden kullanımı tartışılmıştır.
Bu yöntem ve tekniklerin sosyal medyada kullanımının avantaj ve
dezavantajlarından bahsedilmiştir. Çalışmanın sosyal medya üzerinden sosyoloji
araştırmaları yapmak isteyen araştırmacılar için kısa bir rehber niteliğinde
olması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Sosyolojik Araştırma Teknikleri, Dijital Teknikler

Kaynakça

• Akalın, M. (2015). Örnek Açıklamalarıyla Sosyal Bilimlerde Araştırma Tekniği Anket. Ankara.
• Alyanak Büker, Z. (2015). Etnografi ve Çevrimiçi Etnografi. İçinde M. Binark (Ed.), Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (2. Baskı, pp. 117–163). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bal, H. (2014). Sosyolojide Yöntem ve Araştırma Teknikleri. (1. Baskı, Ed.). Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi (1. Baskı). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Binark, M. (2015). Giriş. İçinde M. Binark (Ed.), Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (2. Baskı, pp. 15–25). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Brooker, P., Barnett, J., Cribbin, T., & Sharma, S. (2016). İlk ’Büyük Veri Sorununu ’ Çözebildik mi? Sosyal Medya Analizleri İçin Veri Toplama ve Görsel Temsili İlgilendiren Uygulamalı Konular. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 34–50). Ankara: Nobel Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Çomu, T. (2012). Video Paylaşım Ağlarında Nefret Söylemi: Youtube Örneği. Ankara Üniversitesi.
• Çomu, T., & Halaiqa, İ. (2015). Web İçeriklerinin Metin Temelli Çözümlemesi. İçinde M. Binark (Ed.), Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (2. Baskı, pp. 26–87). Ayrıntı Yayınları.
• Deniz, A. Ç. (2016). Arap Sosyal Medyasında Türk Dizileri. İçinde A. Ç. Deniz & A. B. Hülür (Eds.), Yeni Medya ve Toplum Disiplinlerarası Yaklaşımlar (1. Baskı, pp. 111–134). Konya: Literatürk Academia Yayıncılık.
• Erdoğan, A. (2013). Sosyometrinin Doğuşu ve Gelişimi. Sosyoloji Dergisi, 387–414.
• Eren, B. (2016). Twitter ve Siyasal İletişim. İçinde S. Karakulakoğlu Ersöz & Ö. Uğurlu (Eds.), İletişim Çalışmalarında Dijital Yaklaşımlar Twitter (1. Baskı, pp. 17–31). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Hewson, C. (2016). Dijital Yöntem Araştırmalarında Etik Sorunu. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 206–221). Ankara: Nobel Yayınları.
• Hope, J. (2016). Araştırma Katılımını Genişletmek İçin Karma Yöntemleri Birleştirmek. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 71–86). Ankara: Nobel Yayınları.
• Hutchinson, E. (2016). Dijital Yöntemler ve Sürekli Yeniden Keşif? Senkronize Olmayan Görüşme ve Fotografik Uyarım. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 143–156). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaplan Çorum, B. (2013). Türk Dijital Mac Topluluğu. İçinde K. Varnalı (Ed.), Dijital Kabilelerin İzinde (pp. 147–193). İstanbul: Mediacat Kitapları.
• Kaya, A. (2017). Sosyal Paylaşım Ağlarının Kişilerarası İletişim Sürecine Etkisi Bağlamında Facebook. İçinde A. Büyükaslan & A. M. Kırık (Eds.), Sosyal Medya Araştırmaları 1 (2. Baskı, pp. 155–205). İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Levi, E., & Şenol, I. (2013). Kadın Bakış Açısından Özel Günlerde Kutlama ve Hediye Verme Ritüelleri. İçinde K. Varnalı (Ed.), Dijital Kabilelerin İzinde (pp. 117–146). İstanbul: Mediacat Kitapları.
• Marshall, G. (2005). Sosyoloji Sözlüğü (2. Baskı). Ankara.
• Mert, E. (2015). Anket, Çevrimiçi Anket Tekniği ve Çevrimiçi’nde Anket Uygulaması. İçinde M. Binark (Ed.), Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (İkinci Bas, pp. 88–116). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (5. Baskı). Ankara: Yayın Odası Yayıncılık.
• Sağır, A. (2016). Facebook Gruplarında Üretilen Taraftar Kimlikleri. İçinde A. Ç. Deniz & A. B. Hülür (Eds.), Yeni Medya ve Toplum Disiplinlerarası Yaklaşımlar (1. Baskı, pp. 215–258). Konya: Literatürk Academia Yayıncılık.
• Sajuria, J., & Fabrega, J. (2016). Anketlere İhityacımız Var mı? Twitter Neden Kamuoyu Anketlerinin Yerine Geçemeyecek Ama Onları Tamamlayacak. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 87–104). Ankara: Nobel Yayınları.
• Şatıroğlu, A. (1999). J. L. Moreno ve Sosyometri Üzerine. Sosyoloji Dergisi, 3(5), 111–126. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/download/article-file/4218
• Snee, H., Hine, C., Morey, Y., Roberts, S., & Watson, H. (2016). Yöntemleri Birleştirmek ve Karşılaştırmak. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 67–70). Ankara: Nobel Yayınları.
• Striling, E. (2016). “Her Zaman Facebook’dayım!”: Ana Akım Araştırma Aracı ve Etnografya Alanı Olarak Facebook’u Araştırmak. İçinde H. Snee, C. Hine, Y. Morey, S. Roberts, & H. Watson (Eds.), Sosyal Bilimler İçin Dijital Yöntemler (1. Baskı, pp. 51–66). Ankara: Nobel Yayınları.
• Toprak, A., Yıldırım, A., Aygül, E., Binark, M., Börekçi, S., & Çomu, T. (2014). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “Görülüyorum Öyleyse Varım!” İçinde Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “Görülüyorum Öyleyse Varım!” (İkinci Bas). İstanbul.
• Tunalı, V. (2016). Sosyal Ağ Analizine Giriş (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Varnalı, K. (2013). Dijital Kabilelerin İzinde. (K. Varnalı, Ed.). İstanbul: Mediacat Kitapları.