Developing a Child and Adolescent Life Goal Determination Scale (ÇEYABÖ) and a Model Study

Yıl 2022, Sayı: 11, 146 - 167, 20.06.2022

Abdullah Aldemir Yalçın Demir

Öz

The current study aimed to develop a valid and a reliable scale for determining children’s and adolescent’s life goals. A subordinate aim was to find out if meaning in life predicted life goals. The study was conducted with four distinct samples. Exploratory and confirmatory factor analyses were performed in data analysis, all via IBM SPSS and AMOS®. Item factor loadings and corrected item total correlations were found to be above acceptable level, and variance explained was %51.67. The scale also extracted a 10-factor structure with eigenvalues larger than 1 and this structure had acceptable fit indices. The criterion validity was tested with the 3D Contribution Scale, and the total score of life goals had a .49 correlation with contribution to self, .42 with contribution to family, and .43 with contribution to society. Cronbach’s alpha was above .70 for overall scale (α= .90). In addition, a created SEM showed that existence of meaning and search for meaning explained %27 of life goals. The results indicated that Children’s and Adolescent’s Life Goals Scale was a reliable and valid scale. The results were also discussed within the literature and suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Life Goals, Goal, Goal Setting, Meaning of Life, Children and Adolescents

ÇOCUK VE ERGENLERDE YAŞAM AMACI BELİRLEME ÖLÇEĞİ (ÇEYABÖ) GELİŞTİRME VE BİR MODEL ÇALIŞMASI

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, çocuk ve ergenlerde yaşam amaçlarını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Bir diğer amaç ise yaşamın anlamının yaşam amaçlarını yordayıp yordamadığıdır. Araştırma, bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Çalışmada dört farklı katılımcı grubuyla çalışılmıştır. Verilerin analizinde ise, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve AMOS programları kullanılmıştır. Çalışmada ölçek maddelerinin faktör yükleri ve düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının kabul edilebilir seviyenin üzerinde olduğu, ölçeğin açıkladığı varyans miktarının % 51.67 olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin, özdeğeri 1’den büyük 10 faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve bu yapının uyum iyiliğinin kabul edilebilir düzeyde olduğu sonucuna erişilmiştir. Ölçeğin ölçüt geçerliği ise Üç Boyutlu Katkı Ölçeği ile incelenmiş, sonuçlar, yaşam amaçları toplam puanlarının kendine katkı ile .49, aileye katkı ile .42 ve topluluğa katkı ile .43 ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Güvenirlik katsayısının ölçeğin tümü için .70 düzeyinin üzerinde olduğu bulunmuştur (α= .90). Bunlara ilave olarak oluşturulan yapısal eşitlik modelinde, anlamın varlığı ve anlam arayışı yaşam amaçlarının % 27’lik kısmını açıkladığı belirlenmiştir. Sonuçlar, Çocuk ve Ergenlerde Yaşam Amaçlarını Belirleme Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular alanyazın bağlamında tartışılmış, önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Amaçları, Amaç, Amaç Belirleme, Yaşamın Anlamı, Çocuk ve Ergenler

Kaynakça

• Aldemir, A. ve Çelik, S. B. (2020). Üç Boyutlu Katkı Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 539-548.
• Altınsoy, F. ve Eryılmaz, A. (2017). School belonging in adolescence: Relationships with life goals and attachment patterns. International Online Journal of Educational Sciences, 9(4), 1038-1051.
• Altıparmak, D. (2019). Öğretmenlerin yaşam amacı ve anlamı düzeyleri ve iyi oluşları arasındaki ilişkide öz-duyarlık değişkeninin aracı rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Aydıner, B. B. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz yeterlik yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Sakarya Üniversitesi.
• Aygün, M. (2014). Öğrencilerin yaşam amaçlarıyla gelecek kaygısı arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Battista, J. ve Almond, R. (1973). The development of meaning in life. Psychiatry, 36(4), 409-427.
• Bauer, J. J. ve McAdams, D. P. (2004). Growth goals, maturity, and well being. Developmental Psychology, 40(1), 114-127.
• Baumgartner, H. ve Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Bentler, P.M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419-456.
• Bentler, P.M. ve Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588-606.
• Brdar, I., Rijavec, M. ve Miljković, D. (2009). Life goals and well being: Are extrinsic aspirations always detrimental to well being?. Psihologijske Teme, 18(2), 317-334.
• Browne, M.W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. İçinde: Bollen, K.A. ve Long, J.S. (Ed.), Testing structural equation models (s. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Brunstein, J. C., Schultheiss, O. C. ve Maier, G. W. (1999). The pursuit of personal goals. R. M. Lerner ve J. Brandtstadter (Editörler), Action and self development içinde (s. 169-196). Sage Publications, Inc.
• Bundick, M. J. (2011). The benefits of reflecting on and discussing purpose in life in emerging adulthood. New Directions for Youth Development, 2011(132), 89-103.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Pegem Akademi.
• Carver, C. S. ve Scheier, M. F. (1981). Attention and self regulation: A control theory approach to human behavior. Springer Verlag New York Inc.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir ve diğerleri, çev.). Eğiten Kitap.
• Crumbaugh, J. C. ve Maholick, L. T. (1964). An experimental study in existentialism: The psychometric approach to Frankl's concept of noogenic neurosis. Journal of Clinical Psychology, 20(2), 200-207.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000). The" What" and" Why" of goal pursuits: Human needs and the self determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
• Demir, Y., Çakan, O., Aldemir, A. ve Demir, A. E. (2017). Anne-Babası boşanmış çocuk ve ergenlerde yaşam amaçları. 2. Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi, B.155. 281-282.
• Demirbaş Çelik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yaşam amaçları arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 133-141, DOI: 10.13114/MJH.2016119294.
• Demirbaş-Çelik, N. ve İşmen-Gazioğlu, E. (2015). Yaşamda anlam ölçeği lise formu: Türkçe geçerlik ve güvenirliği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 42-60.
• Elliot, A. J. ve Church, M. A. (1997). A hierarchical model of approach and avoidance achievement motivation. Journal of Educational Psychology, 72, 218–232.
• Emmons, R. A. (1991). Personal strivings, daily life events, and psychological and physical well being. Journal of Personality, 59(3), 453-472.
• Eryılmaz, A. (2010). Yeniden gözden geçirme: Pozitif psikoterapi ve gelişimsel rehberlik bağlamında ergenler için amaçları genişletme programı. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 11(5), 53-66.
• Eryılmaz, A. (2011). İhtiyaç doyumu ve yaşam amaçları belirleme: Lise öğrenimi gören ergenler için bir öznel iyi oluş modeli. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1747-1764.
• Eryılmaz, A. (2012a). Amaçlar: Ruh ve beden sağlığını korumanın önemli bir aracı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4), 428-448.
• Eryılmaz, A. (2012b). Pozitif psikoterapi bağlamında yaşam amaçları belirleme ölçeğinin üniversite öğrencileri üzerinde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 15, 166-174.
• Eryılmaz, A. ve Aypay, A. (2011). Lise öğrencilerinde derse katılmaya motive olma ile yaşam amaçları belirleme arasındaki ilişkiler. Journal of Kırşehir Education Faculty, 12(3), 149-158.
• Frankl, V. E. (2009). İnsanın anlam arayışı. (S. Budak, Çev.) Okuyan Us Yayınları.
• Gabrielsen, L. E., Ulleberg, P. ve Watten, R. G. (2012). The Adolescent Life Goal Profile Scale: Development of a new scale for measurements of life goals among young people. Journal of Happiness Studies, 13(6), 1053-1072.
• Göka, E. (2013). Hayatın Anlamı Var Mı? Timaş Yayınları.
• Hu, L. ve Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• İlhan, T. (2009). Üniversite öğrencilerinin benlik uyumu modeli: Yaşam amaçları, temel psikolojik ihtiyaçlar ve öznel iyi oluş [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 81-97.
• Kasser, T. ve Ahuvia, A. (2002). Materialistic values and well being in business students. European Journal of Social Psychology, 32(1), 137-146.
• Kasser, T. ve Ryan, R. M. (1993). A dark side of the American dream: Correlates of financial success as a central life aspiration. Journal of Personality and Social Psychology, 65(2), 410-422.
• Kasser, T. ve Ryan, R. M. (1996). Further examining the American dream: Differential correlates of intrinsic and extrinsic goals. Personality and Social Psychology Bulletin, 22(3), 280-287.
• Kasser, T. ve Ryan, R. M. (2001). Be careful what you wish for: optimal functioning and the relative attainment of intrinsic and extrinsic goals. In P. Schmuck & K. M. Sheldon (Eds.), Life goals and wellbeing: Towards a positive psychology of human striving (pp. 116–131). Goettingen, Germany: Hogrefe & Huber.
• Kim, Y., Kasser, T. ve Lee, H. (2003). Self concept, aspirations, and weil being in South Korea and the United States. The Journal of Social Psychology, 143(3), 277-290.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48.
• Kline, P. (2000). The handbook of psychological testing. Routledge.
• Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press.
• Marsh, H.W., Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J. ve Peschar, J.L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360.
• Melton, A.M.A., Schulenberg, S.E. (2008). On The Measurement Of Meaning:Logotherapy’s Empirical Contributions to Humanistic Psychology. The Humanistic Psychologist, 36, 31–44.
• Negru, O. (2008). Personal goals: Structures and processes in adult development. Cognitie, Creier, Comportament/Cognition, Brain, Behavior, 12(3), 265-283.
• Özdamar, K. (1999). Paket programları ile istatistiksel veri analizi. Kaan Kitabevi.
• Seligman, M. E. P. ve Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologyst, 55, 5-14.
• Sheldon, K. M. ve Elliot, A. J. (1999). Goal striving, need satisfaction, and longitudinal well being: The self concordance model. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 482-497.
• Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S. ve Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80–93.
• Steger, M. F. (2009). Meaning in life. In S. J. Lopez (Ed.), Oxford handbook of positive psychology (2nd ed., pp. 679–687). Oxford, Oxford University Press.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Tanrıverdi, A. ve Ulu, M. (2018). Lise öğrencilerinde hayatın anlam ve amacı ile değer yönelimleri arasındaki ilişki. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 18(2), 1198-1234.
• Tkach, C. ve Lyubomirsky, S. (2006). How do people pursue happiness?: Relating personality, happiness increasing strategies, and well being. Journal of Happiness Studies, 7(2), 183-225.
• Truskauskaitė-Kunevičienė, I. ve Kaniušonytė, G. (2018). The three-dimensional contribution scale (3DCON): Development and psychometric evaluation. Current Psychology, 1-10.
• Vansteenkiste, M., Simons, J., Lens, W., Soenens, B. ve Matos, L. (2005). Examining the motivational impact of intrinsic versus extrinsic goal framing and autonomy supportive versus internally controlling communication style on early adolescents' academic achievement. Child Development, 76(2), 483-501.
• Yentir-Kanal, F. (2019). Ergenler için yaşam amaçları ölçeği geliştirme çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Yüksel, R. (2012). Genç Yetişkinlerde Yaşamın Anlamı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(2), 69-83.