KENAN MÜMTAZ AKIŞIK'IN ŞİİRLERİNDE ZAMAN VURGUSU

Yıl 2022, Sayı: 11, 265 - 289, 20.06.2022

Betül Hastaoğlu Özbek

Öz

Zaman, antik çağlardan beri filozofların, bilim insanlarının dikkatini çeken ve birçok farklı disiplin tarafından yorumlanan bir kavramdır. Öte yandan insanlar, yaşamlarını, zamanla yarış hâlinde sürdürürler. Bu açıdan bakıldığında, zamanın hayatın merkezinde yer aldığını söylemek mümkündür. İnsanı yakından ilgilendiren bir konunun, sanatın odağında olmaması ise beklenemez. Zaman, soyutluğu ve yoruma açıklığıyla edebiyatın da konuları arasına girmektedir.
Mutlak ve göreli zaman, sanatçılar tarafından edebiyat eserlerinde dile getirilmekte, zaman ve mekânın insan üzerindeki etkileri anlatılmaktadır. Çünkü zaman, genel anlamda mekânla ilişkilendirilerek ölçülmektedir. Sanatçıların zaman ve mekânı çoğu kez birlikte değerlendirmesi, bu yüzdendir. Bitlisli şair Kenan Mümtaz Akışık da zaman vurgusunu, şiirlerinde belirginleştirir ve böylece mekânsal duyarlılığını ortaya koyup zamana verdiği önemi, ebedîleştirmiş olur. Üzerinde yaşadığı bölge ile geçmiş ve gelecekten beslenen duyguları arasında ilgi kurarak zamanın yapıcı-yıkıcı etkilerine işaret eder. Zamanı, dikey-yatay boyutlarıyla ele alıp hayatın sığlığını ve kendi perspektifini, şiir düzleminde genişletmeye çalışır.

Anahtar Kelimeler

Kenan Mümtaz Akışık, insan, geçmiş, gelecek, zaman

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998). Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Akışık, K. M. (1991). Karınca Yeniği. İstanbul: Edebiyat Gazetesi Yayınları.
• Akışık, K. M. (1993). Zaman Gibi. Ankara: Başak Yayınları.
• Akışık, K. M. (1994). Güneşe Taşındık. Ankara: Prospero.
• Akışık, K. M. (1996). Sözden Yazıya. Ankara: İlkyaz Kitaplığı.
• Akışık, K. M. (1998). Zaman Satılırsa. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Akışık, K. M. (1999). Sürgün Gözler. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Akışık, K. M. (2000). Yok. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Akışık, K. M. (2003). Zaman Çöküyor. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Akışık, K. M. (2010). Buluntu Şiirler. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Akışık, K. M. (2014). En Üstün Şiir İnsan. Ankara: Payda Yayıncılık.
• Alexander, S. (2019). Spinoza ve Zaman. (B. Yaylım, Çev.) Ankara: Fol Kitap Yayınları.
• Aristoteles. (1996). Zaman Kavramı. İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Bachelard, G. (2018). Mekanın Poetikası. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Bardon, A. (2018). Zaman Felsefesinin Kısa Tarihi. (Ç. Ö. Yalçın, Çev.) İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek. Ankara: Dost Kitabevi.
• Biyografya. (2021). biyografya: https://www.biyografya.com/biyografi/7014.
• Cevizci, A. (2002). Felsefe Sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Colebrook, C. (2013). Gilles Deleuze. (C. Soydemir, Çev.) İstanbul: Doğubatı Yayınları.
• Çüçen, A. K. (2012). Martin Heidegger: Varlık ve Zaman. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Gündoğan, A. O. (2013). Bergson. İstanbul: Say Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2002). Zamana Düşen Çığlık. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Levinas, E. (2011). Tanrı, Ölüm ve Zaman. Ankara: Dost Kitabevi.
• Nalbantoğlu, İ. (2017, Ağustos 29). Kenan Mümtaz Akışık Aramızdan Ayrıldı. İlhami Nalbantoğlu: https://ilhaminalbantoglu.wordpress.com/2017/08/29/kenan-mumtaz-akisik-aramizdan-ayrildi/