Kentte Toplu Yaşam Alanlarının Barınma Hakkı Bağlamında Değerlendirilmesi: Üniversite Öğrenci Yurtları Örneği

Yıl 2024, Sayı: 16, 33 - 55, 07.01.2025

Tuğba Canbulut , Sude Ekşi

Öz

Kentler bireylere barınma koşulları sunar. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin kentteki barınma durumlarına odaklanılmaktadır. Toplu yaşam alanları olan öğrenci yurtlarının işleyiş ve kullanım biçimlerinin öğrenciler gözünden sorgulanması söz konusudur. Bu bağlamda üniversite öğrencilerinin işlevsel barınma imkanları tartışmaya açılmıştır. Araştırmanın amacı üniversitelerde okuyan öğrencilerin yaşadığı barınma sorununu öğrencilerin kişisel, sosyal, psikolojik durumları ile akademik hayatını nasıl ve ne kadar etkilediğini göz önüne getirmektir. Bu bağlamda temel araştırma soruları şunlardır: Üniversite öğrencilerinin barındıkları yurtlar temel bir gereksinim olan kentsel alanda barınma hakkını karşılıyor mu? Yurtlar kentin paydaşı olan üniversite öğrencilerinin hangi ihtiyacını karşılıyor? Araştırma niteliksel yöntem ile yapılmıştır. Veriler derinlemesine görüşme tekniği ile yaklaşık 40’ar dakikalık seanslarla toplanmıştır. 14 görüşmecinin ardından araştırmanın doyuma ulaştığı görülmüştür. Araştırma sonunda elde edilen bulgulardan en önemlisi kentsel alanın güvensizliğinin ve konut-barınma sorunlarının yurtlara da yansımasıdır. Barınmanın bir kentli hakkı olarak ele alınması ve toplu yaşam alanı sunan öğrenci yurtlarının iyileştirilmesine dair kent politikalarının oluşturulmasına dikkat çekilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Barınma Hakkı, Öğrenci Yurtları, Üniversite Öğrencileri, Toplu Yaşam Alanları, Yurtlar

Evaluation of Community Living Areas in the City in the Context of the Right to Shelter: The Example of University Student Dormitories

Öz

Cities offer different housing conditions for everyone. This research focuses on the housing conditions of university students in the city. The functioning and usage of student dormitories, which are collective living spaces, are questioned from the students' perspective. In this context, the functional housing opportunities for university students have been opened for discussion. The aim of the research is to highlight how and to what extent the housing problems experienced by students studying at universities affect their personal, social, psychological states and academic life. The main research questions are as follows: Do the dormitories housing university students meet the right to housing in urban areas, which is an essencial requirement? Which needs of university students, as city stakeholders, are met by dormitories? The research was conducted using a qualitative method. The data was collected using the in-depth interview technique in approximately 40-minute sessions. It was observed that the research reached saturation after 14 interviewees. The most important finding from the research is the reflection of urban insecurity and housing problems in dormitories. It has been tried to draw attention to the creation of urban policies regarding housing as a right of citizens and the improvement of student dormitories which provide collective living spaces.

Anahtar Kelimeler

Right to Shelter, Student Dormitories, University Students, Community Living Areas, Dormitories

Kaynakça

• Adagide-Demirel, S., Eğlence, R., & Kaçmaz, E. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Ruhsal Durumlarının Belirlenmesi, Nevşehir Hacıbektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 1(1), 18-29.
• Ağaç, S., Çivitci, Ş., & Dengin, S. (2015). Öğrenci Yurtlarında Giysi Bakım ve Muhafaza Durumunun Belirlenmesi ve Yaşanılan Sorunlar, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 189-197.
• Akalın, M. (2018). Kiralık Sosyal Konutlar: Türkiye’de Barınma Sorununun Çözümü İçin Yeni Bir Yöntem, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 88-121.
• Akbal, H. (2022). Üniversite Öğrencilerinin Özel Yurt Seçim Kararının AHP Tabanlı GİA İle İncelenmesi, Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 273-285.
• Arlı, E. (2013). Barınma Yerinin Üniversite Öğrencilerinin Kişisel ve Sosyal Gelişim ve Akademik Başarı Üzerindeki Etkilerinin Odak Grup Görüşmesi ile İncelenmesi, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2, 173-178.
• Balçık, S., Karaoğlu, G., Ayaz, B., & Kılınç, C. (2022). Mikro Barınma Yapılarında Mekân Kurgularının Öğrenci Kullanıcılar Kapsamında Değerlendirilmesi, Sanat ve Araştırma Dergisi, 3(4). 109.
• Baş, H. (2017). Türkiye’de Genç Nüfus: Sorunlar ve Politikalar, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(17), 255-288.
• Baş, T. Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri Örnek Uygulamalı Adım Adım Vaka Analizi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Çeviri Editörü: Asım Arı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bilgiç, D., Yüksel, P., Gülhani H., Şirin, F., & Uygun, H. (2019). Üniversitede Yurtta Kalan Kız Öğrencilerin Genital Hijyen Davranışları ve Sağlık Sonuçları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 478–485.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir), İstanbul: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2021). Araştırma Tasarımı-Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Araştırmaları (Çeviri Editörü: Engin Karadağ), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çoban, A., Gemalmaz, R., Kervan, B. B., Arslan, Y., Gük, A., & Zengin, O. (2019). Gençlerin Yaş Ayrımcılığı Deneyimleri: Karabük Üniversitesi Örneği, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 19(1),32-42.
• Demirbilek, M. (2012). Yurtlarda Kalan Öğrencilerin Arkadaşlık İlişkileri, Arkadaşlık İlişkileriyle Bağlantılı Sorunları ve Çözümüne Yönelik Bir Model Denemesi, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 1-24.
• Doğan, B. (2023). Anayasa Hukuku Açısından Konut Hakkı, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 31(3), 1321-1356.
• Dorsley, J. D., Harrison, P., & Corcoran, R. (2021). The Role of Accomodation Environments in Student Mental Health and Wellbeing, BMC Public Health. 21.
• Ekici, G. (2013). Yurtta Kalan Kız Öğrencilerde Beslenme Alışkanlıkları ile Vücut İmajı, Duygusal Durum ve Akademik Başarı İlişkisi, Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 1(2), 11–20.
• Gençlik ve Spor Bakanlığı. (2023). 2023 Yılı Faaliyet Raporu. https://sgb.gsb.gov.tr/Public/Edit/images/SGB/012014/2023%20Faaliyet%20Raporu.pdf, ErişimTarihi: 3.11.2024
• Güler, M. A., & Özdemir-Güler, Z. (2023). Türkiye İstatistik Kurumu Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Sonuçları Ekseninde Türkiye’de Konut Yoksulluğu, Emek Araştırma Dergisi (GEAD), 14(23), 71-88.
• İbili, E., & Uyanık, H. (2018). Öğrencilerin Yurt Memnuniyet Düzeyleri ile Kişisel Gelişim Yönelimleri Arasındaki İlişkinin incelenmesi, Yükseköğretim Dergisi, 8(3), 293-300.
• Kaçmaz, T., Türnüklü, A., & Karazor, V. (2019). Gruplararası Temas: Farklı Sosyal Kimliklere Sahip Üniversite Öğrencilerinin, Aynı Yurt Odasında Yaşadıkları Gruplararası Temasın İncelenmesi, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 688-709.
• Kandemir, H., Dirik, B., & Narin, M. (2016). Evde Yaşayan Öğrenci ile Yurtta Yaşayan Öğrencinin Yaşam Doyum Düzeylerinin Yapısal Eşitlik Modeli ile Analizi. İş ve Hayat, 2(4), 275-291.
• Kara, H. Z., Aykul, M., & Pulat, A. B. (2019). Neden ve Sonuçları İtibariyle Üniversite Öğrencilerinin Barınma Sorunu, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 78-91.
• Karabacak, M., & Sayılı, M. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Barınma Yeri Tercihleri: Havza Meslek Yüksekokulu Örneği, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 195- 216.
• Kirişçi, G., Atalmış, E. (2017). Öğrencilerin Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurtlarında Barınma Gerekçeleri ile Memnuniyet Düzeyleri Arasındaki İlişki, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 59-70.
• Kösedağ, E. (2023). Türkiye’de Konut Hakkı ve Bu Hakkın Kullanılmasında Ortaya Çıkan Sorunlara Yönelik Değerlendirme. Kent Akademisi, 16(1), 595-611.
• Lefebvre, H. (2016), Şehir Hakkı (Çeviri: Işık Ergüden), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Marcuse, P. (2014). Hangi Kent, Kimlerin Hakkı?. (Çev. Ali Yağız Şen). İçinde: Kar İçin Değil Halk İçin Eleştirel Kent Teorisi ve Kent Hakkı, (Ed. N. Brenner, P. Marcuse, M. Mayer) s. 47-71, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Özel, Y., Türkleş, S., & Erdoğan, S. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Ruhsal Durumun İncelenmesi, JAREN, 6(2), 220-228.
• Punch, K. F. (2011). Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar (Çevirenler: Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sart, G. (2017). Fenomenoloji ve Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz. İçinde: Nitel Araştırma yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları, (Editörler: Fatma Nevra Seggie, Yasemin Bayyurt) (s. 70-81), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Schütz, A. (2018). Fenomenoloji ve Toplumsal İlişkiler, (Çev. Adnan Akan, Seyda Kesikoğlu), Ankara: Heretik Yayınları.
• Şahinli, M. A. ve Şahbaz Kılınç, N. (2016). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Öğrencilerinin Barınma Sorunlarının Tespiti ve Değerlendirilmesi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 87-103.
• TMMOB (2024). Kentleşme, Konut Sorunu, Barınma Hakkı ve Demokrasi https://www.tmmob.org.tr/etkinlik/tmmob-demokrasi-kurultayi-1998/kentlesme-konut-sorunu-barinma-hakki-v-e-demokrasi. Erişim Tarihi: 3.5.2024.
• Toprakçı, E., & Özerten, K. N. (2020). Özel Öğrenci Yurtları Denetim Rehberinin Yasal Belgeler ve Alanyazın Temelinde İncelenmesi, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11(3), 199-216.
• Topraklı, A. Y. (2019). A Post Occupancy Evaluation Study for University Students’ User Satisfaction of Dormitories, Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(18), 39-60.
• Yerli-Usul, S. (2017). The Relationship between Students’ Residence Type and Academic Achievement, Educational Research Association The International Journal of Educational Researchers, 8(2), 9-14.
• Tepeli-Temiz, Z., & Ulusoy-Gökçek, V. (2020). Yurtta Kalan Üniversite Öğrencilerinin Anksiyete, Sosyal Destek ve Yaşam Doyum Düzeyleri ile Baş Etme Stillerinin İncelenmesi, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 15, 431-458.
• Tekçe, Ö., & Çelik, Ö. (2023). Kent Gündemine Bakış. İstanbul: İBB İştiraki Kültür A.Ş. Yayını. Yükseköğretim Kurumu. (2023). https://istatistik.yok.gov.tr , ErişimTarihi: 3.11.2024.