Hallaçlar Volkanitleri’nde (Bayramiç, Çanakkale) Stratejik Element Zenginleşmeleri

Yıl 2022, , 1184 - 1192, 27.10.2022

Demet Kıran Yıldırım , Zeynep Doner , Ali Tugcan Unluer

https://doi.org/10.35414/akufemubid.1124737

Öz

Yapılan çalışmada Bayramiç-Çanakkale bölgesinde bulunan Hallaçlar Volkanitleri stratejik element içerikleri açısından değerlendirilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında özellikle yoğun hidrotermal alterasyon gözlemlenen kayaçlardan alınan örnekler üzerinde mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelemeler yapılmıştır. Çalışma alanının stratigrafisi Kazdağı metamorfitlerine ait Sütüven Formasyonu, Çetmi Ofiyolitik Melanjı, Evciler Plütonu ve Hallaçlar Volkanitleri’nden oluşmaktadır. Hallaçlar Volkanitleri’nin Ofiyolitik kayaçlar ve Evciler Plütonu dokanaklarında yoğun hidrotermal alterasyonların geliştiği ve bu alterasyonların özellikle ofiyolitik kayaçlara daha yakın olduğu gözlemlenmiştir. Gerçekleştirilen jeokimyasal analizler sonucunda ise itriyum (Y), zirkonyum (Zr), toryum (Th), kalay (Sn) ve antimon (Sb) elementlerinin Hallaçlar volkanitleri içerisinde zenginleştiği görülerek, bu elementlerin metamorfik kayaçlar bünyesinden yıkanarak hidrotermal çözeltiler vasıtasıyla volkanitlerin içerisinde zenginleştiği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hallaçlar Volkanitleri, Stratejik Element, Bayramiç-Çanakkale

Strategic Element Enrichments in Hallaçlar Volcanites (Bayramiç, Çanakkale)

Öz

In this study, Hallaçlar Volcanites located in Bayramiç-Çanakkale region were evaluated in terms of strategic element contents. Mineralogical-petrographical and geochemical investigations were carried out on the samples which were taken from the outcrops with intense hydrothermal alteration. The stratigraphy of the study area consists of the Sütüven Formation (Kazdağı Metamorfites), Çetmi Ophiolitic Melange, Evciler Pluton and Hallaçlar Volcanites. The intensity of hydrothermal alterations gradually increases in Hallaçlar Volcanites towards to the ophiolitic rocks and the Evciler Pluton. As a result of the geochemical analyzes carried out, it was observed that the yttrium (Y), zirconium (Zr), thorium (Th), tin (Sn) and antimony (Sb) elements were enriched in the Hallaçlar volcanites. It can be concluded that these elements were enriched in the volcanites with the hydrothermal solutions leaching from the elder metamorphic rocks.

Anahtar Kelimeler

Hallaclar Volcanites, Strategic Element, Bayarmiç-Çanakkale

Kaynakça

• Arık, F. and Aydın, Ü., 2011. Geochemical features of the Aladag Fe-Cu-Zn-Pb skarn deposit (Ezine/Canakkale-North West Turkey). Goldschmidt 2011 Conference, 14-19 August 2011, Prague, Mineralogical Magazine, 452.
• Arık, F., Aydın, Ü. and Bozkır Özen, Y., 2010. Geological Features and Ore Deposits of Aladag (Ezine/Canakkale). International Symposium on Geology of Natural Systems – Geo Iași 2010 Alexandru Ioan Cuza University of Iași, Romania Dept of Geology, 1 - 4 September 2010, Iași, Romania, Proceedings, 187-188.
• Bailly, L., Bouchot, V., Bény, C., Milési, J.P. 2000. Fluid inclusion study of stibnite using infrared microscopy: An example from the Brouzils antimony deposit (Vendee, Armorican massif, France). Economic Geology, 95(1), 221-226.
• Bingöl, E., Delaloye, M. and Ataman, G., 1982. Granitic intrusions in Western Anatolia: A contribution of the geodynamic study of this area. Eclogae Geologisch Helvetica, 75, 437-446.
• Campbell, A.R. and Panter, K.S. 1990. Comparison of fluid inclusions in coexisting (cogenetic?) wolframite, cassiterite, and quartz from St. Michael's Mount and Cligga Head, Cornwall, England. Geochimica et Cosmochimica Acta, 54(3), 673-681.
• Dostal, J. 2017. Rare earth element deposits of alkaline igneous rocks. Resources, 6(3), 34.
• Doygun, Z., 2010. Evciler (Çanakkale-Bayramiç)- Tepeoba (Balıkesir-Havran) sahalarının jeolojik, minerolojik ve petrografik olarak incelenmesi ve cevherleşme açısından değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 129.
• Ercan, T., 1979. Batı Anadolu, Trakya ve Ege adalarındaki Senozoyik volkanizması. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 9, 23-46.
• Ercan, E., Satır, M., Steinitz, G., Dora, A., Sarıfakıoglu, E., Adis, C., Walter, H-J. ve Yıldırım, T., 1995. Biga Yarımadası ile Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan adalarındaki (KB Anadolu) Tersiyer volkanizmasının özellikleri, MTA Dergisi, 117, 55-86.
• Ercan, T., Türkecan, A., Guillou, H., Satır, M., Sevin, D. ve Şaroğlu., F., 1998. Marmara Denizi çevresindeki Tersiyer volkanizmasının özellikleri. MTA Dergisi, 120, 199-221.
• Genç, Ş.C., 1998. Evolution of the Bayramiç magmatic complex, northwestern Anatolia. Journal of volcanology and geothermal research, 85(1-4), 233-249.
• Harris, N.B., Kelley, S. and Okay, A.I., 1994. Post-collision magmatism and tectonics in northwest Anatolia. Contributions to Mineralogy and Petrology, 117(3), 241-252.
• Innocenti, F., Mazzuoli, R., Pasquare, G., Radicati di Brozolo, F. and Villari, L., 1982. Tertiary and quaternary volcanism of the Erzurumkars area (Eastern Turkey): Geochronological data and geodynamic evolution. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 13(3), 223-240.
• Karacık, Z. and Yılmaz, Y., 1998. Geology of the ignimbrites and the associated volcano–plutonic complex of the Ezine area, northwestern Anatolia. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85(1-4), 251-264.
• Kuşcu, İ., Tosdal, R.M. and Gençalioğlu-Kuşcu, G., 2019. Porphyry-Cu Deposits of Turkey. In Mineral Resources of Turkey. Springer, Cham, 337-425.
• Large, R.R., Gemmell, J.B., Paulick, H. and Huston, D.L. 2001. The alteration box plot: A simple approach to understanding the relationship between alteration mineralogy and lithogeochemistry associated with volcanic-hosted massive sulfide deposits. Economic Geology, 96(5), 957-971.
• Lehmann, B. 2021. Formation of tin ore deposits: A reassessment. Lithos, 402, 105756.
• Okay, A., Siyako, M. and Burkan, K.A., 1991. Geology and tectonic evolution of the Biga Peninsula, northwest Turkey. Bulletin-Technical University of Istanbul, 44.
• Özpınar, Y., Kılıç, M., Avşar, M., Sarı, R., Küçükefe, Ş., Agnerian, H., Doygun, Z., Yenigün, K., 2012. A new assessment of the Kısacık gold mineralization (Ayvacik-Çanakkale; NW Anatolia). Roman J Earth Sci, 86(2), 111-116
• Savaşçın, M.Y. and Güleç, N., 1990. Relationship between magmatic and tectonic activities in western Turkey. International Earth Science Colloquum on the Aegean Region (IESCA) Proceedings, 300-313.
• Siyako, M., Bürkan, K.A. and Okay, A.İ., 1989. Biga ve Gelibolu yarımadalarının Tersiyer jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. TPJD Bülteni, 1(3), 183-199.
• Yılmaz, Y., Genç, Ş.C., Karacık, Z. and Altunkaynak, Ş., 2001. Two contrasting magmatic associations of NW Anatolia and their tectonic significance. Journal of Geodynamics, 31(3), 243-271.
• Yigit, O., 2006. Gold in Turkey—a missing link in Tethyan metallogeny. Ore Geology Reviews, 28(2), 147-179.
• İnternet Kaynakları 1-https://rmis.jrc.ec.europa.eu/?page=crm-list-2020-e294f6, (08.04.2022)
• 2-https://www.usgs.gov/centers/national-minerals-information-center/rare-earths-statistics-and-information, (25.05.2022)
• 3-https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/maden-kullanim-alanlari, (16.08.2022)
• 4-https://tradingeconomics.com/commodity, (16.08.2022)
• 5-https://pubs.usgs.gov/pp/1802/c/pp1802c.pdf, (25.05.2022)