The Concrete Quality Control in Turkish Codes from the Past to the Present

Yıl 2010, Cilt: 10 Sayı: 2, 69 - 82, 01.08.2010

Ali Ergün

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Geçmişten Günümüze Standartlarda Betonun Nitelik Denetimi

Öz

Betonarme taşıyıcı sistemleri oluşturan malzemelerinden birisi olan beton, betonarme elemanların boyutlandırılmasında esas alınan proje sınıfına uygun şantiyede üretilmesi standartlarda zorunlu kılınmıştır. Yapı malzemesi açısından incelendiğinde, farklı bileşenlerden oluşan betonun basınç ve çekme dayanımı gibi mekanik özellikleri, pek çok parametreye bağlıdır. Betonun sınıf tanımlaması mekanik özelliklerden basınç dayanımına göre yapılır. Belirli özelliklere sahip sertleşmiş beton numuneler üzerinde yapılan basınç deneylerine göre, standartlarda belirlenen uygunluk kriterlerine bağlı olarak üretilen betonların nitelik denetimi yapılmakta ve proje sınıfında olup olmadığına karar verilmektedir. Ülkemizde, Türk Standartları Enstitüsü’nün kurulmasıyla birlikte, beton ve betonarme ile ilgili standartlar çıkartılmış, günümüze kadar bu standartlarda betonun nitelik denetimleri ile ilgili çok farklı yaklaşımlar ortaya konulmuştur. Son otuz yıl içerisinde, betonun nitelik denetimi ile ilgili kriterler, TS 500/1971, TS 500/1984, TS 500/2000, TS 11222/2001 ve TS EN 206-1’de farklı biçimlerde verilmiştir. Bu süreç içerisinde eğitimlerini almış başta inşaat mühendisleri olmak üzere teknik elemanların, günümüzde üretilen betonların şantiye denetimi konusunda uygulayacakları uygunluk kriterlerinde farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, geçmişten günümüze kadar standartlarda farklı biçimde verilen betonun nitelik denetimi ve kabul koşulları incelenmiş ve günümüzde geçerli olan uygulama kriterleri anlatılarak örneklerle desteklenmiştir. Böylece, eski kriterlere göre değerlendirme yapan teknik elemanların bu konudaki bilgileri güncelleştirilerek, nitelik denetiminin herkes tarafından aynı ve doğru bir şekilde yapılmasına katkı sağlanılacaktır

Anahtar Kelimeler

TS 500, TS EN 206-1, Beton, Uygunluk kriterleri, Nitelik denetimi, Kabul koşulları

Kaynakça

• Akman M.S., 1990. Yapı Malzemeleri, İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi Matbaası, İstanbul.
• Berktay İ., 2003. Betonarme I, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İstanbul Şubesi Yayını, İstanbul.
• Celep Z., Kumbasar N., 1999. Betonarme Yapılar, Beta Dağıtım, İstanbul.
• Özkul H., Taşdemir M.A., Tokyay M., Uyan M., 1999. Her Yönüyle Beton, Türkiye Hazır Beton Birliği Yayını, İstanbul.
• Öztekin E., Sağır N.T., 2004. Hazır Beton Tesisleri ile Yapı Denetim Laboratuarları Arasında Dayanım İkilemi: Örnek Vakalar ve Öneriler, Beton 2004 Kongresi, İstanbul.
• Topçu İ. B., Uğurlu A., 2002. TS 500/ 2000 Standardının Beton Açısından İncelenmesi, ECAS2002 Uluslararası Yapı ve Deprem Mühendisliği Sempozyumu, 493-499, Ankara.
• Türkel S., Tosun K., 2004. TS EN 206-1 ile TS 500 ve TS 11222 Standartlarının Beton Açısından Değerlendirilmesi, Beton 2004 Kongresi, İstanbul.
• TS 500/Nisan 1984, 1984. Betonarme Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS 500/Şubat 2000, 2000. Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS 11222/Şubat 2001, 2001. Beton - Hazır Beton –Sınıflandırma, Özellikler, Performans, Üretim ve Uygunluk Kriterleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS EN 206–1/Nisan 2002, 2002. Beton–Bölüm 1: Özellik, Performans, İmalat ve Uygunluk, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.