Dissolution Of The Rubidium From Eti Mine Kırka Boron Management Waste

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 2, 1 - 8, 01.08.2013

Ayşegül Türk Baydır Yunus Erdoğan

Öz

XRF and XRD analyzes has been conducted of the samples that are obtained from Eti Mine Kırka Boron Management. XRF and XRD analysis results seem to support each other. According to the XRD analysis results, the samples obtained from Eti Mine Kırka Boron Management has been found Borax, dolomite, potassium feldspar, tinkalkonit structure. According to the results of XRF analysis in KK8 sample above 1000 µg/g Rb was determined. In this study, the sample is obtained from Eti Mine Kırka Boron Management was used as the source of rubidium. The rubidium in KK8 samples is insoluble in water and acid. Rubidium source is solved with the method of melting by using CaCl2-CaCO3. ICP-OES device was used for the determination of the rubidium in the solution. Some experimental results, showed that above 1000 mg / L rubidium was passed to the solution. As experiments were performed at different temperatures and different amounts of salt has detemined appropriate test parameters.© Afyon Kocatepe Üniversitesi 1.Giriş Dünyadaki önemli bor yataklarının Türkiye, ABD ve Rusya'da olduğu bilinmektedir. Dünyada toplam 1176 milyon ton B2O3 olup, bu rezervin % 72,2'si Türkiye'dedir(Lyday 2000). Kırka Borat Yatakları Ankara'nın 240 km batısında Eskişehir ili sınırları içerisindedir. Yataktaki başlıca bor mineralleri tinkal, kolemanit ve üleksittir. Kırka boraks yatağı dünyanın en büyük rezervine sahip olup, toplam rezerv 520 milyon ton dolayındadır. Yatağın ortalama B2O3 tenörü % 24.7'dir(Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madenci ̇li ̇k özel i ̇hti ̇sas ko mi ̇syonu

Anahtar Kelimeler

Boron, Boron waste, Rubidium, Separation of the rubidium

Eti Maden Kırka Bor İşletmesi Artıklarından Rubidyumun Çözeltiye Geçirilmesi (025702) (13-20)

Öz

Eti Maden Kırka Bor İşletmesinden temin edilen numunelerin XRF ve XRD analizleri yapılmıştır. XRF ve XRD analiz sonuçları birbirini destekler niteliktedir. Bu çalışmada yaptığımız XRD analiz sonuçlarına göre Kırka Boraks İşletmesinden temin edilen numunelerin dolomit, potasyum feldspat, boraks ve tinkalkonit yapısında olduğu görülmüştür. XRF analiz sonuçlarına göre KK8 numunesinde 1000 µg/g’in üzerinde Rb tespit edilmiştir. Bu çalışmada Eti Maden Kırka Bor işletmesinden temin edilen bu numune rubidyum kaynağı olarak kullanılmıştır. Bu numune içindeki Rubidyum su ve asitlerde çözünmemektedir. CaCl2CaCO3 kullanılarak yapılan eritiş yöntemiyle rubidyum kaynağı çözülmeye çalışılmıştır. Çözeltiye geçen rubidyumun tespiti için ICP-OES cihazı kullanılmıştır. Bazı deney sonuçlarında 1000 mg/L üzerinde rubidyumun çözeltiye geçirildiği gözlenmiştir. Deneyler farklı sıcaklıklarda ve farklı tuz miktarlarıyla yapılarak en uygun deney parametreleri belirlenmiştir. © Afyon Kocatepe Üniversitesi

Anahtar Kelimeler

Bor, Bor atıkları, Rubidyum, Rubidyumun ayrılması

Kaynakça

• Anan’ev, V., Miklin, M., Nelyubina, N., and Poroshina, M., 2004. Optical spectra of UV-irradiated rubidium and Photochemistry and Photobiology A: Chemistry, 162(1), pp.67–72. crystals. Journal of
• Angulo, M. A., 2012. Rubidium. In U.S. Geological Survey Mineral Department of the Interior, pp. 132–133. Summaries 2012. U.S.
• Bentli, T., Özdemir, O., Çelik, M. S., and Ediz, N., 2002. Bor Atıkları ve Değerlendirilme Stratejileri. In The First International Boron Symposium. Kütahya, pp. 250–258.
• Boncukcuoğlu, R., Kocakeri ̇m, M. M., Tosunoğlu, V., and Yilmaz, M. T., 2002. Utilization of trommel sieve waste as an additive in Portland cement production. Cement and Concrete Research, 32(1), pp.35–39. Available 8846(01)00625-1 [Accessed March 6, 2012].
• Butterman, W. C., and Reese, R. G., 2003. Mineral Commodity Profiles Rubidium. U.S. Geological Survey Open-File Report 03-045, pp.1–11. Available at: http://pubs.usgs.gov/of/2003/of03-045/of03- 045.pdf.
• Cui, R.-F., Hu, M.-C., Jin, L.-H., Li, S.-N., Jiang, Y.-C., and Xia, S.-P., 2007. Activity coefficients of rubidium chloride and cesium chloride in methanol–water mixtures and a comparative study of Pitzer and Pitzer–Simonson–Clegg models (298.15K). Fluid Phase Equilibria, 251(2), pp.137–144. Available at: http://dx.doi.org/10.1016/j.fluid.2006.11.016 [Accessed March 6, 2012].
• Hızal, M., 1997. Potasyum Feldspatların Dünü, Bugünü ve Yarını. Sempozyumu. İzmir, Türkiye, pp. 31–39. Endüstriyel Hammaddeler
• http://periodictable.com, 2012. Rubidium. Available at: http://periodictable.com/Elements/037/index.html.
• II. Endüstriyel hammaddeler alt komisyonu, 2001. (Refrakter Killer ve Şiferton-Manyezit-Dolomit-Olivin- Zirkon-Disten, Sillimanit, Andaluzit) Çalışma Grubu Raporu. Sekizinci beş yıllık Kalkınma Planı-Madenci ̇li ̇k özel i ̇hti ̇sas komi ̇syonu raporu.
• Kennedy, J. J., 1938. The alkali metal cesium and some of its salts. Chemical Reviews, 23(1), pp.157–163.
• Kurama, S., Kara, A., and Kurama, H., 2007. Investigation of borax waste behaviour in tile production. Journal of the European Ceramic Society, 27(2-3), pp.1715– 1720. http://dx.doi.org/10.1016/j.jeurceramsoc.2006.05.0 14 [Accessed March 6, 2012]. at:
• Leddicotte, G. W., 1962. The radiochemistry of rubidium (Nuclear science series / National Academy of Sciences, National Research Council), Available at: http://library.lanl.gov/cgi-bin/getfile?rc000003.pdf [Accessed March 6, 2012]. A., Lyday, P. 2000. Boron. Available at: http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/ boron/120400.pdf.
• Norton, J. J., 1973. Lithium, cesium, and rubidium-The rare alkali metals. United States mineral resources: U.S. Geological Survey Professional Paper, 820, pp.365–378.
• Reese, R.G., J., 1999. Rubidium, in Metal prices in the United States through 1998. U.S. Geological Survey, pp.129–130.
• Sağlam, G., and Emrullahoğlu, Ö. F., 2004. Kırka Bor Atığının Kullanılabilirliğinin Il.Uluslararası Bor Sempozyumu, Eskişehir, Türkiye, pp. 393–404. Döküm Maddede Eskişehir: Araştırılması. In
• Uslu, T., and Arol, A. I., 2004. Use of boron waste as an additive in red bricks. Waste Manag, 24(2), pp.217– 220. http://www.hubmed.org/display.cgi?uids=14761761
• Vecchio, F., Venkatraman, V., Shea, H., Maeder, T., and Ryser, P., 2010. Dispensing and hermetic sealing Rb in a miniature reference cell for integrated atomic clocks. Procedia Engineering, 5(1), pp.367–370. Available http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S187770 5810006715. at: mineralleri, tuz. Ki ̇mya sanayi ̇i ̇