Atık Baskılı Devre Kartlarından Değerli Metal Geri Kazanım Yöntemlerinin Çok Ölçütlü Karar Verme Teknikleri ile Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 529 - 537, 31.08.2018

Aysun Özkan

Öz

Son yıllarda hızlı bir şekilde artış gösteren elektronik atıkların geri kazanımı özellikle içerdikleri değerli metaller nedeniyle oldukça önem arz etmektedir. Uygulanacak geri kazanım sistemi, teknik, çevresel, ekonomik ve sosyal yönlerden en uygun çözüm olmalıdır. Bu çalışmanın amacı, baskılı devre kartlarındaki (BDK) değerli metallerin geri kazanım yöntemlerinin farklı karar verme yöntemleriyle araştırılmasıdır. Bu amaçla, pirometalurjik, hidrometalurjik ve biyometalurjik yöntemler, Analitik Serim Süreci (ASS) ve PROMETHEE olmak üzere iki çok ölçütlü karar verme yöntemiyle ile değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, alternatiflerin fayda, maliyet ve riskleri göz önüne alınmıştır. Her iki yöntemden elde edilen öncelik sıralamasına göre, biyometalurjik prosesler en uygun yöntem olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Analitik serim süreci; Baskılı devre kartı; Çok ölçütlü karar verme; Elektronik atık

Kaynakça

• Baldé, C. P., Wang, F., Kuehr, R. and Huisman, J., 2015. The global e-waste monitor – 2014. United Nations University, IAS– SCYCLE, Bonn, Germany.
• Ballı, S., Karasulu, B. and Korukoğlu, S., 2007. En Uygun Otomobil Seçimi Problemi İçin Bir Bulanık PROMETHEE Yöntemi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadive İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 139-147.
• Banar, M., Tulger, G. and Özkan, A., 2014. Plant Site Selection for Recycling Plants of Waste Electrical and Electronic Equipment in Turkey By Using Multicriteria Decision Making Methods. Environmental Engineering and Management Journal, 13 (1), 163-172.
• Behzadian, M., Kazemzadeh, R. B., Albadvi, A. and Aghdasi, M., 2007. PROMETHEE: A Comprehensive Literature Review on Methodologies and Applications. European Journal of Operational Research, 200, 198–215.
• Bereketli, İ., Genevois, M., Albayrak, Y.E. and Ozyol, M., 2011. WEEE treatment strategies’ evaluation using fuzzy LINMAP method. Expert Systems with Applications, 38, 71-79.
• Bhat, V., Rao, P. and Patil, Y., 2012. Development of an integrated model to recover precious metals from electronic scrap - A novel strategy for e-waste management. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 37, 397 – 406.
• Chehade, Y., Siddique, A., Alayan, H., Sadasivam, N., Nusri, S. and Ibrahim, T., 2012. Recovery of gold, silver, palladium, and copper from waste printed circuit boards. International Conference on Chemical, Civil and Environment Engineering (ICCEE'2012), pp: 226-234.
• Cui, Z. and Zhang, L., 2008. Metallurgical recovery of metals from electronic waste: a review. Journal of Hazardous Materials, 158, 228–256.
• Feng, N. and Guo, X., 2012. Characterization of adsorptive capacity and mechanisms on adsorption of copper, lead and zinc by modified orange peel. Transactions of Nonferrous Metals Society of China, 22, 1224-1231.
• Ericsson, D. and Kuehr, R., 2015. Solving the e-waste problem Annual Report 2013/2014, Stockholm/Bonn.
• Figueira, J., Greco, S. and Ehrgott, M., 2005. Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys, Springer, Boston, MA, USA, 1045 pp.
• Izquierdo, M., Marzal, P. and Lens, PNL., 2013. Effect of organic ligands on copper(II) removal from metal plating wastewater by orange peel-based biosorbents. Water, Air, Soil Pollution, 224 (1507), 1-15.
• Mergias., I., Moustakas., K., Papadopoulos., A. and Loizidou., M., 2007. Multi-criteria decision aid approach for the selection of the best compromise management scheme for ELVs: The case of Cyprus.Journal of Hazardous Materials, 147, 706–717.
• Queiruga, D., Walther, G., Gonzalez-Benito, J. and Spengler, T., 2008. Evaluation of sites for the location of WEEE recycling plants in Spain. Waste Management, 28 (1), 181-190.
• Saaty TL., 1994. Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with the AHP, RWS Publications, Pittsburgh, PA, USA, 527 pp.
• Tuncuka, A., Stazi, V., Akcil, A., Yazici, E.Y. and Deveci, H., 2012. Aqueous metal recovery techniques from e-scrap: hydrometallurgy in recycling. Minerals Engineering, 25, 28-37.
• Vincke P., 1992. Multicriteria Decision Aid. Wiley, NewYork, NY, USA, 174 pp.