Hatay ve Çevresinde Çevresel Gama Radyasyon Ölçümü

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 780 - 785, 30.12.2018

Muhammet Karataşlı

Öz

Hatay ve çevresinde havada yapılan ölçümlerde gama doz seviyelerini belirlemek için 183 farklı noktada yerden yaklaşık 1 m yükseklikte, cihazın belli bir dengeye gelebilmesi için 2 dakika beklendikten sonra ölçümler alınmıştır. Ölçümler ucuna SPA-6 model plastik sintilasyon dedektörü bağlanmış Eberline Smart Portable (ESP-2) model bir cihaz kullanılarak yapılmıştır. Açık havada soğurulan gama doz oranı (ADR), gama doz kullanılarak radyoçekirdeklerin varlığına bağlı, havadaki yıllık etkin doz oranı (AEDE) ve yaşam boyu kanser risk değerleri (YFKR) belirlendi. Hatay ve çevresinde dış gama dozu kullanılarak, gama doz ölçümlerinin aritmetik ortalaması 61,9 nGy/h, yıllık etkin doz eşdeğerinin ortalama değeri ise 75,91 μSv/y olarak bulunmuştur. Bu çalışmada sunulan sonuçlar, Türkiye'nin farklı bölgelerinde yapılan benzer çalışmaların sonuçları ve dünya ortalamaları ile karşılaştırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Radyasyon, Çevresel Gama, Yıllık Etkin Doz, Hatay

Kaynakça

• Baykara, O., 2005. The determinations of natural radioactivity in the intersect zone of the North Anatolian Fault and East Anatolian Fault. PhD thesis, Firat University Graduate School of Natural and Applied Science, Physics Department, Elazig, Turkey (in Turkish).
• Beck, H.L, 1982. The Natural Radiation Environment II. USERDA Conf.-720805-P2, The Physics of Environmental Gamma Radiation Fields, 101-104.
• Bozkurt, A., Yorulmaz, N., Kam, E., Karahan, G. and Osmanlıoğlu, A. E., 2007. Assessment of environmental radioactivity for Şanliurfa region of Southeastern Turkey. Radiation Measurements, 42, 8, 1387-1391.
• Eisenbud, M., 1987. Environmental Radioactivity, Third Edition, ISBN. 0-12-235153, Academic Pres, Inc., London.
• ICRP, 1990. The International Commission on Radiological Protection, ICRP Publication 60. Recommendations of the International Commission on the Radiological Protection, Pergamon Press Inc., ICRP, USA.
• ICRP, 2007. International Commission on Radiological Protection. Recommendations of the ICRP. ICRP Publication 103. Ann. ICRP 37 (2–4)
• Kam, E., and Bozkurt, A., 2007. Environmental radioactivity measurements in Kastamonu region of northern Turkey. Applied Radiation and Isotopes, 65, 440–444.
• Kam, E., Bozkurt, A., and Ilgar, R., 2010. A study of background radioactivity level for Canakkale. Turkey. Environmantal Monitoring and Assessment, 168, 685– 690.
• Kam, E., Yarar, Y., and Bozkurt, A., 2010. A study of background radioactivity level for Tekirdag. Turk Radiat Prot Dosimetry, 138, 40–44.
• Kapdan, E. , Varinlioglu, A. and Karahan, G. 2011. Radioactivity Levels and Health Risks due to Radionuclides in the Soil of Yalova, Northwestern Turkey. International Journal of Environmental Research, 5(4), 837-846.
• Kapdan, E., Taşkın, H., Kam, E., Osmanlıoğlu, A.E., Karahan, G., and Bozkurt A., 2011. A study of environmental radioactivity measurements for Cankiri. Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 150(3):398–404.
• Kapdan, E. , Varinlioglu , A. and Karahan, G ., 2012. Outdoor radioactivity and health risks in Balikesir, Northwestern Turkey, Radiation Protection Dosimetry, 148, 3, 301–309.
• Karahan, G. ve Bayulken, A., 2000. Assesment of Gamma Dose Rates Around Istanbul. Journal of Envrionmental Radioactivity, 47, 2, 213-221.
• Karataşlı, M., Turhan, Ş., Varinlioğlu, A., Yeğingil, Z. 2016. Natural and fallout radioactivity levels and radiation hazard evaluation in soil samples. Environmental Earth Science, 75, 424, 1-9.
• Karataşlı, M., ve Özer, T., 2017. Osmaniye’de Yetişen Yer Fıstığının Radyasyon Aktivitesinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21, 3, 1017-1023.
• Kurnaz, A., Kucukomeroglu, B., Damla, N., and Cevik, U., 2011. Radiological maps for Trabzon, Turkey. Journal of Environmental Radioactivity, 102:393–399.
• NRC,2006. National Academy of Sciences. National Research Council Committee to Assess Health Risks from Exposure to Low Levels of Ionizing Radiation. Report of VII NCRP, Report No. 50, 1977. National Council on Radiation Protection and Measurements, (1977), Environmental Radiation Measurement, ISBN. 0- 913392-32-4. Smith, J. and Beresford, N.A. 2005. Chernobyl, Catastrophe and Consequences. Springer, 310, New York.
• TAEK, 1998. Türkiyede Çernobil Sonrası Radyasyon ve Radyoaktivite Ölçümleri. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara.
• TAEK, 2006. Türkiyede Çernobil Sonrası Radyasyon ve Radyoaktivite Ölçümleri. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara.
• Taskin, H., Karavus, M., Ay, P., Topuzoglu, A., Hidiroglu, S., Karahan, G., 2009. Radionuclide concentrations in soil and lifetime cancer risk due to gamma radioactivity in Kirklareli, Turkey. Journal of Environmental Radioactivity, 100, 49–53.
• Tzortzis M., Tsertos H., Christofides S., Christodoulides G., 2003. Gamma-ray measurements of naturally occurring radioactive samples from Cyprus characteristic geological rocks. Radiation Measurements, 37, 221-229.
• UNSCEAR, 2000. United Nations Scientific Committee on the Effect of Atomic Radiation to the General Assembly, Sources, Effects and Risk of Ionizing Radiation, United Nations, New York, USA.
• UNSCEAR, 2000. Report of the United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, Sources, Effects, and Risks of Ionizing Radiation. United Nations sales publication, New York. United Nations.
• UNSCEAR, 2008. United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, United Nations Publication, New York, USA.
• UNSCEAR 2008. Report of the United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, Sources, Effects, and Risks of Ionizing Radiation. United Nations sales publication, New York. United Nations.
• 1-http://www.hatay.gov.tr/sosyal-ve-cografi-durum, (02.07.2018)