Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı Yeterlikleri Açısından Gelişmiş Ülkeler ile Türkiye’nin Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 959 - 971, 30.12.2018

Tayfun Çay Yüksel Boz

Öz

Farklı amaçlar için gerekli olan gayrimenkul değerinin tahmin edilmesi için gerekli yeterliğe, yeteneğe ve deneyime sahip olan ve bu tahmini gerçekleştirirken de bağımsız, tarafsız ve objektif davranacağı beklenen kişilere “değerleme uzmanı” adı verilir. Bir gayrimenkulün değerinin ne olduğundan ziyade o gayrimenkule ilişkin belirli bir değerin (Örneğin; alternatif kullanım değeri, zorunlu satın alma değeri, mevcut kullanım değeri, piyasa değeri, artık değer, kullanımdaki değeri vd.) ne olduğu sorusu daha doğru olacaktır. Bu tür bir sorgulama özel uzmanlık bilgisi gerektirir ve bu noktada gayrimenkul değerleme uzmanları devreye girer. Gayrimenkul değerleme uzmanının değer konusuda bir yargıya varabilmesi için gayrimenkulün inşaat biçimi, malzemesi, araştırma yöntemleri, hesaplama, hukuk, finansman, ekonomi, raporlama, müzakere ve daha birçok konuda yetenek ve bilgi sahibi olması gerekir. Bu yeterliliklerin değerleme uzmanlarına kazandırılması için farklı ülkeler farklı gereksinimler tanımlamıştır. Bu çalışmada üç farklı kıtadan dört farklı ülkede değerleme uzmanlığı için tanımlanan şartlar araştırılmıştır. Amerika kıtasından Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada, Asya kıtasından Japonya ve Avrupa kıtasından Türkiye (Asya ve Avrupa arasında köprü), gayrimenkul değerleme uzmanı olabilmek için gerektirdikleri şartlar ve bu konuda sorumlu kuruluşlar açısından incelenmiştir. Gayrimenkul ile ilişkili tasarruf ve işlemlerde bulunan paydaşların finansal problemlerle karşı karşıya kalmaması, gayrimenkul sektörünün neden olduğu ekonomik çöküşlerin geçmişte olduğu gibi tekrarlanmaması açısından gayrimenkul değerleme büyük önem arz etmektedir. Dünyada yaşanan finansal krizlerin çoğunda başlıca sebeplerden biri olarak karşımıza çıkan gayrimenkul değerleme konusundaki eksiklikler, değerleme konusunda düzenleyici kurumlar ve ciddi eğitim ve yetkilendirme süreçleri ile giderilebilir. Bu noktadan hareketle, Türkiye’de uluslararası standartlar dikkatlice incelenmeli, ulusal değerleme standartları tanımlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Gayrimenkul, Değerleme, Değerleme Uzmanı, Değer

Kaynakça

• AQB (Appraisal Qualifications Board), 2015. The Real Property Appraiser Qualification Criteria and Interpretations of the Criteria, The Appraisal Foundation.
• ASB (Appraisal Standards Board), 2016. Uniform Standards of Professional Appraisal Practice, 2016-2017 Edition, The Appraisal Foundation.
• Baxter, J., S., 2007. Re-engineering a valuation degree: how did we get here and where do we go?, Journal of Property Investment & Finance, Vol.25, 5, 444-467.
• Blackledge, M., 2009. Introducing Property Valuation, Routledge.
• French, N., 2011. Professional Standards: RICS Valuer Registration Scheme, Journal of Property Investment & Finance, Vol.29, 4/5, 582-587.
• Gilbertson, B. and Preston, D., 2005. A Vision for Valuation, Journal of Property Investment & Finance, Vol.23, 2, 123-140.
• IVSC (International Valuation Standards Council), 2013. International Valuation Standards.
• Mackmin, D., 1999. Valuation of Real Estate in Global Markets, Property Management, Vol.17, 4, 353-367.
• Plimmer, F. and Gronow, S., 1991. The Valuation Profession in France, Journal of Property Valuation & Investment, Vol.9, 1, 52-58.
• Resmi Gazete, 2001. Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Değerleme Hizmeti Verecek Şirketlere ve Bu Şirketlerin Kurulca Listeye Alınmalarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ’de (Seri: VIII, No:35), Sayı: 24491.
• Scott, I. and Gronow, S., 1990. Valuation Expertise: Its Nature and Application, Journal of Valuation, Vol.8, 4, 362-375.
• Türk Medeni Kanunu, 2001. Resmi Gazete Sayı: 26607.
• White, P., 1988. Comparative Analysis of Valuation Practice, Journal of Valuation, Vol.6, 3, 241-252.
• 1-http://work.chron.com/become-home-appraiser-canada-14423.html, (07.11.2017)
• 2-https://www.appraisalfoundation.org/imis/TAF/About_Us/TAF/About_Us.aspx?hkey=52dedd0a-de2f-4e2d-9efb-51ec94884a91, (07.11.2017)
• 3-https://www.appraisalfoundation.org/imis/TAF/About_Us/TAF_Boards/TAF/TAF_Boards.aspx?hkey=7b71f017-fd58-4c72-bf3c-90fdfb06cd56, (07.11.2017)
• 4-https://www.appraisalfoundation.org/imis/TAF/Standards/Qualification_Criteria/TAF/AQB_Quals.aspx?hkey=09c83966-1923-47e0-811e-cdfd6e0c99b3, (07.11.2017)
• 5-https://dacha.fudousan-kanteishi.or.jp/english/real_property_appraiser.html, (07.11.2017)
• 6-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/hakkimizda/65/, (02.11.2017)
• 7-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/lisans-turleri/40/, (02.11.2017)
• 8-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/lisanslama-sinavlarina-nasil-basvurulur/535/, (02.11.2017)
• 9-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/sinav-konulari-ve-alt-konu-basliklari/53/, (02.11.2017)
• 10-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/sinav-notlari-gecerliligi-ve-sinavlarin-gecersiz/52/, (02.11.2017)
• 11-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/e-ls-de-dorduncu-asama-basladi/626/, (02.11.2017)
• 12-https://www.spl.com.tr/spl/eep/kurumportal/Content/tecrube- surelerine-iliskin-lisans-gorev-tablosu/39/, (01.11.2018).
• 13- http://fbe.nku.edu.tr/TaşınmazDeğerlemeVeGeliştirmeTezsizYüksekLisansProgramıYedekAdaySonuçListesi/duyuruayrinti/m/0/19758/27, (01.11.2018)
• 14-http://www.ktu.edu.tr/fbetasinmaz, (01.11.2018)
• 15-https://uzem.omu.edu.tr/tasinmaz-degerleme-ve-gelistirme-duyurular/, (01.11.2018)
• 16-http://www.bologna.yildiz.edu.tr/index.php?r=program/view&id=314&aid=30, (03.11.2018)
• 17-https://www.okan.edu.tr/sosyalbilimler/bolum/125/gayrimenkul-finansmani-ve-degerleme/, (02.11.2018)
• 18-https://www.okan.edu.tr/uzem/bolum/390/gayrimenkul-finansmani-ve-degerleme/, (02.11.2018)
• 19-http://petek.fbe.itu.edu.tr/programmes.aspx?i=267, (03.11.2018)
• 20-https://fbe.iku.edu.tr/tr/programlar/yuksek-lisans-programlari/gayrimenkul-gelistirme-tezsiz, (03.11.2018)
• 21-http://ubf.ankara.edu.tr/gayrimenkul-gelistirme-ve-yonetimi-bolumu/, (02.11.2018)
• 22-http://gayrimenkulgelistirme.fenbilimleri.ankara.edu.tr/, (03.11.2018)
• 23-https://sbe.esenyurt.edu.tr/sayfa/3477/Gayrimenkul-Degerlemesi-ve-Finansmani-Tezsiz, (03.11.2018)
• 24-https://sbe.esenyurt.edu.tr/sayfa/3476/Gayrimenkul-Degerlemesi-ve-Finansmani-Tezli, (03.11.2018)
• 25-https://bau.edu.tr/icerik/9142-gyoder-ve-bau-birlikte-daha- yuksege, (03.11.2018)