Karayolu ve Demiryolu Yatay Eğri Tasarımlarında Sademe Konfor Ölçütünün İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 991 - 999, 30.12.2018

Ahmet Sami Kılınç Tamer Baybura

Öz

Karayolu ve demiryolu ulaşım sistemlerinde kullanılan yatay eğriler güzergahın kritik kesimlerini oluştururlar. Güzergâh boyunca konforun artırılması ve güvenliğin sağlanması açısından üzerinde durulması gereken önemli bir konu minimum eğri yarıçapının belirlenmesidir. Bir güzergahın yatay geometrisinin tasarımı aşamasında, önceden belirlenen en küçük eğri yarıçaplarından daha küçük yarıçaplar kullanılamaz. Bu sebeple, minimum eğri yarıçapı tasarımda dikkate alınması gereken en önemli sınır değerlerden birisidir. Bu değer, dever sınır değerlerine, yanal ivme sınır değerlerine, görüş uzunluklarına ve yanal sademe sınır değerlerine bağlı olarak hesaplanabilir. Bu çalışmada, güzergah geometrisinin tasarımı aşamasında minimum eğri yarıçapını hesaplamak için sademe konfor ölçütü kullanılmıştır. Daha sonra, hesaplanan değerler, konforlu ve güvenli ulaşımı sağlamak için yol-araç dinamikleri için en uygun eğri yarıçapını belirlemek üzere diğer ölçütlere göre hesaplanan değerler ile karşılaştırılmıştır. Farklı hızlarda, şekil ve grafikler üzerinde yapılan karşılaştırmaların sonuçlarına göre, farklı proje hızlarında kullanılabilecek en iyi ölçütler belirlenmiş ve bu ölçütler için hesaplanan yatay eğri değerlerinin kullanılması önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

Sademe, İvme, Ulaştırma, Geçki Geometrisi, Yatay Eğri

Kaynakça

• AASHTO, 2011. A Policy on Geometric Design of Highways and Streets. American Association of State Highway and Transportation Officials, Washington DC, USA.
• Anderson, J. E., 1994. Maglev Performance Simulator. Report of Contract No: DTRS-57 - 94 - 00004, U.S. Department of Transportation.
• Babkow, V., F., 1975. Road Conditions and Trafic Safety. MIR Publishers, Moskow.
• Baybura, T., 2001. Geçki Düşey Geometrisinin Yanal Sademeye Etkisinin Araştırılması. Doktora Tezi,
• İstanbul Teknik Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 137.
• Baybura, T. ve Baykal, O., 2005. Geçki Düşey Geometrisinin Yanal Sademeye Etkisinin Araştırılması. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 2. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, 23-25 Kasım 2005, İTÜ, İstanbul.
• Baykal, O., 1996. On Concept of Lateral Change of Acceleration. ASCE, Journal of Surveying Engineering, Vol.122, No.3, 132-141.
• Baykal, O., Tarı, E., Coşkun, Z., Şahin M., 1997. New Transition Curve Joining Two Straight Lines. ASCE, Journal of Transportation Engineering, 123(5), 337-345.
• Baykal, O., 2009. Mühendislik Ölçmeleri-1, Kara ve Demir Yollarında Geçki Geometrisi Tasarımı ve Aplikasyonu. Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Bostancı, B., 2005. Klotoid Eğrisinde Yol Dinamiğinin İncelenmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita, Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Mart 2005, Ankara.
• Esveld, C., 1989. Modern Railway Track. Graphics Department of Thyssen Stahl A. G., Duisburg, Germany.
• Evren, G., 2002. Demiryolu. Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Förstberg, J., 2000. Ride Comfort and Motion Sickness in Tilting Trains. PhD thesis, Department of Vehicle Engineering, Royal Institute of Technology, Stockholm, Sweden, 234.
• Jakops, E., 1987. Die Sinüsoide ais neuzeitliches Trassierungselement. Vermessungs-Ingenieur, 87(1), 60-68.
• Kahler, D., 1989. Die Stauchklothoide als Übergangsbogen in engen Ausfahrten. Vermessungstechnik und Raumordnung, 51(2), 116-124.
• Kahler, D., 1990b. Übergangsbögen zur Ausrundung der Neigungswechel im Schienen-Schnellverkehr. Zeitschrift für Vermessungwesen, 115(4), 154-162.
• Kılınç, A.S. and Baybura, T., 2012. Determination of Minimum Horizontal Curve Radius Used in the Design of Transportation Structures Depending on the Limit Value of
• Comfort Criterion Lateral Jerk. FIG Working Week, Knowing to Manage the Territory, Protect the Environment the Cultural Heritage, 6-10 May 2012, Rome, Italy.
• Kobryn, A., 1991b. Zur Kurvenüberleitung bei der Ausfahrt von Autobahnen. Vermessungstechnik und Raumordnung, 53(8), 385-391.
• Kobryn, A., 1993. Allgemeine Mathematische Übergangskurven als Trassierungselement. Zeitschrift für Vermessungswesen, 93(5), 227-242.
• Manns, K., 1985. Querbeschleunigung und Querruck in der Übergansbogenbemessung; Dissertation. Fachbereich Wasser und Verkehr der Technischen Hochschule Darmstadt, Deutschland.
• Megyeri, I., 1993. Eisenbahn – Bewegungsgeometrie. Akademiai Kiado, Jeno, Hungary.
• O’Flaherty, C. A., 1986. Highways. Volume 1, Traffic Planning and Engineering, Third Edition, Edward Arnold, London, England.
• Schofield, W., 2001. Engineering Surveying – Theory and Examination Problems for Students. Butterworth-Heinemann, Oxford, New Delhi.
• Schot, S.H., 1978. The Time Rate of Change of Acceleration. American Journal of Physics, 46, No. 11, 1090-1094.
• Tarı, E. and Baykal, O., 1995. A New Transition Curve, Proc. Symp. 27-29 September 1st Turkish-German Joint Geodetic Days, İstanbul.
• Tarı, E., 1997. Geçki Tasarımında Yeni Eğri Yaklaşımları. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 87.
• Tunç, A., 2004. Yol Güvenlik Mühendisliği ve Uygulamaları. Asıl Yayın, Ankara.
• Uren, J. and Price, W. F., 1985. Surveying for Engineers, Second edition, Macmillan Education Ltd., Basingstoke and London, England.
• Vatankhah A.R.,Easa S.M. and Mahdavi A., 2013. Alternativesolutions for horizontal circular curves by noniterative methods. Journal of Surveying Engineering, 139 (3), 111-119.