Gediz Fayı Yerkabuğu Hareketlerinin GNSS Gözlemleri ile İzlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 1110 - 1117, 30.12.2018

Ergin Dönmez İbrahim Tiryakioğlu

Öz

Kabuk deformasyonlarının gözlenmesi ve incelenmesi gelecekte olabilecek depremlerin potansiyellerinin araştırılmasında hayati bir öneme sahiptir. Günümüzde jeodezik ağ kurma yöntemi yüzeysel kabuk deformasyonlarının izlenmesinde, oldukça tercih edilen bir yöntemdir. Özellikle 1980’li yıllardan itibaren jeodezik ağ ölçümünde GNSS (Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri) kullanılması bu yöntemi oldukça kullanışlı hale getirmiştir. Gediz fayı tarihte büyük depremler üretmiş bir faydır. En son 28 Mart 1970 tarihinde, merkezi Kütahya'nın batısındaki Gediz yöresinde bir deprem meydana gelmiştir. Depremde Batı Anadolu sarsılmıştır. Deprem sonrasında toplam 40 km uzunluğunda bir fay kırılmıştır.1970 Büyük Gediz depremi olarak bilinen depremden günümüze kadar fayda herhangi bir büyük deprem meydana gelmemiştir. Tarihsel depremler incelendiğinde fayın en uzun deprem üretme periyodu 48 yıldır. Çalışma bölgesi olan Gediz ilçesi çevresine 21 noktalı bir GNSS ağı kurularak 2016,2017 ve 2018 yıllarında periyodik olarak ölçülmüştür. Veriler GAMIT/GLOBK yazılımı ile değerlendirilmiş ve hız vektörleri oluşturulmuştur. Bölgeye ait hız vektörleri incelendiğinde bölgede bir enerji birikiminin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

GNSS, Gediz Fayı, GAMIT/GLOBK

Kaynakça

• Baysal, D., Aktuğ, B., Koçyiğit, A. (2010). GPS Nokta Koordinatlarındaki Zamana Bağlı Değişimlerin Analizi ve Yorumu: İzmir Bölgesinde Uygulama, Harita Dergisi Temmuz, 144.
• Brendan W. Crowell, David A. Schmidt, Paul Bodin, John E. Vidale, Joan Gomberg, J. Renate Hartog, Victor C. Kress, Timothy I. Melbourne, Marcelo Santillan, Sarah E. Minson, and Dylan G. Jamison (2016). Demonstration of the Cascadia G-FAST Geodetic Earthquake Early Warning System for the Nisqually, Washington, Earthquake, Seismological Research Letters, 87:4, doi: 10.1785/0220150255.
• Çakmak, R., (2001). Marmara Bölgesi’nde Kabuk Deformasyonlarının GPS Yardımıyla İzlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.89.
• Dönmez, E., (2018). Gediz Fayı Yerkabuğu Hareketlerinin GNSS Gözlemleri ile İzlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, A.K.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.67.
• Emre, Ö., et al., 2011. Active fault map of Turkey in 1:250000 scale: Afyon (NJ 36-5) sheet. Publication of Mineral Research and Explanation Direction of Turkey (MTA), Ankara, Turkey.
• Gürboğa, Ş. (2011). Neo- And Seismo-Tectonıc Characteristıcs Of The Yenigediz (Kütahya) Area, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi Ankara.306.
• Gürboğa, Ş., Koçyiğit, A., and Ruffet, G. (2013) Episodic two-stage extensional evolutionary model for southwestern Anatolian graben–horst system: New field data from the Erdoğmuş-Yenigediz graben (Kütahya), Journal of Geodynamics, 10.1016/j.jog.2012.06.007, 65, (176-198), (2013).
• McClusky, S., Balassanian, S., Barka, A.,Demir, C., Ergintav, S., Georgiev, I., Gurkan, O., Mahmoud, S., Mishin, A., Nadriya, M., Ouzounis, A., Paradissis, D., Peter, Y., Prilepin, M., Reilinger, R., Sanli, I., Seeger, H., Tealeb, A., Toksoz, M.N. ve Veis, G., (2000). Global Positioning System Constraints On Plate Kinematics and Dynamics in The Eastern Mediterranean and Caucaus, Journal of Geophysical Research, 105:5695-5719.
• Okada, Y. (1985). Surface Deformatıon Due To Shear And Tensıle Faults In A Half-Space, Bulletin of the Seismological, Society of America, 75: 4, 1135-1154.
• Oktar, O. and Erdoğan, H. (2018). Research of behaviors of continuous GNSS station by signal analysis methods. Earth Sciences, Research Journal. 22. 19-27. 10.15446/esrj.v22n1.62552.
• Poyraz, F., Tatar, O., Hastaoğlu, Ö., Türk, T., Gür soy, Ö., Ayazl, E. (2011). Elastik Atım Teorisi: Kuzey Anadolu Fay Zonu Örneği , TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı.
• Reid, H. F. (1910). The mechanism of the earthquake: The California earthquake of April 8. 1906. Report of the State Investigation Commision, 2, Washington.
• Reilinger, R., Mcclusky, S., Vernant, P., Lawrence, S., Ergintav, S., Cakmak, R , Ozener, H., Kadirov, F., Guliev, I., Stepanyan, R., Nadariya, M., Hahubia, G., Mahmoud, S., Sakr, K., ArRajehi, A., Paradissis, D., Al-Aydrus, A., Prilepin, M., Guseva, T., Evren, E., Dmitrotsa, A., Filikov, S.V., Gomez, F., Al-Ghazzi, R. ve Karam, G., (2006). GPS constraints on continental deformation in the Africa-Arabia- Eurasia continental collision zone and implications for the dynamics of plate interactions, Tectonics, 111:1-26. Shen Z.-K., Jackson D.D. and Ge X.B., (1996). Crustal deformation across and beyond the Los Angeles basin from geodetic measurements. J. Geophys. Res., 101(B12):, 27957-27980.
• Tiryakioğlu, I., Yavaşoğlu, H., Uğur, M.A., Özkaymak, Ç., Yılmaz, M., Kocaoğlu, H., Turgut, B. (2017). Analysis of October 23 (Mw 7.2) and November 9 (Mw 5.6), 2011 Van Earthquakes Using Long-Term GNSS Time Series, Earth Science Research Journal, 21: (3), 147-156, 2017.
• Tiryakioğlu, İ., Floyd, M., Erdoğan, S., Gülal, E., Ergintav, S., McClusky, S., Reilinger, R. (2013). GPS Constraints on Active Deformation in the Isparta Angle Region of SW Turkey. Geophys. J. Int., 195: 1455–1463.
• Wells, D. L., and Coppersmith, K. J. (1994). New empirical relationships among magnitude, rupture length, rupture width, rupture area, and surface displacement. Bull. Seismol. Soc. Amer. , 84(4), 974-1002 İnternet kaynakları 1-http://www-gpsg.mit.edu/~simon/gtgk/, ( 01.05.2018)